Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Η προδικασία είναι μια περίοδος στις ποινικές υποθέσεις που δεν μπόρεσε το ελληνικό ποινικό σύστημα ποτέ να τη σμικρύνει ή να τη συντομεύσει. Υποβάλλει κάποιος έγκληση ή ασκείται αυτεπαγγέλτως ποινική δίωξη και η ποινική προδικασία κινείται εξαιρετικά αργά. Καθυστέρηση για χρέωση των υποθέσεων και αποστολή των δικογραφιών σε πταισματοδίκες ή στην Αστυνομία, χρονοτριβή στη διαδικασία της προκαταρκτικής εξέτασης που μπορεί να διεξάγεται χρόνια (π.χ. ιδίως αν ο ένας μάρτυρας βρίσκεται στο Μεσολόγγι, ο άλλος στην Αθήνα και ο κατηγορούμενος στην Τρίπολη, οπότε χρειάζονται τρεις διαφορετικοί πταισματοδίκες σε τρεις διαφορετικές πόλεις) και αν απαιτηθεί ανάκριση, όπως γίνεται υποχρεωτικά στα κακουργήματα, η υπόθεση μπορεί να εκκρεμεί στα ανακριτικά γραφεία για πολλά χρόνια και να συνεχίζεται επί μακρόν στα δικαστικά συμβούλια! Ετσι μια υπόθεση κακουργηματικής φύσης μπορεί να φτάσει στο ακροατήριο ύστερα από 15 χρόνια από την τέλεση του εγκλήματος, εφόσον δεν κρατείται προσωρινά κατηγορούμενος! Αυτός ο χρόνος είναι ασφαλώς υπερβολικός, η εκδίκαση της υπόθεσης γίνεται πολύ μακριά από τα γεγονότα, αρκετοί μάρτυρες και διάδικοι έχουν ήδη αποβιώσει, η μνήμη εξασθενεί σε αρκετούς, μερικοί έχουν πάψει να θυμούνται ή και να ενδιαφέρονται.
Ολη αυτή η καθυστέρηση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην απονομή της δικαιοσύνης και στη δίκαιη δίκη. Γιατί για μεν το θύμα καθυστερεί υπέρμετρα η δικαίωσή του και η καταδίκη του δράστη, δεν απονέμεται έγκαιρα η δικαιοσύνη αλλά μετά από μακρύ χρόνο και πολλές φορές εμφιλοχωρούν ακυρότητες, νομοθετικές αλλαγές και παραγραφές που δημιουργούν νόμιμη μεν αλλά άδικη ατιμωρησία. Επίσης υπέρμετρες είναι και οι συνέπειες για τον κατηγορούμενο, ιδίως αν αυτός είναι αθώος. Για χρόνια καθίσταται όμηρος μιας κατάστασης υποδίκου με τις κατηγορίες να «συνθλίβουν» την εικόνα και την προσωπικότητά του. Ετσι υφίσταται ένα υπέρμετρο βάρος μέσω μιας «ρετσινιάς» που επικρέμεται επί χρόνια, που καμιά αθωωτική απόφαση δεν μπορεί να αποκαταστήσει. Ο δε πραγματικά ένοχος κατηγορούμενος «απολαμβάνει», εφόσον δεν έχει κρατηθεί προσωρινά, την ελευθερία του για μακρύτερο χρόνο από όσο πρέπει.
Αραγε υπάρχουν συνέπειες για τις καθυστερήσεις; Πληρώνει κανένας για τη στρεβλωτική αυτή κατάσταση στην προδικασία; Μέχρι τώρα η καθυστέρηση δεν είχε τίμημα για κανέναν. Εθεωρείτο φυσιολογική και αναμενόμενη. Ούτε καν αγωγή για αποζημίωση για την καθυστέρηση δεν είχε θεσμοθετηθεί. Μετά την καταδίκη της χώρας μας από την απόφαση του ΕΔΔΑ Παπαργυρίου κατά Ελλάδος της 21.11.2019, όπου καταδικάστηκε πρώτη φορά η Ελλάδα για καθυστέρηση της προδικασίας με 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη, θεσμοθετήθηκε με τον Ν. 4842/21 αποζημίωση για καθυστερήσεις και ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων. Ευπρόσδεκτη αλλαγή, αλλά χρειάζεται ερμηνεία αν καλύπτεται και η προδικασία προ των δικαστικών συμβουλίων.
Οι υπερβολικές και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην προδικασία δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από οφέλη. Είναι καιρός πια να συντομευθεί δραστικά. Θα είναι κέρδος για όλους. Για την ίδια τη Δικαιοσύνη, για τα ίδια τα θύματα αλλά και για όσους είναι πραγματικά αθώοι και διασύρονται.
Ο Βασίλης Χειρδάρης είναι ποινικολόγος
