Επειτα από χρόνια συνεχών και μεγάλων επενδύσεων στην Ευρώπη, πολλές χώρες της ΕΕ πλέον ανησυχούν για την επιρροή που έχει αποκτήσει η Κίνα στη Γηραιά Ηπειρο και – με τις ευλογίες και των Βρυξελλών – προσπαθούν να τη μειώσουν.
Η ανησυχία προέρχεται απευθείας από τις Βρυξέλλες, αλλά πλέον και από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, για απευθείας κινεζικές επενδύσεις σε κρίσιμους για την ευρωπαϊκή ασφάλεια τομείς όπως είναι η ενέργεια, οι μεταφορές και η τεχνολογία. Σημαντική ανησυχία υπάρχει επίσης πλέον σε ευρωπαϊκές χώρες για πιθανές νέες σημαντικές αντιδράσεις από την Ουάσιγκτον εάν διατηρούνται στενές επενδυτικές και εμπορικές σχέσεις τους με το Πεκίνο. Οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να τηρούν πιο σκληρή στάση στον τομέα αυτόν, ειδικά μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο του 2025.
Η Ιταλία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα προσπαθειών για αποεπένδυση κινεζικών εταιρειών από εγχώριες μεγάλες εταιρείες, ενώ στο κάδρο θα μπορούσαν να μπουν και χώρες όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα όπου κινεζικά συμφέροντα έχουν κάνει επενδύσεις σε κλάδους όπως η ενέργεια και τα λιμάνια, αντίστοιχα.
Ειδικότερα, στην Ιταλία η κυβέρνηση θέλει να δει τους Κινέζους να αποεπενδύουν από την εταιρεία ελαστικών Pirelli και την Ansaldo Energia, που είναι από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές μονάδων παραγωγής ενέργειας στον κόσμο. Θέλει επίσης να δει αποεπένδυση και από την CDP Reti Spa που διατηρεί σημαντικές συμμετοχές στην παραγωγή ενέργειας και στα δίκτυα της χώρας.
Πλέον ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που κάποτε ήταν ανοιχτές σε κινεζικές επενδύσεις, όπως αυτές στην εταιρεία κοινής ωφέλειας EDP SA στην Πορτογαλία και στο Λιμάνι του Πειραιά (ΟΛΠ) στην Ελλάδα, τώρα αρχίζουν και ανησυχούν για πιθανές επιπτώσεις από την παρουσία του Πεκίνου σε θέματα εθνικής ασφάλειας και στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ, σχολίαζε το Bloomberg.
Το παράδειγμα της Pirelli
Η Pirelli αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές ενδείξεις του πώς μια εταιρεία και μια κυβέρνηση θα ήθελαν να δουν αποεπένδυση κινεζικών συμφερόντων. Η εταιρεία ελαστικών μπορεί να δει τις πωλήσεις της στις ΗΠΑ να περιορίζονται σημαντικά, λόγω της συμμετοχής σε αυτήν της κινεζικής κρατικής εταιρείας Sinochem International Corp. η οποία διατηρεί στην ιταλική εταιρεία ποσοστό 37%. Πηγές του Bloomberg ανέφεραν αυτόν τον μήνα, ότι η Ρώμη θα ήθελε να δει τη Sinochem να πουλά το ποσοστό της αυτό και εξετάζει τρόπους να ασκήσει πιέσεις προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Οι μέτοχοι της Pirelli από Ιταλία και από Κίνα διαφωνούσαν εδώ και καιρό σχετικά με τη διακυβέρνηση του ομίλου, με την εταιρεία και τον δεύτερο μεγαλύτερο επενδυτή της, την ιταλική Camfin, να κατηγορούν τη Sinochem ότι θέτει εμπόδιο στις φιλοδοξίες επέκτασης στις ΗΠΑ. Η ιταλική κυβέρνηση είχε παρέμβει ήδη πριν να εκλεγεί πρόεδρος ο Τραμπ για να περιορίσει την επιρροή της κρατικά ελεγχόμενης Sinochem στην Pirelli και να προστατεύσει την αυτονομία της διοίκησής της βάσει εθνικής νομοθεσίας για προστασία εταιρειών που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας. Τώρα η Ρώμη φέρεται ότι θέλει να δει τους Κινέζους να αποχωρούν από την εταιρεία.
Η CDP Reti Spa
Αλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί επίσης η ιταλική CDP Reto Spa. Η κυβέρνηση της Ιταλίας θα ήθελε να δει να αποχωρούν και από εκεί οι κινέζοι επενδυτές με επικεφαλής την κινεζική κρατική εταιρεία κοινής ωφέλειας State Grid Corporation of China (SGCC). Η CDP Reti διατηρεί ποσοστά που επιτρέπουν τον έλεγχο δικτύων μεταφοράς ενέργειας στην Ιταλία και σε αυτήν η SGCC συμμετέχει με 35% και με δύο μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο που έχουν λόγο στις αποφάσεις.
Η Ansaldo Energia Spa
Στο μικροσκόπιο βρίσκεται και η Ansaldo Energia η οποία είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο στην κατασκευή σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η κινεζική Shanghai Electric έχει ήδη μειώσει το μερίδιό της εκεί από 40% σε 0,5%, αλλά η κινεζική παρουσία εξακολουθεί να μπλοκάρει τη συμμετοχή της Ansaldo σε διαγωνισμούς στις ΗΠΑ για ενέργεια, ανέφεραν πηγές του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου.
Ειδικά όσον αφορά το εμπόριο, η ΕΕ εξακολουθεί να ανησυχεί για φθηνά κινεζικά προϊόντα τα οποία κατακλύζουν, όπως λέει, τις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά και για την κίνηση του Πεκίνου να περιορίσει την αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών. Το Πεκίνο έχει αντιδράσει στις κατηγορίες αυτές καθώς και σε κινήσεις προστασίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της κίνησης του μπλοκ των 27 μελών πέρυσι να αυξήσει τους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, προχωρώντας σε αντίποινα.
Επιπλέον, αφού η ΕΕ ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι απαγορεύει σε κινεζικές εταιρείες να συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς άνω ορισμένης αξίας για ιατρικές συσκευές, το Πεκίνο αντέδρασε επιβάλλοντας δικούς του περιορισμούς στις κρατικές προμήθειες συσκευών που κατασκευάζονται στην Ευρώπη.Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο ΕΕ έχουν ξεκινήσει προσπάθειες για μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από κινεζικά κρίσιμα ορυκτά, αλλά και για την προστασία ευρωπαϊκών επιχειρήσεων όπως είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες από τις επιθετικές εμπορικές πρακτικές του Πεκίνου.
Η Κομισιόν πρόσφατα ενέκρινε, για πρώτη φορά, κατάλογο 47 Στρατηγικών Έργων για την ενίσχυση των εγχώριων στρατηγικών ικανοτήτων πρώτων υλών όπου κυριαρχεί η Κίνα – κάτι που με τη σειρά του θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αλυσίδα αξίας πρώτων υλών και θα διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού, όπως εκτιμά η ΕΕ. Τα νέα Στρατηγικά Εργα αποτελούν ορόσημο στην εφαρμογή του Νόμου για τις Κρίσιμες Πρώτες Υλες (CRMA), ο οποίος στοχεύει να διασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση στρατηγικών πρώτων υλών καλύπτει το 10%, το 40% και το 25% της ζήτησης της ΕΕ έως το 2030, αντίστοιχα.
Τα 47 νέα Στρατηγικά Έργα βρίσκονται σε 13 κράτη-μέλη της ΕΕ: Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Εσθονία, Τσεχία, Ελλάδα, Σουηδία, Φινλανδία, Πορτογαλία, Πολωνία και Ρουμανία. Σε αυτά περιλαμβάνονται πολλά έργα που καλύπτουν το λίθιο (22 έργα), το νικέλιο (12 έργα), το κοβάλτιο (10 έργα), το μαγγάνιο (7 έργα) και τον γραφίτη (11 έργα).
