ΔΡΟΜΟΙ

Λογοκρισία Α’…

… Τι κοινό έχουν μεταξύ τους η Μάγια Αγγέλου, η Τόνι Μόρισον, ο Στίβεν

Κινγκ, η Ιζαμπέλ Αλιέντε, ο Τζον Στάινμπεκ και ο Ουίλιαμ Γκόλντινγκ; Όλοι τους

βέβαια είναι συγγραφείς. Κάποιοι από αυτούς ζουν, κάποιοι άλλοι έχουν πεθάνει.

Μα είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως ο συνδετικός κρίκος ανάμεσά τους

είναι ότι, τα τελευταία δέκα χρόνια, κάποιο ή κάποια από τα βιβλία τους έχουν

«αμφισβητηθεί» στην Αμερική ­ είναι αυτός ένας κομψός όρος για εκείνο που

εμείς στην Ευρώπη λέμε πιο ωμά λογοκρισία. Η «αμφισβήτηση» ορίζεται από την

Αμερικανική Ένωση Βιβλιοθηκών ως «μία έγγραφη καταγγελία η οποία υποβάλλεται

σε μία βιβλιοθήκη ή ένα σχολείο για το περιεχόμενο ή την καταλληλότητα ενός

βιβλίου». Οι συνέπειες είναι πάντα ίδιες: το βιβλίο αποσύρεται από τα ράφια.

Έτσι αποσύρθηκαν πολλά βιβλία από τις αμερικανικές βιβλιοθήκες την τελευταία

δεκαετία, μεταξύ των οποίων:

«Ο πόλεμος…

… της σοκολάτας» του Ρόμπερτ Κόρμιερ, «Ξέρω γιατί τα φυλακισμένα πουλιά

τραγουδούν» της Μάγια Αγγέλου, «Οι περιπέτειες του Χοκ Φιν» και «Οι

περιπέτειες του Τομ Σόγιερ» του Μαρκ Τουέν, «Άνθρωποι και ποντίκια» του Τζον

Στάινμπεκ, «Φύλακας στη σίκαλη» του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, «Το πορφυρό χρώμα» της

Άλις Γουόκερ, «Σεξ» της Μαντόνα, «Οι μάγισσες» και «Ο Τζέιμς και το γιγάντιο

ροδάκινο» του Ρόαλντ Νταλ, «Το καταγάλανο μάτι» και «Το τραγούδι του

Σολομώντα» της Τόνι Μόρισον, «Η ιστορία της υπηρέτριας» της Μάργκαρετ Άτγουντ,

«Χάρι Πότερ» του Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, «Ένα φως στη σοφίτα» του Σελ Σίλβερσταϊν,

«Θαυμαστός νέος κόσμος» του Άλντους Χάξλεϊ, «Η μαγειρική του αναρχικού» του

Ουίλιαμ Πάουελ, «Σφαγείο 5» του Κουρτ Βόνεγκατ, «Ο αφέντης των μυγών» του

Ουίλιαμ Γκόλντινγκ…

«Το σπίτι…

… των πνευμάτων» της Ιζαμπέλ Αλιέντε, «Οικογενειακά μυστικά» της Νόρμα

Κλάιν, «Η μαμά έκανε ένα αυγό» της Μπαμπέτ Κόουλ, «Κάρι», «Κριστίν» και «Η

νεκρά ζώνη» του Στίβεν Κινγκ, «Οι κολόνες της Γης» του Κεν Φόλετ, «Η Χέδερ

έχει δυο μαμάδες» της Λέσλι Νιούμαν, «Τι συμβαίνει στο σώμα μου;» της Λίντια

Μαντάρας, «Αγόρια και σεξ» και «Κορίτσια και σεξ» του Γουόρντελ Πόμεροϊ, «Από

πού ήρθα;» του Πίτερ Μέιλ.

Ο Index…

… της λογοκρισίας στη μεγαλύτερη «δημοκρατία» του κόσμου παραδίδει στην

«πυρά» συλλήβδην κλασικούς συγγραφείς, νομπελίστες, καταξιωμένους παιδαγωγούς

και ψυχολόγους. 5.718 «αμφισβητήσεις» βιβλίων μέτρησε την τελευταία δεκαετία

στις ΗΠΑ το Γραφείο Πνευματικής Ελευθερίας. Μα ακόμη πιο ανησυχητική από αυτόν

τον αριθμό είναι η πρόθεση να γίνουν αυτά τα βιβλία απρόσιτα στο κοινό των

βιβλιοθηκών και των σχολείων. Το περιοδικό «January Magazine» γράφει τις

αιτιολογίες που επικαλούνται οι λογοκριτές για να «κάψουν» τα βιβλία: «βίαιο»,

«ομοφυλοφιλικό θέμα», «προάγει μια συγκεκριμένη θρησκευτική σκοπιά»,

«γυμνότητα», «ρατσισμός», «σεξουαλική διαπαιδαγώγηση», «κατά του θεσμού της

οικογένειας». Και πίσω από όλα αυτά το ένστικτο του φόβου για όλα, που πάνω

του εκτρέφεται η λογοκρισία. Σε λίγο καιρό, λέει η επίσης λογοκριμένη

συγγραφέας Τζούντι Μπλουμ («Πού είσαι, Θεέ μου; Είμαι η Μάργκαρετ»), τα

αμερικανόπουλα θα κάθονται σε βιβλιοθήκες με ράφια το ίδιο άδεια όπως και το

μυαλό τους.