Ημέρα των ποδηλάτων

Μια καλή ευκαιρία για αποτοξίνωση των πολιτών από τα αυτοκίνητα και τους

ρύπους των προσφέρεται αύριο στους κατοίκους 680 ευρωπαϊκών πόλεων.

«Στην πόλη χωρίς το αυτοκίνητο»: οι Ευρωπαίοι καλούνται αύριο για τρίτη συνεχή

χρονιά να απαρνηθούν για μία μέρα το αυτοκίνητό τους και να προτιμήσουν για

τις μετακινήσεις τους το ποδήλατο, τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή, πολύ απλά, τα

πόδια τους. Φέτος, η συμμετοχή στο πρόγραμμα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο: είκοσι

μία χώρες, περιλαμβανομένης για πρώτη φορά και της Ελλάδας, 680 πόλεις,

περιλαμβανομένων και 26 ελληνικών, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και αποφάσισαν

να εξοστρακίσουν, έστω και προσωρινά, τα Ι.Χ. και όλα τα συνεπαγόμενα, τις

κόρνες, το μποτιλιάρισμα, τη σύγχυση και τα καυσαέρια, από τη ζωή τους.

Μία μέρα τον χρόνο, βέβαια, δεν αρκεί για να αποτοξινωθεί ο πολίτης από έναν

αιώνα αυτοκινήτου. Διότι πρόκειται πράγματι για ένα ναρκωτικό που επηρεάζει

άμεσα τη συμπεριφορά μας. Το αυτοκίνητο, σύμβολο ελευθερίας ­ «πηγαίνω όπου

θέλω, όποτε θέλω» ­ έχει κάνει τον άνθρωπο υποχείριό του. Επιβαρύνει τον

προϋπολογισμό του. Γίνεται καθημερινά αιτία για ατυχήματα, τραυματισμούς,

ακόμα και θανάτους. Ρυπαίνει την ατμόσφαιρα. Εν ολίγοις, το αυτοκίνητο

επιβάλλει τους νόμους του και ορίζει τη ζωή μας. Στον ένα αιώνα της δικής του

ζωής, έχει αλλάξει το τοπίο των πόλεων μέχρι σημείου παραμόρφωσης. Στο όνομά

του, τα κράτη και οι τοπικές αρχές επεκτείνουν διαρκώς το οδικό δίκτυο και

επενδύουν, ουσιαστικά, δισεκατομμύρια σε έργα χωρίς προοπτική: ο κορεσμός

είναι άμεσος και η ανάγκη για νέες επενδύσεις συνεχής. Σε αυτό τον αγώνα

ενάντια στα μποτιλιαρίσματα, ηττημένες βγαίνουν πάντα οι πόλεις, που χάνουν

σταδιακά την ανθρωπιά τους.

Για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος, χωρίς την υιοθέτηση αυταρχικών μέτρων

όπως είναι η καθολική απαγόρευση του αυτοκινήτου, απαιτούνται κάποιες

εναλλακτικές λύσεις: το τραμ, το μετρό, ή ακόμα και το ποδήλατο που έχει

σήμερα την τιμητική του σε 680 ευρωπαϊκές πόλεις και τιμάται καθημερινά από

πολλούς Ευρωπαίους, με πρώτους και καλύτερους τους κατοίκους του Άμστερνταμ.

Οικονομία και υγεία

Με ποδηλατοδρόμους που αριθμούν εκατοντάδες χιλιόμετρα, το Άμστερνταμ

διεκδικεί δικαίως τον τίτλο της «ευρωπαϊκής πρωτεύουσας του ποδηλάτου».

Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές, το 33% των κατοίκων του προτιμά για τις

μετακινήσεις του το ποδήλατο έναντι 25% που τάσσεται υπέρ των μέσων μαζικής

μεταφοράς και ενός «αμετανόητου» 42% που επιμένει στο αυτοκίνητο.

«Για δεκαετίες ολόκληρες, η χρήση του ποδηλάτου εθεωρείτο ως μία φυσική πράξη,

που ταιριάζει απόλυτα με τον χαρακτήρα των Ολλανδών: είναι ένα οικονομικό και

υγιεινό μέσο μεταφοράς», σχολιάζει ο Ρία Χίλχορστ, από τη δημαρχία του

Άμστερνταμ. «Με την αύξηση των μετακινήσεων, όμως, το αυτοκίνητο κέρδισε

ολοένα και περισσότερο έδαφος.

Συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να επενδύουμε διαρκώς χρόνο, προσπάθεια και

χρήματα για να προωθούμε τη χρήση του ποδηλάτου».

Προκειμένου, ωστόσο, να νικήσουν τον «εχθρό», το αυτοκίνητο, οι αρχές του

Άμστερνταμ δεν λογαριάζουν ούτε κόπους ούτε χρήματα: κάθε χρόνο, δαπανούν για

τη συντήρηση και την επέκταση των ποδηλατοδρόμων περίπου 4 δισεκατομμύρια

δραχμές.

Και, επιπλέον, κάνουν ό,τι μπορούν για να αποθαρρύνουν τη χρήση του

αυτοκινήτου, από την τοποθέτηση παρκομέτρων μέχρι τη σταδιακή μείωση των χώρων στάθμευσης.

Από την αρχαία Ρώμη

Ο αποκλεισμός των αυτοκινήτων από τους κεντρικούς δρόμους είναι ένα μέτρο που

έχουν ήδη υιοθετήσει πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Στην πρωτεύουσα της Ιταλίας, η

απαγόρευση ισχύει από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου και χρονολογείται

από το… 45 π.Χ. Ο περίφημος «lex julia municipalis» αφορούσε βέβαια τα

άρματα και εξαιρούσε εκείνα που χρησίμευαν για «τη μεταφορά υλικών για τους

ναούς και τα μεγάλα δημόσια έργα». Από την αρχαία στη σύγχρονη Ρώμη, όμως,

ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει. Το ιστορικό κέντρο της πόλης παραμένει

κλειστό στην κυκλοφορία για ένα μεγάλο μέρος της ημέρας. Θεωρητικά. Πάντως,

σύντομα οι τοπικές αρχές πρόκειται να αντικαταστήσουν τους αστυνομικούς με

ηλεκτρονικές κάμερες, που θα ξεχωρίζουν, χάρη σε μία ειδική συσκευή, τους

έχοντες από τους μη έχοντες δικαίωμα εισόδου και θα τιμωρούν τους τελευταίους

με αυστηρότατα πρόστιμα.