Κύμα αντιδράσεων και έντονο προβληματισμό προκάλεσαν οι δηλώσεις του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου Νίκολας Κάλιναν ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα εξακολουθήσουν να εκτίθενται στο Λονδίνο ακόμη και κατά τη διάρκεια της πολυετούς ανακαίνισης του ιδρύματος, και ότι ακόμη κι αν επιτευχθεί συμφωνία με την Ελλάδα, το καλύτερο που μπορούμε να περιμένουμε είναι να έρθουν «μόνο μερικά Γλυπτά» στην Αθήνα – προοπτική που εκτροχιάζει το ενδεχόμενο της μόνιμης επανένωσης των θησαυρών της κλασικής αρχαιότητας στον γενέθλιο τόπο τους. Μιλώντας στα «ΝΕΑ», κορυφαίοι εκπρόσωποι του διεθνούς λόμπι της επιστροφής των Γλυπτών κατηγορούν το Μουσείο – αλλά και τη βρετανική κυβέρνηση – για «ανευθυνότητα», «ξεπερασμένες αντιλήψεις» και «αναξιοπρεπή στάση», και τους καλούν να μην κλοτσήσουν την «ιστορική ευκαιρία» που παρουσιάζεται.
Κρις Τίτγκατ
«Μπορεί ο Τζορτζ Οσμπορν, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, να έχει πει ότι ελπίζει πως θα βρεθεί διέξοδος σε αυτή τη διαμάχη που εκτυλίσσεται εδώ και 200 χρόνια, ωστόσο τα σχέδια του Κάλιναν δεν αφήνουν καμία αμφιβολία: επιδιώκει συνεργασία με την Ελλάδα με σκοπό να δανείζει, εκ περιτροπής, γλυπτά από τον Παρθενώνα στην Αθήνα, σε αντάλλαγμα με άλλα αριστουργήματα από ελληνικά μουσεία που θα εκτίθενται στο Λονδίνο» τόνισε η πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα (IARPS) δρ Κρις Τίτγκατ. «Πρόκειται για μια εντελώς ανεύθυνη ιδέα. Δεν μπορείς να μεταφέρεις πέρα-δώθε τα ανεκτίμητα και εύθραυστα αριστουργήματα του Φειδία. Το Βρετανικό Μουσείο χάνει μια μοναδική ευκαιρία να αναπτύξει μια νέα μουσειακή πολιτική ειλικρινούς συνεργασίας, όπως θα περίμενε κανείς να συμβεί στον 21ο αιώνα» επισήμανε η έγκριτη αρχαιολόγος και πρώην διευθύντρια της Βελγικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, θυμίζοντας ότι «η βρετανική κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να αλλάξει τον νόμο περί Βρετανικού Μουσείου του 1963 ώστε να επιτραπεί η επιστροφή των Γλυπτών».
Ο Κάλιναν δήλωσε στην «Τέλεγκραφ» του Σαββάτου ότι έχει εκπονηθεί σχέδιο για να παραμείνουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα σε δημόσια έκθεση παρά τις εργασίες ανάπλασης του Μουσείου, που εκτιμάται ότι θα κοστίσουν περισσότερο από ένα δισ. στερλίνες. «Ορισμένα αντικείμενα πρέπει οπωσδήποτε να εξακολουθήσουν να εκτίθενται σε άλλα σημεία μέσα στο Μουσείο. Ο κόσμος έρχεται για να τα δει και περιμένει να τα δει. Εχουμε ήδη προβλέψει πώς θα επιτευχθεί αυτό. Για να είμαι ειλικρινής, θεωρούμε ότι τα Μάρμαρα ανήκουν στην κατηγορία των αντικειμένων για τα οποία οι επισκέπτες έρχονται στο μουσείο» σημείωσε ο διευθυντής του λονδρέζικου ιδρύματος, με τη βρετανική εφημερίδα να διευκρινίζει ότι τα έργα που σχεδίασε ο Φειδίας πρόκειται να… αλλάζουν θέσεις μέσα στο μουσείο με στόχο να παραμένουν πάντα προσβάσιμα στο κοινό ενόσω οι εργασίες ανακαίνισης θα προχωρούν σε διάφορες αίθουσες. Η προοπτική αυτή διαψεύδει τις ελπίδες της ελληνικής κυβέρνησης ότι το δεκαετές πρόγραμμα ανασχεδιασμού της λεγόμενης Δυτικής Πτέρυγας του Μουσείου – και το συνεπακόλουθο κλείσιμο αιθουσών του – θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ευκαιρία για την επιστροφή των Γλυπτών. Μόλις πριν από έναν μήνα, κι ενώ συμπληρώνονταν τέσσερα χρόνια διαπραγματεύσεων με τον Οσμπορν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωνε ότι η ανακαίνιση του Βρετανικού Μουσείου «ίσως προσφέρει νέες ευκαιρίες».
Γιάννης Λέφας
«Το Parthenon Project είναι μεταξύ εκείνων που έχουν συμβάλει με ιδέες ώστε η ανακαίνιση να λειτουργήσει ως ευκαιρία για το Βρετανικό Μουσείο και τη βρετανική κυβέρνηση προκειμένου να κάνουν μια μεγαλοπρεπή χειρονομία προς την ιστορική φίλη και σύμμαχό τους Ελλάδα, επιστρέφοντας τα Γλυπτά στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης πολιτιστικής συνεργασίας» ανέφερε ο ιδρυτής του οργανισμού Parthenon Project Γιάννης Λέφας. «Οι συχνές δημοσκοπήσεις που διεξάγουμε καταδεικνύουν ότι οι βρετανοί πολίτες υποστηρίζουν την επιστροφή των Γλυπτών και την παροχή στο Βρετανικό Μουσείο της εξουσίας να το πράξει. Ωστόσο, παρατηρούμε ένα χάσμα μεταξύ αυτού που θέλει ο λαός και αυτών που λένε και πράττουν όσοι κατέχουν την εξουσία» υπογράμμισε.
«Ο κ. Κάλιναν έχει μπροστά του ένα δύσκολο έργο. Για να πετύχει, θα πρέπει να υιοθετήσει μια μακρόπνοη προσέγγιση απαλλαγμένη από απαρχαιωμένους νόμους και ξεπερασμένες αντιλήψεις, οι οποίες συχνά απλώς παρουσιάζονται με καινούργιο περιτύλιγμα. Πρέπει να του δοθεί – και ο ίδιος πρέπει να την αποδεχθεί – η εξουσία να αλλάξει τα πράγματα και να κάνει κάτι σπουδαίο. Η βρετανική κυβέρνηση και οι γραφειοκράτες πρέπει να σταματήσουν να παρεμποδίζουν τις πολυετείς προσπάθειες του Μουσείου και της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς και την υλοποίηση της βούλησης των βρετανών πολιτών» συνέχισε ο Λέφας, υπογραμμίζοντας ότι «η μόνη δίκαιη και συνετή πράξη είναι η επιστροφή των Γλυπτών και όχι η μετακίνησή τους, με μεγάλο κίνδυνο, από αίθουσα σε αίθουσα ή ο περαιτέρω κατακερματισμός τους, κάτι που θα αποτελούσε προσβολή προς την ανθρωπότητα». Και κατέληξε: «Πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι έτοιμοι να βοηθήσουν τον κ. Κάλιναν και το μουσείο να χαράξουν μια πορεία που θα διασφαλίζει με καλή πίστη μια οραματική και εποικοδομητική προσέγγιση. Διαφορετικά, το Βρετανικό Μουσείο κινδυνεύει να τους απογοητεύσει και να επιστρέψει στο παρελθόν. Πρέπει να βρεθούμε ένα βήμα πιο μπροστά από την Ιστορία».
Μιλώντας στην ίδια εφημερίδα, ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου ξεκαθάρισε, επίσης, ότι εάν και εφόσον προκύψει συμφωνία με την Ελλάδα, αυτή θα αφορά την αποστολή μερικών μόνο από τα παρθενώνια γλυπτά στην Αθήνα: «Συζητάμε με την Ελλάδα. Αν καταφέρουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, κάτι που θα ήταν υπέροχο, υπάρχει ένα σενάριο υπό το οποίο μερικά από τα Μάρμαρα θα μπορούσαν να εκτίθενται στην Ελλάδα, ενώ αντικείμενα από την Ελλάδα θα μπορούσαν να εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο». Ελληνικές πηγές σχολίασαν ότι η προσέγγιση αυτή «απέχει παρασάγγας από τη θέση της Ελλάδας», υπενθυμίζοντας ότι η Βρετανία συνεχίζει να αψηφά αποφάσεις επιτροπών της UNESCO για την επανένωση των Γλυπτών και της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ περί επιστροφής πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους.
