Θάνατος στον Αμαζόνιο

«Σκοτάδι στο Ελ Ντοράντο»: ένα βιβλίο με «πρωταγωνιστή» έναν Αμερικανό

γενετιστή που μολύνει εσκεμμένα με ιλαρά χιλιάδες Ινδιάνους της Νοτίου

Αμερικής προκειμένου να μελετήσει τις συνέπειες της φυσικής επιλογής στις

πρωτόγονες κοινωνίες.

Το βιβλίο φέρει την υπογραφή του Αμερικανού δημοσιογράφου Πάτρικ Τίρνεϊ και

πρόκειται να κυκλοφορήσει στις αρχές του επόμενου μήνα. Το περιεχόμενό του δεν

ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας· είναι προϊόν δεκαετούς έρευνας εκ μέρους του

συγγραφέα. Ο οποίος κατηγορεί τον Τζέιμς Νιλ, επικεφαλής ενός μακροχρόνιου

προγράμματος με σκοπό τη μελέτη της φυλής των Γιανομάμι, στη Βενεζουέλα, στα

μέσα της δεκαετίας του 1960, ότι χρησιμοποίησε ένα μολυσματικό εμβόλιο ιλαράς

για να προκαλέσει μία επιδημία που στοίχισε τελικά τη ζωή εκατοντάδων, ίσως

ακόμα και χιλιάδων, Ινδιάνων.

Όταν ξέσπασε η επιδημία, υποστηρίζει ο Τίρνεϊ, η ομάδα των ερευνητών «αρνήθηκε

να παράσχει οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια στους άρρωστους και ετοιμοθάνατους

Γιανομάμι, εφαρμόζοντας κατά γράμμα τη σχετική εντολή του Τζέιμς Νιλ. Ο οποίος

δήλωσε στους συναδέλφους του ότι βρίσκονταν εκεί μόνο για να παρατηρήσουν και

να καταγράψουν την πορεία της επιδημίας και ότι έπρεπε να περιοριστούν στον

επιστημονικό τους ρόλο, να μην παράσχουν ουδεμία ιατρική βοήθεια».

Καταγγελίες

Σύμφωνα μάλιστα με τον Αμερικανό δημοσιογράφο, η έρευνα του Νιλ και της ομάδας

του πραγματοποιήθηκε με τις ευλογίες και τη χρηματική υποστήριξη της

αμερικανικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, που αδημονούσε να ανακαλύψει τι

μπορούσε να συμβεί σε μία κοινότητα σε περίπτωση που έχανε τη ζωή του μεγάλος

αριθμός των μελών της στη διάρκεια κάποιου πυρηνικού πολέμου.

Οι καταγγελίες του Τίρνεϊ έχουν ήδη τεθεί υπόψη της Αμερικανικής Ένωσης

Ανθρωπολογίας, που κάλεσε τους επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα να

υπερασπιστούν το έργο τους τον ερχόμενο Νοέμβριο, επ’ ευκαιρία του ετήσιου

συνεδρίου της. Παρ’ όλο που ο Νιλ πέθανε τον περασμένο Φεβρουάριο, πολλοί από

τους συνεργάτες του, ορισμένοι εκ των οποίων θεωρούνται εξέχοντες

ανθρωπολόγοι, παραμένουν εν ζωή.

Σύμφωνα με τον Τέρι Τέρνερ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Κορνέλ, «Το βιβλίο

του Τίρνεϊ αναδεικνύει τους κινδύνους που εκπροσωπούν για την επιστήμη η

έλλειψη σεβασμού για τη ζωή, ο υπέρμετρος εγωισμός και η απληστία. Δεν

υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο Νιλ αναζήτησε κάποια ιατρική

συμβουλή προτού χρησιμοποιήσει το εμβόλιο. Ουδέποτε ενημέρωσε, όπως απαιτούσε

ο νόμος, την κυβέρνηση της Βενεζουέλας ότι η ομάδα του σχεδίαζε να ξεκινήσει

μία εκστρατεία εμβολιασμού».

Σε επιστολή που απέστειλε στη Λουίζ Λάμφιρ, πρόεδρο της Αμερικανικής Ένωσης

Ανθρωπολογίας, ο Τέρνερ προειδοποιεί ότι το σκάνδαλο από τις αποκαλύψεις του

Τίρνεϊ απειλεί να αμαυρώσει τη συνολική εικόνα του κλάδου: «Οι διεφθαρμένοι

πρωταγωνιστές της υπόθεσης, οι επιστήμονες που μόλυναν με το δηλητήριό τους

χιλιάδες ανθρώπους, έχαιραν μέχρι σήμερα ιδιαίτερου σεβασμού στο δυτικό κόσμο.

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να επαναληφθεί κάτι τέτοιο».