Οι μαθητές της ΣΤ’ Δημοτικού μαθαίνουν για τους παραλλήλους, που είναι οι οριζόντιες κυκλικές γραμμές στην υδρόγειο σφαίρα. Μαθαίνουν επίσης για τους μεσημβρινούς που είναι οι κάθετες κυκλικές γραμμές που συνδέουν τους δύο πόλους της Γης. Οι θαλασσοπόροι την περίοδο των μεγάλων γεωγραφικών ανακαλύψεων μπορούσαν σχετικά εύκολα να εντοπίσουν σε ποιον παράλληλο βρίσκονται αλλά τους ήταν πολύ πιο δύσκολο να μετρήσουν τον μεσημβρινό, την κάθετη γραμμή, της τοποθεσίας που έπλεαν.
Αλλά και στο σήμερα φαίνεται ότι οι κάθετες μεταφορές φυσικού αερίου είναι πιο δύσκολες στην Ευρώπη, τουλάχιστον στο ανατολικό κομμάτι της, απ’ ό,τι οι οριζόντιες. Ετσι από την Πολωνία στην Ουκρανία μπορεί κανείς να μεταφέρει εμπορικά 70.000 μεγαβατώρες ανά ημέρα. Αλλά από την Ελλάδα στην Ουκρανία μεταφέρονται μόλις 6.000 μεγαβατώρες. Το πλαίσιο λειτουργίας των αγωγών είναι που κάνει δύσκολη και ασύμφορη τη μεταφορά κατά μήκος αυτής της διαδρομής. Τι χρειάζεται λοιπόν να γίνει ώστε να δοθεί ώθηση στη λειτουργία αυτής της διαδρομής την οποία ονομάζουμε Κάθετο Διάδρομο;
Πρώτον, πρέπει να υπάρξει συντονισμός των διαχειριστών των αγωγών ώστε να αυξηθεί κατά πολύ η μεταφορική ικανότητα που γίνεται διαθέσιμη κατά μήκος όλης της διαδρομής. Σήμερα ένα μικρό μόνο μέρος από τη χωρητικότητα αυτών των αγωγών διατίθεται προς χάρη του Κάθετου Διαδρόμου. Και αυτό ακόμα το μικρό μέρος δίνεται σε μηνιαία ενώ θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον τριμηνιαία για να υπάρχει καλύτερος προγραμματισμός από τις εταιρείες που θέλουν να πουλήσουν και να αγοράσουν αέριο κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου.
Δεύτερον, οι χρεώσεις για το σύστημα αερίου που καλούνται να πληρώσουν όσοι χρησιμοποιούν όλη τη διαδρομή είναι απαγορευτικές. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι 6.000 μεγαβατώρες μπόρεσαν να μεταφερθούν όταν μειώθηκαν αυτές οι χρεώσεις. Ομως αυτή η μείωση πρέπει να γίνει συντονισμένα, από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα όργανά της, και σε μόνιμη βάση. Η κάλυψη της μείωσης των χρεώσεων μπορεί και πρέπει να γίνει από ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία καθώς το θέμα εμπίπτει όχι μόνο στο κομμάτι της ενέργειας αλλά και στο πεδίο της ασφάλειας.
Τρίτον, θα πρέπει να ενισχυθούν οι υποδομές κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου. Παραδείγματα είναι η δημιουργία αντίστροφης ροής στον αγωγό από τη Στάρα Ζαγόρα στην Κομοτηνή. Οπως επίσης και η δημιουργία υποδομών για βελτιστοποίηση, γεωγραφικά και ποσοτικά, της ικανότητας αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Η οποία είναι και η βασική πύλη του Διαδρόμου.
Η υλοποίηση αυτών των προϋποθέσεων μπορεί πράγματι να δώσει ζωή και ζωντάνια στον Κάθετο Διάδρομο.
Ο Γιώργος Στάμτσης είναι διδάκτωρ μηχανικός, στέλεχος Αγοράς Ενέργειας
