Με το «καλημέρα» κιόλας, στην τελευταία ταινία του «Βουγονία» (Bugonia, Ιρλανδία / Αγγλία / Καναδάς / Νότια Κορέα / ΗΠΑ, 2025), ο σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος βρίσκει τον τρόπο για να σου κινήσει την περιέργεια και να σου πει ότι αυτό που θα δεις, σ’ αρέσει – δεν σ’ αρέσει, θα έχει ενδιαφέρον. Και έχει. Γιατί το γκρο πλαν της εισαγωγής σε ένα πανέμορφο, φωτεινό λουλούδι την ώρα που μια μέλισσα το πλησιάζει για τη γύρη («όπως το σεξ αλλά πιο καθαρά, κανείς δεν τραυματίζεται») σε προδιαθέτει για κάτι ιδιαίτερο και, εδώ που τα λέμε, τρυφερό. Και όμως αυτός ο γλυκός, σημειολογικός ύμνος προς την ίδια την ομορφιά της ζωής, σύντομα θα έρθει σε πλήρη αντιδιαστολή με τη σκληρή συνέχεια και ένα φινάλε άκρως απαισιόδοξο. Με τον γνωστό, παιχνιδιάρικο τρόπο του, ο σκηνοθέτης πολυσυζητημένων ταινιών όπως ο «Κυνόδοντας», ο «Αστακός», η «Ευνοούμενη» και το «Poor things» (ταινίες που έφτασαν ως τα Οσκαρ και κάποιες βραβεύτηκαν) πλάθει μια στρωτή στην αφήγηση αλλά συγχρόνως παράξενη στις ιδέες της ιστορία, βάζοντας στο τραπέζι, ηθελημένα ή όχι, διάφορα ζητήματα των δύσκολων, σκοτεινών καιρών μας. Από πού να αρχίσεις και πού να σταματήσεις.
Καταπίεση σε εργασιακό περιβάλλον αλλά με ευγενικούς τρόπους: είστε ελεύθεροι να φύγετε στις 17.00 – εκτός βεβαίως αν έχετε κάτι ακόμα να κάνετε· την επιλογή την αφήνουμε σε σας. Εκμετάλλευση του φτωχού κοσμάκη από τα τραστ των φαρμακοβιομηχανιών (στην ιστορία υπάρχει ένα ζήτημα με ένα φάρμακο που μπορεί να σώσει κόσμο). Πειράματα που πραγματοποιούνται ερήμην μας σε ανθρώπους. Εγκληματικές ακρότητες εν είδει αυτοδικίας, καθότι άξονας της ιστορίας είναι η απαγωγή μιας σούπερ επιτυχημένης γυναίκας, στελέχους πολυεθνικής (Εμα Στόουν), η οποία βασανίζεται από δύο απαγωγείς (Τζέσι Πλέμονς, ο εγκέφαλος, και Εϊνταν Ντέλμπις, το τσιράκι του). Είναι όμως τόσο θλιβεροί, που μπροστά τους οι απαγωγείς στο «Φάργκο» των αδελφών Κόεν είναι Αϊνστάιν. Τους λυπάσαι περισσότερο αντί να τους φοβάσαι.
Ολα τα παραπάνω, πάντως, είναι ζητήματα που σήμερα απασχολούν πολύ κόσμο, με τη λέξη συνωμοσιολογία να έχει γίνει καραμέλα στη ζωή μας. Αν και ο λόγος για τον οποίο η κυρία κρατείται αιχμάλωτη γίνεται εξαρχής σαφής, εν συνεχεία η ταινία διανθίζεται από σκηνές ανταλλαγών απόψεων και κοσμοθεωριών ανάμεσα στην ίδια και τον εγκέφαλο της απαγωγής. Αυτό που εν τέλει παρακολουθούμε μοιάζει με kinky θέατρο του παραλόγου, όπου μπορείς να περιμένεις τα πάντα – ακόμα και ένα flirt προς το splatter ή τις ταινίες με εξωγήινους. Αυτή η ασάφεια που κάτι κρύβει (και εκφράζει την πέρα για πέρα απαισιόδοξη ματιά του Γ. Λάνθιμου για τον κόσμο μας) χαρακτηρίζει όλες τις ταινίες του. Και όπως όλες οι ταινίες του έτσι και η «Βουγονία» μπορεί μεν να σε κρατά κοντά της, αλλά ποτέ δεν θα σου δώσει ούτε μισή αφορμή για να την αγαπήσεις (να σημειωθεί ότι στην αίθουσα Cinobo Πατησίων παρουσιάζεται αποκλειστικά η νοτιοκορεατική κωμωδία επιστημονικής φαντασίας του Τζανγκ Τζουν – Χουάν «Save the Green Planet» που αποτέλεσε έμπνευση του Γ. Λάνθιμου για τη «Βουγονία»).
Μποξ γένους θηλυκού
Κατά πάσα πιθανότητα το γυναικείο μποξ να μην ήταν αυτό που είναι σήμερα αν στη δεκαετία του 1990 η πυγμάχος Κρίστι Μπράουν δεν έβαζε τα θεμέλιά του στην Αμερική. Αυτό μας θυμίζει η ταινία «Christy» (ΗΠΑ, 2024) του Ντέιβιντ Μιτσόντ, που συμπτωματικά διανέμεται λίγο καιρό μετά την ταινία «The smashing machine» όπου ο Ντουέιν Τζόνσον υποδύθηκε ένα άλλο αληθινό πρόσωπο της πυγμαχίας, τον Μαρκ Κερ (είχε προηγηθεί και η ταινία «Τατάμι» που αναφέρεται επίσης σε αληθινή ιστορία γυναίκας πυγμάχου). Εδώ, η Σίντνεϊ Σουίνι δίνει μια δυναμική ερμηνεία κρατώντας τον ρόλο της ηρωίδας του τίτλου, της ατίθασης, απροσάρμοστης αλλά και υπέρμετρα φιλόδοξης Κρίστι Μάρτιν που υπήρξε ένα μεγάλο ταλέντο στο ρινγκ, το οποίο όμως κατά κάποιο τρόπο ήταν για εκείνη μια αρένα εκτόνωσης. Στο ρινγκ η Μάρτιν έβγαζε όλα τα απωθημένα της καταπιεσμένης ζωής της και η ειρωνεία είναι ότι ο άνθρωπος που τη βοήθησε να αποκτήσει επαγγελματικό στάτους ήταν ο ίδιος που την οδήγησε στην παρακμή. Αυτό εξάλλου είναι το σημείο της ταινίας στο οποίο δίνει έμφαση ο Μιτσόντ. Στην «παράξενη», τοξική σχέση της Μάρτιν με τον προπονητή που θα γινόταν σύζυγός της, τον Τζιμ Μάρτιν (Μπεν Φόστερ), που ναι μεν τη βοήθησε, αλλά με τις δικές του προσωπικές ανασφάλειες υπήρξε και ο χειρότερος εχθρός της. Στο σύνολό της η ταινία καταλήγει σε ένα αρκετά ενδιαφέρον (παρότι υπερβολικά μεγάλο σε διάρκεια – 2 ώρες και 15 λεπτά) πορτρέτο μιας σύγχρονης Αμερικανίδας που θέλησε να κάνει το δικό της χωρίς να λάβει υπόψη της ότι το βασίλειό της μπορεί να εξαφανιστεί μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, όπως την είχε προειδοποιήσει ο γκουρού της υποστήριξης πυγμαχικών αγώνων Ντον Κινγκ που της έδωσε τη μεγάλη ευκαιρία της ζωής της και τον οποίο υποδύεται, κλέβοντας την παράσταση στις λίγες σκηνές του, ο Τσαντ Κόλμαν.
Ψυχανάλυση και τρόμος
Μεγάλο θόρυβο προκάλεσε η ταινία τρόμου «Η τελετουργία» (The surrender, ΗΠΑ / Καναδάς, 2025) της Τζούλια Μαξ μετά την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ SXSW, όπου θεωρήθηκε «κλασική», επειδή δημιούργησε, λέει, έναν νέο όρο στο είδος του τρόμου, το «family horror», δηλαδή τον «οικογενειακό τρόμο». Αυτό μπορεί να κάνει καλό για το μάρκετινγκ της ταινίας, όμως μην τρελαθούμε κιόλας. Η ταινία τρόμου «Poltergeist – Το πνεύμα του κακού» του Τόμπι Χούπερ, που γυρίστηκε πριν από περίπου 40 χρόνια, πρέσβευε ακριβώς αυτό, τον οικογενειακό τρόμο (ό,τι και αν ο όρος αυτός τελικά σημαίνει). Η ιδέα της Μαξ ήταν ένας συνδυασμός νεκρανάστασης με ανισόρροπες οικογενειακές σχέσεις. Στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας της, η σκηνοθέτις και σεναριογράφος θέλησε να πρωτοτυπήσει «παντρεύοντας» την ψυχανάλυση γυναικών μέσα σε ένα κάδρο αποκρυφιστικού τρόμου, όπου τον πρώτο λόγο έχει μια νεκρανάσταση. Σαν να λέμε η «Φθινοπωρινή σονάτα» του Ινγκμαρ Μπέργκμαν συναντά τον «Εξορκιστή» του Γουίλιαμ Φρίντκιν. Δεν είναι κακή ιδέα αλλά δεν είναι και για μια μεγάλου μήκους ταινία. Το πρώτο μέρος αυτής της άκρως ενοχλητικής ταινίας είναι σκηνές μιας απελπιστικά επαναλαμβανόμενης έντασης ανάμεσα σε μια μάνα (Κέιτ Μπέρτον) και την κόρη της (Κόλμπι Μίνιφι), που ακριβώς επειδή δεν τα πήγαν ποτέ καλά μεταξύ τους, τώρα τρώγονται σαν τον σκύλο με τη γάτα, ενώ δίπλα τους αργοπεθαίνει ο πάτερ φαμίλιας. Ολα αυτά, στο πρώτο μισό. Στο δεύτερο μέρος, με την άφιξη του ειδικού στη νεκρανάσταση (Νιλ Σαντιλάντς), η ταινία αποκτά άλλο ύφος δείχνοντας τα δόντια της στον τομέα του πραγματικού τρόμου που σε ορισμένες σκηνές πράγματι λειτουργεί αποτελεσματικά. Ας σημειωθεί επίσης ότι η βασική απαγγελία που χρησιμοποιήθηκε στην τελετουργία της νεκρανάστασης είναι μια πραγματική Σουμέριαν προσευχή, την οποία παρέδωσε στους δημιουργούς της ταινίας ο σύμβουλος αποκρυφισμού της παραγωγής Κέβιν Γουέτμορ.
Γάζα ώρα μηδέν
Οχι ένα, αλλά δύο φετινά ντοκιμαντέρ, γυρισμένα και τα δύο από Ιρανές και παραλλαγές του ίδιου θέματος, του πιο επίμαχου των καιρών μας, προβάλλονται σε πρώτη προβολή από σήμερα. Θα πρόκειται μάλλον για σύμπτωση γιατί δύσκολο το ζήτημα της γενοκτονίας στη Γάζα να έχει προκαλέσει εμπορικό ανταγωνισμό, πόσω μάλλον ενώ το βλέπουμε καθημερινά στις ειδήσεις. Στο «Κράτα την ψυχή σου στο χέρι και περπάτα» (Put your soul on your hand and walk, Γαλλία / Παλαιστίνη / Ιράν, 2025), ο καθημερινός ψηφιακός διάλογος με τις βιντεοκλήσεις ανάμεσα στην ιρανή σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ Σεπιντέ Φαρσί και μια νεαρή πεισματάρα παλαιστίνια φωτορεπόρτερ, τη Φάτμα Χασόνα, που καλύπτει τα γεγονότα στη Γάζα γίνεται η μαγιά μιας ενδιαφέρουσας ταινίας που παρά τη μονοτονία της δίνει με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο το πρόσωπο του πολέμου που όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά. Επίσης, κατορθώνει μέσα στη μαυρίλα του όλου εγχειρήματος (η Χασόνα εν τέλει σκοτώθηκε από ισραηλινό βομβαρδισμό) να βρει μια χαραμάδα λάμψης όπου φωτίζεται η ομορφιά της ζωής. Σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο, το ντοκιμαντέρ «Συνύπαρξη, λέμε τώρα!» (Coexistence, My Ass!, ΗΠΑ / Γαλλία, 2025) είναι απόσταγμα της πενταετούς καταγραφής των δραστηριοτήτων της ακτιβίστριας κωμικού Νόαμ Σούστερ Ελιάσι, στόχος της οποίας είναι η μεταμόρφωση της απογοήτευσης σε σάτιρα και της οργής σε κωμωδία. Σε μια διάρκεια περίπου πέντε (!) ετών, η ιρανή σκηνοθέτις Αμπερ Φαρές ακολούθησε την Ελιάσι στον αγώνα της να δώσει με χιούμορ φωνή σε μια γενιά που παλεύει για δικαιοσύνη. Το μυστικό είναι βεβαίως το χιούμορ και το ότι η ταινία δεν χάνει ποτέ τον ρυθμό παρά τις εναλλαγές γέλιου – ρίγους. Θυμίζουμε ότι, έχοντας διακριθεί στο Φεστιβάλ του Σάντανς, η «Συνύπαρξη, λέμε τώρα» απέσπασε και τον Χρυσό Αλέξανδρο στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Επίσης στις αίθουσες
«Γκραν Πρι: Ο γύρος της Ευρώπης» (Grand Prix of Europe, Γερμανία, 2025). Δεν είναι μόνον ο Μπραντ Πιτ οδηγός Φόρμουλα 1 στο «F1», είναι και η Εντα – ή τουλάχιστον, έχοντας το έμφυτο ταλέντο της καλής οδηγού, το ονειρεύεται – στο animation που προβάλλεται μεταγλωττισμένο με τις φωνές των Ελενας Δελακούρα, Πάνου Αποστολόπουλου, Σταύρου Σιούλ κ.ά. Στη σπιντάτη αυτή περιπέτεια που σκηνοθέτησε ο Βάλντεμαρ Φαστ, οι αγαπημένοι χαρακτήρες του Europa Park, του μεγαλύτερου θεματικού πάρκου της Γερμανίας, εμφανίζονται για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη προσφέροντας μιάμιση ώρα ταχύτητας και γέλιου με φόντο τα μεγαλύτερα αξιοθέατα της Ευρώπης.
«Κυνηγός: Επικίνδυνη ζώνη» (Predator: Badlands, ΗΠΑ, 2025). Η Ελ Φάνινγκ και ο Ντιμίτριους Σούστερ – Κολοαματάνγκι συμπρωταγωνιστούν στην τελευταία ταινία του franchise «Κυνηγός» (Predator), κλασικής ταινίας φαντασίας της δεκαετίας του 1980 που δυστυχώς βρήκε πολλές κακές συνέχειες. Διαδραματίζεται στο μέλλον, σε έναν απομακρυσμένο πλανήτη, όπου ένας νεαρός Κυνηγός, απόκληρος της φυλής του, βρίσκει έναν απρόσμενο σύμμαχο στην Τία και ξεκινά μαζί της ένα επικίνδυνο ταξίδι αναζητώντας τον απόλυτο αντίπαλο. Η σκηνοθεσία είναι του Νταν Τράχτενμπεργκ (γνωστός από την περιπέτεια «Θήραμα»).
