Σαράντα χρόνια μετά την κυκλοφορία του δίσκου «Μανία» του Νίκου Ξυδάκη για την ομώνυμη ταινία του Γιώργου Πανουσόπουλου, ένας εκστασιακός κόσμος παγανισμού, ανεξέλεγκτων φυσικών και ζωικών δυνάμεων αναμένεται να εκτιναχτεί στη Λήμνο. Στο πλαίσιο του Μουσικού Φεστιβάλ Κουρνός, στο ειδικό σχολείο στο Ρεπανίδι Λήμνου, ο συνθέτης Νίκος Ξυδάκης αναβιώνει και επαναπροσεγγίζει το μουσικό του έργο μέσα από τη συνάντησή του με τρεις νέους αβάν γκαρντ καλλιτέχνες: τον κιθαρίστα-ερμηνευτή Νίκο Αντωνόπουλο, τον ακορντεονίστα Κωνσταντίνο Ζιγκερίδη και την εικαστικό Εύα Παπαμαργαρίτη.
Τα απόκοσμα «μηχανικά» γλυπτά, καθώς και οι βιντεοπροβολές της Παπαμαργαρίτη πρόκειται να πλημμυρίσουν την Κυριακή (17/8) τον μεσοπολεμικό κήπο του παλιού πέτρινου σχολείου με τους φοίνικες, περιβάλλοντας αυτή την αναπάντεχη συνάντηση μουσικής, ποίησης και εικαστικών. «Αυτό που πραγματεύεται η ταινία είναι πολύ σχετικό με πολλά από τα έργα που έχω κάνει. Κοινό στοιχείο τους είναι το απόκοσμο, τα παράξενα πλάσματα, η επιθυμία και πώς αυτή εκτονώνεται, διαχέεται ή εκλύεται με διαφορετικούς τρόπους μέσα από το σώμα» εξηγεί η Εύα Παπαμαργαρίτη μιλώντας για τη σειρά των γλυπτών και τα έργα βίντεο που θα δείξει. «Το βίντεο είναι από τα κύρια μέσα της δουλειάς μου. Μέσω της κινούμενης εικόνας είναι πιο εύκολο να παράγεις αφηγήσεις και να βρεις ένα πεδίο σύνδεσης, αναφοράς, ακόμα και συγκίνησης».
Με ποιον τρόπο θα αποδώσεις τη μανία σε αυτή τη συνάντηση μουσικής και εικαστικών;
Εχω φτιάξει μία σειρά γλυπτών τα οποία δουλεύω εδώ και χρόνια και τα οποία πάντα ταξιδεύουν, επεκτείνονται και εξελίσσονται όταν παρουσιάζονται σε εκθέσεις σε διαφορετικά σημεία στον κόσμο. Αλλα είναι στη Νέα Υόρκη, άλλα στο Βελιγράδι, στην Αθήνα, στη Γερμανία. Τώρα θα πάνε και στη Λήμνο. Είναι παντού, σαν να πρόκειται για παράξενα πλάσματα που έχουν κάνει αποικία. Ξεκίνησαν από μία έκθεση στο Ζολβεράιν, όπου συμμετείχα σε ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικής φιλοξενίας και αφορούσε μία καλλιτεχνική εγκατάσταση στο μεγαλύτερο ανθρακωρυχείο της Γερμανίας, έξω από το Εσεν. Τα γλυπτά τα αντιμετωπίζω ως προέκταση του σώματός μου. Ο σχεδιασμός τους ξεκινά στο μυαλό μου. Δουλεύω στον υπολογιστή ψηφιακά σε ένα πρόγραμμα που ακολουθεί τη διαδικασία της γλυπτικής ξεκινώντας με ένα πρωταρχικό, αφαιρετικό σχήμα το οποίο «σκάβω». Αυτή τη βάση τη μεταφέρω στο αναλογικό, δηλαδή στην πραγματική ύλη. Πάντα παρασύρομαι στο να αφήσω το δικό μου σώμα και τη δική μου χειρονομία ώστε το γλυπτό να πάρει μία μορφή διαφορετική από αυτό που έχω σχεδιάσει στον υπολογιστή. Το υλικό τους είναι πηλός περασμένος με σπρέι βαφής αυτοκινήτων. Είναι μία ενδιαφέρουσα μείξη της γήινης οργανικής ύλης του πηλού με το μεταλλικό χρώμα που η λαμπερή στιλπνότητά του παραπέμπει στο ψηφιακό περιβάλλον. Θέλω να τον πειράζω τον πηλό για να μην καταλαβαίνει ο θεατής από τι είδους υλικό είναι φτιαγμένα τα γλυπτά. Θέλω να πειράζω την ύλη για να γίνει ένα ανοίκειο πλάσμα, ένα Alien από μόνο του. Πολλές φορές νομίζουν ότι πρόκειται για σιδερένια γλυπτά, κάτι που θα δυσκόλευε τη μεταφορά τους. Ή ότι είναι 3D εκτυπώσεις.
Οπως συμβαίνει με τα παράξενα πλάσματα που δημιουργούν αμφιβολίες και θολά τοπία γύρω τους.
Ενα από τα δύο βίντεο που θα δείξω έρχεται σε άμεση συνομιλία και με την ταινία του Πανουσόπουλου και με αυτά τα θραύσματα που δημιουργώ. Τα οποία είναι σαν κλαδιά από δέντρα, ή σαν πλοκάμια. Κάποια από αυτά είναι όντως χέρια, ή περίεργα άκρα που δεν ξέρεις αν πάνε να κατοικήσουν ένα έδαφος, ή να το εξερευνήσουν, ή να ξεφύγουν από κάπου σκαρφαλώνοντας. Είναι σαν έντομα που έρπουν ή σαν περίεργα χταπόδια που απλώνονται. Ταυτόχρονα μοιάζει να είναι διαφορετικά μέλη ενός σώματος. Θραύσματα μίας ύπαρξης, που όπως και η σειρά των γλυπτών μου που ονόμασα “All that is hidden” (Ολα αυτά που είναι κρυμμένα), κατοικούν παντού περιμένοντας να τα ανακαλύψουν και να αποκτήσουν μία άλλη νέα ζωή. Νομίζω έχει ενδιαφέρον γιατί τώρα στη Λήμνο τα έργα αυτά μπορούν να πάρουν περισσότερες προεκτάσεις, ειδικά και με την έννοια της επιθυμίας που βάζει ο δημιουργός στην ταινία του.
Στη Λήμνο παίζεις με την απόκρυψη και τη φανέρωση μιας επιθυμίας, κατάστασης, ενοχής;
Με την ανακάλυψη της ταυτότητας. Νομίζω ότι η έννοια της απόκρυψης και της φανέρωσης είναι πάρα πολύ έντονη και στην ίδια τη Λήμνο. Ειδικά το τοπίο της ενδοχώρας, που είναι γεωργικός τόπος καλλιέργειας σιτηρών, μου θύμισε πολύ έντονα την πεδιάδα της Θεσσαλίας. Δηλαδή το νησί μου έμοιαζε σαν πεδίο μετάβασης. Με έφερε σε μνήμες και σε εικόνες που έχω από τον τόπο καταγωγής μου. Ταυτόχρονα μου θύμιζε χωριά της Προβηγκίας όπου βρέθηκα σε προηγούμενη καλλιτεχνική φιλοξενία. Και όχι μόνο. Στη Λήμνο είχα την περίεργη αίσθηση ότι βρισκόμουν και σε πολλά άλλα μέρη τα οποία έχω επισκεφθεί στο παρελθόν. Το νησί έχει διαφορετικές ποιότητες, ανάλογα με το σημείο στο οποίο θα βρεθείς. Για παράδειγμα, στις Αλυκές, ένα εξωπραγματικό μέρος, μοιάζει να αιωρούμαι πάνω από σεληνιακό τοπίο. Και μετά, στις εκτάσεις με τα σιτηρά, βλέπεις έναν χρυσαφένιο τόπο, αρκετά διαφορετικό από την κυρίαρχη στερεοτυπική εικόνα των άλλων νησιών. Εχω λοιπόν περιέργεια να δω πώς μπορεί να κατοικήσουν αυτά τα διαφορετικού τύπου σώματα ή μέλη σώματος μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
