Ο πολιτισμός της καθημερινότητας

Θα μιλήσω για τον Ζισκάρ ντ' Εστέν (τον νεότερο, έως τότε, πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας - έχουμε άλλωστε την ίδια ηλικία) ως Γαλλίδα. Τι ήταν δηλαδή αυτά που εντυπωσίαζαν τους Γάλλους καθώς έφερναν νέα, για εκείνη την εποχή, ήθη. Παραδείγματος χάριν, στις επίσημες γιορτές κατέβαινε από την Αψίδα του Θριάμβου ως την Πλαζ ντε λα Κονκόρντ με τα πόδια, διέσχιζε δηλαδή πεζή όλο το Σανζ Ελιζέ που είναι δύο, περίπου, χιλιόμετρα. Επίσης, μια φορά τον μήνα, αν θυμάμαι καλά, πήγαινε απρόσκλητος σε φτωχόσπιτα για να φάει μαζί με την οικογένεια. Ακόμη, θέσπισε ένα κρατικό βραβείο για τον καλύτερο μάγειρα της Γαλλίας που ισχύει έως σήμερα. Εδωσε δηλαδή μεγάλη σημασία στον πολιτισμό της καθημερινότητας.

Τον είχα συναντήσει πολλές φορές, στο Παρίσι κυρίως στο διαμέρισμα του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή και στην Αθήνα στο Πόρτο Χέλι, στο σπίτι της οικογένειας Βαρδή Βαρδινογιάννη όπου πήγαινε σχεδόν κάθε χρόνο. Αγαπούσε πολύ την Ελλάδα και θεωρούσε τους έλληνες φίλους του «περιουσία» του. Οταν μάλιστα είχε χάσει τις εκλογές, κάτι που τον στεναχώρησε πάρα πολύ, είχε έρθει στην Ελλάδα για να παρηγορηθεί και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τού συνέστησε να πάει κάπου στη Χαλκιδική.

Θυμάμαι, σε κάποια από αυτές τις συναντήσεις, μου είχε πει «Ξέρεις γιατί προχώρησε το όραμα για την Ενωμένη Ευρώπη; Διότι κάποια στιγμή εγώ και ο καγκελάριος Σμιτ είπαμε στη διερμηνέα που ήταν ανάμεσά μας να φύγει και συνεχίσαμε να μιλάμε μόνοι μας στα αγγλικά». Επίσης, μια άλλη φορά, βρεθήκαμε σε ένα τραπέζι με τον Αναστάσιο Αλβανίας. «Ποιος είναι αυτός;» με είχε ρωτήσει. «Ενας άγιος» του απάντησα. «Γνωρίζετε και κάποια αγία;» συνέχισε. «Βεβαίως, τη γυναίκα σας».

Ηταν άνθρωπος κάπως συντηρητικός στα γούστα - για παράδειγμα, δεν κατάλαβε ποτέ το Μπομπούρ. Είχε μεγάλη αγάπη στην τέχνη και την λογοτεχνία του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα στον Γκι ντε Μοπασάν. Την ημέρα που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, ήταν καλεσμένος σε μια τηλεοπτική εκπομπή. Δεν είπε κουβέντα για ό,τι συνέβαινε στο Βερολίνο, μιλούσε αποκλειστικά για τον Μοπασάν.

Η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ είναι βυζαντινολόγος και ιστορικός. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου