Κραυγή για δημοκρατία

Έκκληση για περισσότερη δημοκρατία και ελευθερία της έκφρασης, μια σπάνια

για τη Συρία έκκληση για πολιτική μεταρρύθμιση, απηύθυναν ενενήντα εννέα Σύροι

διανοούμενοι.

Ύστερα από τριάντα επτά χρόνια υπό κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, που

εχρησιμοποιείτο για την περιστολή του πολιτικού λόγου στη χώρα, η ομάδα των

διανοουμένων δήλωσε ότι έχει φθάσει η στιγμή για τη Συρία να υιοθετήσει την

παγκόσμια «κοινή γλώσσα» της διευρυνόμενης ελευθερίας, της άρσης του νόμου

εκτάκτου ανάγκης, της φιλελευθεροποίησης του Τύπου και της απελευθέρωσης των

1.500, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, πολιτικών κρατουμένων.

«Κοινή γλώσσα της εποχής είναι η Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα»,

διακηρύττει το κείμενο το οποίο δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες της Βηρυτού και

φέρει την υπογραφή επιφανών Σύρων συγγραφέων και καλλιτεχνών, περιλαμβανομένων

του ποιητή Άδωνη και του καλλιτέχνη Νιζάρ Σαμπούρ.

«Ουδεμία μεταρρύθμιση, οικονομική, διοικητική ή νομική δεν πρόκειται να

επιφέρει σταθερότητα, αν δεν συνοδεύεται από πολιτικές μεταρρυθμίσεις»,

αναφέρουν οι διανοούμενοι.

Η εμφάνιση του κειμένου στις εφημερίδες της Βηρυτού αποτελεί απόδειξη της

συνεχιζόμενης χαλιναγώγησης του Τύπου της Συρίας, ο οποίος τελεί ακόμα υπό τον

έλεγχο της κυβέρνησης και διστάζει να αγγίξει τα πλέον ευαίσθητα ζητήματα.

Αποτελεί, όμως, ταυτόχρονα και ένα σημάδι προοδευτικής απελευθέρωσης του

πολιτικού λόγου, σε μια χώρα όπου κάθε αμφισβήτηση της κυβέρνησης εκφραζόταν,

τα τελευταία τριάντα χρόνια, με ψιθύρους.

Ο νεαρός πρόεδρος της χώρας, Μπασάρ Άσαντ, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα μετά τον

θάνατο του πατέρα του πριν από τέσσερις μόλις μήνες, έχει δείξει ότι θέλει να

δει τον λαό της Συρίας να μετέχει σε μία εκ βάθρων συζήτηση σχετικά με το

μέλλον της χώρας. Και οι Σύροι έχουν αρχίσει να τον παίρνουν στα σοβαρά.

Οι κάτοικοι της Δαμασκού μιλούν πιο ανοιχτά για θέματα που άλλοτε

αποσιωπούσαν, όπως η ανεργία, τα ζοφερά επίπεδα των μισθών και η ενδημική

διαφθορά. Οι εφημερίδες έχουν ξεκινήσει μία εκστρατεία εναντίον των

κυβερνητικών αξιωματούχων που καταχρώνται των αυτοκινήτων δημόσιας ιδιοκτησίας

και ορισμένοι πολιτικοί κρατούμενοι έχουν ήδη απελευθερωθεί συνοδεία των

επιβεβλημένων τυμπανοκρουσιών.

Στο διεθνές αεροδρόμιο της Δαμασκού, οι τελωνειακοί και οι υπεύθυνοι

μετανάστευσης μοιάζουν λιγότερο επιφυλακτικοί με τους ξένους ταξιδιώτες.

Και ­ ίσως μάλιστα αυτό να είναι και το πιο αποκαλυπτικό ­ έχουν αρχίσει να

κυκλοφορούν ανέκδοτα γύρω από τον επί τριακονταετίας πρόεδρο Χαβέζ Άσαντ. «Οι

άνθρωποι δεν φοβούνται όσο φοβούνταν παλαιότερα», δηλώνει ο Χαμντάμ Χοσεΐν,

ένας δημοσιογράφος που απηύθυνε πρόσφατα τη δική του έκκληση για μεταρρύθμιση

μέσω μιας λιβανέζικης εφημερίδας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο κυβερνητικός

συνασπισμός του κόμματος Μπάαθ ακολουθεί μια πιο διαλλακτική πολιτική.

«Οι άνθρωποι θέτουν ερωτήματα», λέει. «Στη σκέψη τους επικρατεί πλουραλισμός».

Κατά πόσον αυτό θα διαρκέσει ή αν θα εξελιχθεί, είναι ένα άλλο ζήτημα. Όταν

πρόκειται για την πιθανότητα σοβαρών αλλαγών σε μία χώρα όπως η Συρία, οι

οιωνοί είναι δυσερμήνευτοι.

Μέχρι στιγμής, πάντως, μοιάζουν θετικοί.

Άνεμος αλλαγής

Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε ο νέος πρόεδρος της Συρίας ήταν να πει

στον υπουργό Τύπου να σταματήσει την καθημερινή δημοσίευση της φωτογραφίας του

στον κυβερνητικό Τύπο ­ μια πνοή ταπεινοφροσύνης σε μια χώρα με «παράδοση»

στην ηγετική υπεροψία. Άνεμος αλλαγής, όμως, πνέει και στις σχέσεις της Συρίας

με τις γειτονικές της χώρες, όπως η Ιορδανία και ο Λίβανος. Ο πατέρας του

σημερινού προέδρου αντιμετώπιζε με δυσπιστία τον βασιλιά Χουσεΐν της Ιορδανίας

και ο ένας κατηγορούσε τον άλλο για παρεμβάσεις και συνωμοσίες.

Οι γείτονες

Όταν ο διάδοχος του Χουσεΐν, ο Αμπντουλάχ, συνάντησε νωρίτερα φέτος τον

διάδοχο του Άσαντ, οι δυο τους μπήκαν στην ανοιχτή Mercedes-Benz του Μπασάρ

και πήγαν μια βόλτα μέχρι τη Λαττάκια ­ το μόνο που τους διαχώριζε από δύο

απλούς ανθρώπους ήταν οι στρατοί που έχουν, αμφότεροι, υπό τη διοίκησή τους.

Όταν κάποιοι Λιβανέζοι πολιτικοί μετέβησαν στη Δαμασκό το καλοκαίρι να

ζητήσουν τις ευλογίες της Συρίας στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο

Άσαντ υιοθέτησε μία σαφώς λιγότερο παρεμβατική στάση, λέγοντάς τους ότι έπρεπε

να διεξαγάγουν τον δικό τους αγώνα. Η κύρια ανησυχία του, σύμφωνα με τους

Λιβανέζους αναλυτές, ήταν ότι η εκστρατεία είχε γίνει πολύ προσωποκεντρική και

στερείτο ουσίας. Ο Μπασάρ Άσαντ είναι ­ υποστηρίζουν όσοι τον γνωρίζουν ­

διαφορετικός από τον πατέρα του: ένας γιατρός απέναντι σε έναν στρατιωτικό

καριέρας, ένας άνθρωπος που δεν διστάζει να εμπλουτίζει διαρκώς τη συλλογή

κλασικών αυτοκινήτων του απέναντι σε κάποιον που δίσταζε να αλλάξει ακόμα και

την επίπλωση του γραφείου του.