Το κέρδος αντικατέστησε το θέαμα

Όταν οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί έγιναν πραγματικότητα το 1896 στην Αθήνα, το

ενδιαφέρον των περισσοτέρων θεατών (αφού τότε δεν υπήρχαν… τηλεθεατές)

εστιαζόταν κυρίως στα αγωνίσματα και στις επιδόσεις των αθλητών, ιδιαίτερα των

Ελλήνων. Η τελετή έναρξης, ουσιαστικά πριν από 104 χρόνια, ήταν απλά μία σεμνή

τελετή με αφορμή τους Αγώνες, αν και ο κόσμος έδειχνε από τότε ενδιαφέρον.

Ύστερα από 104 χρόνια, στο Σίδνεϊ, η τελετή έναρξης που έγινε χθες αποτέλεσε

ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της τετραετίας και ίσως το κορυφαίο στις

αρχές του νέου αιώνα. Όσο για το εμπορικό μέρος, μην το συζητάτε. Μαζί με την

τελετή λήξης αποτελούν το πιο ακριβό κομμάτι της πίτας των Ολυμπιακών Αγώνων

και σε αυτό προσβλέπουν ιδιαίτερα οι διοργανωτές, προκειμένου να βγάλουν το

μεγαλύτερο δυνατό κέρδος.

Η τηλεόραση μπήκε δειλά δειλά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στους Ολυμπιακούς

Αγώνες και το ζητούμενο της ήταν αυτό ακριβώς.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Και σήμερα το αγωνιστικό μέρος προσελκύει ιδιαίτερα τα τηλεοπτικά δίκτυα όλου

του κόσμου, αλλά πάνω απ’ όλα είναι οι τελετές έναρξης (κυρίως) και λήξης των

Αγώνων, οι οποίες μπορεί να μην αποτελούν καθαρά αθλητικό (και καθόλου

αγωνιστικό) θέμα, αλλά «πουλάνε» πάρα πολύ στο μάρκετινγκ των Ολυμπιακών.

Όταν ο Πάαβο Νούρμι το 1952, σε μία σεμνή και ιδιαίτερα λιτή τελετή άναβε με

τον παραδοσιακό τρόπο την Ολυμπιακή Φλόγα στο Ολυμπιακό Στάδιο του Ελσίνκι,

κανείς ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί το μέγεθος των αλλαγών που θα

επιτελούνταν στο επόμενο μισό του αιώνα.

Αν εξαιρέσει κανείς την Ολυμπιάδα του 1936 στο Βερολίνο, όπου ο Χίτλερ

θέλοντας να μετατρέψει τους αγώνες σε προπαγάνδα πραγματοποίησε μία

εντυπωσιακή ­ για την εποχή ­ τελετή έναρξης, στις υπόλοιπες Ολυμπιάδες το

τελετουργικό αυτό κομμάτι συμπλήρωνε τη διοργάνωση. Ο αθλητής ή η αθλήτρια

άναβε τη δάδα, ακουγόταν ο όρκος του αθλητή, ο Ολυμπιακός ύμνος και αυτό ήταν.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Μόσχα είχε πάρει το χρίσμα για τη

διοργάνωση των Αγώνων. Το μποϊκοτάζ από τις ΗΠΑ και από χώρες της Δύσης, αλλά

και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε στην καθημερινή ζωή ο λαός της ­ τότε ­

Σοβιετικής Ένωσης έκανε σκεπτικό το Κρεμλίνο. Ο τότε πρόεδρος της χώρας,

Λεονίντ Μπρέζνιεφ, πήρε την απόφαση να πραγματοποιήσει την καλύτερη τελετή

έναρξης όλων των εποχών, προκειμένου να «σβήσει» έτσι τα σημάδια που είχε

αφήσει στην Ολυμπιάδα το μποϊκοτάζ, αλλά και να δείξει πως η Σοβιετική Ένωση

είναι εδώ.

Οι 110.000 θεατές, που βρέθηκαν στο στάδιο Λένιν της Μόσχας, είχαν την

ευκαιρία να θαυμάσουν κάτι που δεν είχαν ξαναδεί στη ζωή τους. Πάνω από 16.000

άνθρωποι (ακροβάτες, αρτίστες, κλόουν, παιδιά κ.λπ.) συνεργάστηκαν άψογα

προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Τα

χαρτάκια που είχαν μοιραστεί σε πολλούς θεατές στην εξέδρα και τα σχήματα που

άρχισαν να φτιάχνουν (αξέχαστο το δάκρυ του αρκούδου Μίσα, μασκότ των Αγώνων,

στην τελετή λήξης) έκαναν τον γύρο του κόσμου. Αυτό ήταν. Μία σεμνή και τυπική

διαδικασία δεν θα ήταν πια ποτέ η ίδια και το νερό είχε μπει στο αυλάκι.

Οι μετρ του είδους σε τέτοια θεάματα Αμερικανοί τελειοποίησαν τέσσερα χρόνια

αργότερα τις τελετές στο Λος Άντζελες, όπου εμφανίστηκαν άνθρωποι-ρουκέτες,

πολλά πιάνα, ο ουρανός γέμισε μπαλόνια. Στην Κορέα τέσσερα χρόνια αργότερα τα

κοστούμια και τα σκηνικά των ανθρώπων που συμμετείχαν στην τελετή ήταν

πανάκριβα, ενώ το σώου είχε μεγαλώσει ακόμα περισσότερο.

Στη Βαρκελώνη είχαμε το πρωτότυπο άναμα της Φλόγας (με ένα βέλος από τον

Ισπανό τοξοβόλο Αντόνιο Ρεντόλο), ενώ στην Ατλάντα συγκίνησε την παγκόσμια

κοινή γνώμη ο Μοχάμετ Άλι, που με τρεμάμενο χέρι (λόγω της ασθένειας Πάρκινσον

που τον ταλαιπωρεί) άναψε το ειδικό σκοινί που μετέφερε τη Φλόγα στον βωμό του

σταδίου της Ατλάντα. Το πώς θα ανάψει, πλέον, η Φλόγα αποτελεί επτασφράγιστο

μυστικό, ενώ όλο και περισσότεροι εμπλέκονται στις τελετές που αποτελούν,

πλέον και για τη ΔΟΕ ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια στη διοργάνωση μίας

Ολυμπιάδας. Το θέαμα ήταν ο αρχικός σκοπός για τον οποίο άλλαξαν τα πράγματα,

αλλά στην πορεία και πολύ σύντομα, μάλιστα, το κέρδος αντικατέστησε το θέαμα.

Βλέπετε όταν τη χθεσινή τελετή αναμενόταν να την παρακολουθήσουν πάνω από 4

δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλη τη Γη, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί

μία όμορφη στιγμή των Ολυμπιακών Αγώνων μετατράπηκε ουσιαστικά σε ένα

μεγαλοπρεπέστατο σώου με λαμπερά φώτα και πολλούς πρωταγωνιστές. Πίσω από τη

σκηνή τα δολάρια (αυστραλέζικα στην παρούσα φάση) πέφτουν βροχή.