Η γενιά μου έμαθε για τη ΧΑ αρχές και μέσα δεκαετίας του ’90. Τότε μέλος της εφέρετο να έχει χαράξει αγκυλωτό σταυρό στο μάγουλο μιας μαθήτριας και το όλο φρικτό περιστατικό είχε οδηγήσει σε διαδηλώσεις και συγκρούσεις – τότε η ΧΑ έδρευε στην Κυψέλη. Λίγο μετά, είχαμε τη δεύτερη επίσκεψη του μπαμπά Λεπέν (Ιούνιος 1994), όπου μέλη της ΧΑ ενδεδυμένοι σαν αγανακτισμένοι πολίτες κρύβονταν πίσω από τα ΜΑΤ, σε συγκρούσεις με αντιεξουσιαστές.
Αλλοι πάλι της γενιάς μου, ή λίγο πιο μεγάλοι, είχαν στη συνέχεια πιο επώδυνη εμπειρία από μέλη της ΧΑ, όπως ο τότε φοιτητής και τώρα διακεκριμένος ιστορικός Δημήτρης Κουσουρής και δύο ακόμη σύντροφοί του όταν δέχθηκαν δολοφονική επίθεση έξω από τα δικαστήρια στον απόηχο των μεγάλων κινητοποιήσεων των καθηγητών του ΑΣΕΠ το 1998.
Μέσα στα χρόνια η ΧΑ υπενθύμιζε τη φρικτή της παρουσία είτε με την έκφραση του στρατιωτικού σκέλους της είτε με την προσπάθεια να πολιτικοποιεί την παρουσία της. Ο συγχρονισμός των δύο εκφράσεων επιτεύχθηκε σε ένα πιο αναβαθμισμένο σημείο, από το 2008 και μετά, ως αντίδραση στην εξέγερση του Δεκέμβρη, αλλά και παράλληλα με την αποτοίχιση του κόσμου απ’ το παλιό πολιτικό σύστημα. Με αποκορύφωμα τα δύο πρώτα Μνημόνια.
Η ΧΑ πρώτα εκλέχθηκε σε δήμους, μετά άρχισε να απολαμβάνει σταδιακή προβολή από μερίδα των ΜΜΕ – με λάιφσταϊλ επίχρισμα – μετά μπήκε στη Βουλή και μετά το αβγό του φιδιού είχε σπάσει για τα καλά. Τόσο που δεν ξέρουμε αν δεν γίνονταν οι στυγερές δολοφονίες των Σαχζάτ Λουκμάν και Παύλου Φύσσα και δεν είχε ενεργοποιηθεί ένα ευρύ δημοκρατικό αίσθημα και κίνηση πού θα ήταν τώρα. Μήπως ακόμη και σε κυβερνητικά σχήματα;
Ο γράφων με τα μάτια του είχε δει και είχε καταγράψει για τούτη την εφημερίδα την παρέμβαση που είχε πετύχει η ΧΑ σε μια σειρά από φτωχές γειτονιές με το πρόσχημα της αλληλεγγύης. Οι περισσότεροι-ες δε θα θυμάστε πως για καιρό υπήρχε μια ένοχη σιωπή για το γιγάντωμα της ΧΑ που πήγαινε παράλληλα με την επικίνδυνη θεωρία των δύο άκρων που διάφοροι τότε είχαν διατυπώσει.
Πολιτικά βόλευε μάλλον πολλούς να οριοθετείται μια πιο δεξιά επικράτεια από τους ίδιους και ως εφεδρεία τρόμου για τα κινήματα ανυπακοής. Απ’ τις πρώτες ενέργειες της ΧΑ εξάλλου ήταν να φτιάξει παράλληλο σωματείο στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη του Περάματος για να αποδομήσει το παραδοσιακό όπου είχε πλειοψηφία το ΠΑΜΕ.
Αν θυμηθεί κανείς όλα αυτά, αλλά και άλλα τόσα από τον κίνδυνο της ΧΑ, μπορεί να καταλάβει γιατί η 7η Οκτωβρίου 2020 και η απόφαση του δικαστηρίου πως η ΧΑ είναι πλέον εγκληματική οργάνωση είναι μια ιστορική τομή στη νεότερη Ελλάδα. Η συγκεκριμένη όμως εκδοχή εκπνέει ή και μαζί της όλο το κοινωνικό φαινόμενο της αναβίωσης του Ναζισμού και του Φασισμού;
Το δεύτερο δεν επωάστηκε ξαφνικά. Και η σημερινή του ατζέντα είναι δυστυχώς εδώ. Μίσος για τους ξένους, ανορθολογισμός, σοβινισμός, αντιπολιτικό ρεύμα. Ευτυχώς όμως η 7η Οκτωβρίου απέδειξε πως εδώ γύρω δεν υπάρχουν μόνο νοσταλγοί, ρατσιστές και ασυμπτωματικοί νεοσαλβίνηδες. Υπάρχει και ένα πλατύ δημοκρατικό ποτάμι που έρχεται από πολύ παλιά. Και για όσους βρέθηκαν στη συγκέντρωση έξω από το εφετείο είναι και δημογραφικά πολύ ενδιαφέρον. Για πολλούς δε από τους 15άρηδες μαθητές που πρωτοήλθαν σε συγκέντρωση την Τετάρτη, η μέρα έγραψε μέσα τους ως νίκη.
