Αναζήτηση
Μετά τις μετοχές που έχουν μπει για τα καλά στη ζωή των επενδυτών, έρχονται
τώρα και τα παράγωγα προϊόντα που αποτελούν ένα είδος χρηματιστηριακής
πρόβλεψης. Το Χρηματιστήριο Παραγώγων (προϊόντων) θα κάνει, εκτός απροόπτου,
πρεμιέρα τον Μάιο, με τα συμβόλαια υποχρεωτικής επαναγοράς ή επαναπώλησης, που
θα αφορούν την μελλοντική πορεία πιθανότατα του επιτοκίου Athibor ή της
ομάδας των 20 μετοχών του Δείκτη FTSE/ASE 20.
Τα παράγωγα, προκύπτουν από τα πρωτογενή προϊόντα, όπως είναι οι μετοχές, τα
ομόλογα κ.λπ.
Στα παράγωγα, ο ένας επενδυτής συμφωνεί να αγοράσει ένα συμβόλαιο που αφορά
τον δείκτη για τις 20 μετοχές (που βρίσκεται τώρα π.χ. στις 1.000 μονάδες) και
να πουλήσει πάλι το συμβόλαιο μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Επειδή ο δείκτης κατά την ημερομηνία εκείνη (της επαναπώλησης που
«εκπληρώνεται» το συμβόλαιο) είναι υψηλότερα ή χαμηλότερα, ο ένας από τους δύο
επενδυτές είναι κερδισμένος και ο άλλος χαμένος.
ΣΜΕ ή Futures
Το πρώτο προϊόν με το οποίο ξεκινά το Χρηματιστήριο Παραγώγων είναι τα
Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ) ή futures.
Στα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ), με παράγωγο τον δείκτη τιμών FTSE/ASE-20.
Κάθε μονάδα του δείκτη, όπως εξηγούν στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων, «θα
τιμολογείται για παράδειγμα 2.000 δρχ. Αυτό σημαίνει κάθε διαφορά στον δείκτη
θα κοστίζει 2.000 που θα είναι το κέρδος ή η ζημία, επί του αντίστοιχου ποσού
του συμβολαίου».
Όταν «ανοίγει θέση» σε ΣΜΕ για ένα ποσόν ο επενδυτής (δηλαδή «αγοράζει»
συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για ένα ποσόν), δεν είναι υποχρεωμένος να
καταβάλει άμεσα το ποσόν.
Καταβολές ποσών
«Πρέπει όμως να έχει ανοίξει λογαριασμό σε Τράπεζα, η οποία θα συνεργάζεται με
την Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών επί των Παραγώγων. Για να ξεκινήσει μία
απλή συναλλαγή, πρέπει να καταβάλει ποσόν 20 εκατομμυρίων δρχ. Για να κάνει
μία πράξη και κάθε φορά που θα «ανοίγει ή θα κλείνει μία θέση», θα πρέπει να
καταβάλει ένα ποσοστό της συναλλαγής που αποτελεί το περιθώριο ασφαλείας. Στη
συνέχεια, θα καταβληθεί το ποσόν της διαφοράς».
Ένα παράδειγμα
Ενα παράδειγμα που δίνουν στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων με Συμβόλαιο
Μελλοντικής Εκπλήρωσης στον Δείκτη FTSE/ASE-20, είναι το εξής:
«Την 1η Ιουλίου, οι διαχειριστές ενός Αμοιβαίου Κεφαλαίου περιμένουν να
ειπράξουν σε έναν ακριβώς μήνα, 45 εκατομμύρια δρχ. Παράλληλα, πιστεύουν ότι
οι μετοχές του Δείκτη FTSE/ASE-20 θα σημειώσουν άνοδο από τις 1.500 μονάδες
που βρίσκεται. Έτσι λοιπόν ποντάρουν στην άνοδο και «αγοράζουν» (ανοίγουν
θέση) Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης συνολικής αξίας 45 εκατομμυρίων δρχ.
Την 1η Αυγούστου, ο Δείκτης έχει φθάσει από τις 1.500 μονάδες στις 1.700
μονάδες. Ταυτόχρονα το Αμοιβαίο Κεφάλαιο έχει εισπράξει τα 45 εκατομμύρια δρχ.
Πουλάει, λοιπόν, τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης και «κλείνει την θέση
του» με κέρδος 2.000 δρχ. για κάθε μονάδα του Δείκτη, με το συνολικό κέρδος 6
εκατομμυρίων δρχ.
Περίπλοκη λειτουργία
Αν το παράγωγο είναι Συμβόλαιο Μελλοντικής Εκπλήρωσης πάνω στο επιτόκιο
Athibor, η λειτουργία του είναι πιο περίπλοκη. Το πιθανότερο είναι, κάθε
συμβόλαιο να έχει αξία 100 δρχ. Οι επενδυτές εδώ θα στοιχηματίζουν πάνω στο
ύψος των επιτοκίων. Ανάλογα με την αύξηση ή την μείωση των επιτοκίων Athibor,
ο ένας επενδυτής κερδίζει και ο άλλος χάνει.
Εδώ τα ΣΜΕ «λειτουργούν σαν τα ομόλογα», λένε στελέχη του Χρηματιστηρίου
Παραγώγων. «Η αγορά ή καλύτερα το άνοιγμα θέσης ενός συμβολαίου, ισοδυναμεί με
το να δανείζει κανείς χρήματα όπως όταν δανείζει π.χ. το Δημόσιο αγοράζοντας
ένα ομόλογο. Αν τα επιτόκια πέσουν (και το επιτόκιο Athibor), ο αγοραστής
κερδίζει. Όπως όταν ανεβαίνει η τιμή των παλαιών ομολόγων που προσφέρουν
υψηλότερα επιτόκια.
Τι είναι το Athibor
Το επιτόκιο Athibor είναι το τριμηνιαίο επιτόκιο που κυμαίνεται με βάση το
τριμηνιαίο διατραπεζικό επιτόκιο προσφοράς, δηλαδή το επιτόκιο που προσφέρει
μία Τράπεζα σε μία άλλη όταν η δεύτερη θέλει να δανειστεί χρήματα.
«Αν το επιτόκιο είναι για παράδειγμα στο 11% και ανοίξω θέση (αγοράσω) για 100
εκατομμύρια δρχ.», λένε τα τα στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων,
«ισοδυναμεί με κλείδωμα στο επιτόκιο κατάθεσης του ποσού αυτού, αφού προβλέπω
ότι το επιτόκιο αυτό είναι υψηλό σε σχέση με το επιτόκιο στην λήξη του
συμβολαίου, όταν θα πρέπει να εξοφλήσω».
Για τον Μάιο
Η έναρξη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων συνδέεται με την αποϋλοποίηση όλων των
μετοχών. Επειδή η αποϋλοποίηση ξεκινά πιλοτικά από το τέλος Μαρτίου και θα
ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιουλίου, ενώ η λειτουργία των Παραγώγων
προγραμματίζεται για την άνοιξη (Μάιο), φαίνεται ότι η πιθανότερη εκδοχή για
την έναρξη της νέας αγοράς είναι τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης με το
επιτόκιο Athibor.
