Στην Ευρώπη, πολλοί πολιτικοί κοιτούν προς τον Νότο, πέρα από τη Μεσόγειο, και διαβλέπουν μια απειλή. Η νέα λαϊκιστική κυβέρνηση της Ιταλίας επιμένει να διώχνει πλοία με μετανάστες από την Υποσαχάρια Αφρική, μακριά από τις ακτές της. Ο πρόεδρος της Γαλλίας επιθυμεί τη δημιουργία προσφυγικών καταυλισμών στις ακτές της Βόρειας Αφρικής για να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές. Και δεξιοί εθνικιστές παντού αντιμετωπίζουν εκείνους που ζητούν άσυλο σαν απειλή και όχι ως απελπισμένους ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια.

Ομως οι στερήσεις, η βία και η ανασφάλεια από τα οποία πολλοί από αυτούς τους μετανάστες προσπαθούν να ξεφύγουν, μάλλον θα χειροτερεύσουν. Μια νέα έκθεση του Ιδρύματος Γκέιτς προειδοποιεί ότι η γοργή αύξηση του πληθυσμού στις πιο φτωχές χώρες του κόσμου ίσως επιβραδύνει – ή ακόμα και ακυρώσει – τις όποιες προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να αντιμετωπίσει σε παγκόσμιο επίπεδο τη φτώχεια.

 

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΡΗΞΗ. «Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να παραδεχθούμε ότι δεκαετίες εντυπωσιακής προόδου στην αντιμετώπιση της φτώχειας και των ασθενειών βρίσκονται στα πρόθυρα της στασιμότητας» αναφέρουν στον πρόλογο της έρευνας ο Μπιλ και η Μελίσα Γκέιτς. «Και αυτό διότι στα πιο φτωχά μέρη του κόσμου υπάρχει δημογραφική έκρηξη: τα περισσότερα μωρά γεννιούνται σε μέρη όπου είναι πιο δύσκολο να ζήσει κάποιος μια υγιή και παραγωγική ζωή. Εάν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση, ο αριθμός των φτωχών στον κόσμο θα σταματήσει να μειώνεται – και μπορεί ακόμα και να αρχίσει να αυξάνεται».

Οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν ότι χρειάζονται επειγόντως περισσότερες επενδύσεις στην υγεία και την εκπαίδευση, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η αύξηση των πληθυσμών θα μετατατραπεί σε δημογραφική ευκαιρία και όχι σε κατάρα. Τα προβλήματα είναι ιδιαίτερα οξυμμένα στην Αφρική: έως το 2050, το 40% των πιο φτωχών ανθρώπων του πλανήτη θα ζει στη Δημοκρατία του Κονγκό και τη Νιγηρία. «Υπάρχει ένας τεράστιος πληθυσμός νέων ανθρώπων στην Αφρική: το 60% του πληθυσμού είναι κάτω των 25 ετών σε σύγκριση με την Ευρώπη όπου οι νέοι αποτελούν το 27% του πληθυσμού» γράφουν οι Γκέιτς. «Εάν δεν πραγματοποιηθούν οι σωστές επενδύσεις, θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερη φτώχεια άρα και πολύ μεγαλύτερη μετανάστευση και προβλήματα σε όλο τον κόσμο. Επειδή ξέρουμε πως η ασθένεια και η βία εξαπλώνονται».

Η έκθεση εξετάζει 18 δείκτες που συνδέονται με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ – από τη θνησιμότητα παιδιών και μητέρων και τα κρούσματα ελονοσίας έως τις συνθήκες υγιεινής και την πρόσβαση σε πιστωτικά ιδρύματα. Η φετινή έκθεση εστιάζει σε τέσσερις μεγάλες προκλήσεις: οικογενειακό προγραμματισμό και πρόσβαση σε αντισυλληπτικά, βελτίωση της εκπαίδευσης σε φτωχές χώρες, αντιμετώπιση του ιού HIV και ενίσχυση της αγροτικής παραγωγικότητας.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ. Μια σειρά παραδειγμάτων στην έρευνα, αναδεικνύει περιπτώσεις επιτυχίας. Π.χ., αν και το ΑΕΠ του Βιετνάμ αποτελεί ένα μικρό κομμάτι των ΑΕΠ πολλών δυτικών χωρών, η σημαντική χρηματοδότηση της εκπαίδευσης στο Βιετνάμ επέτρεψε στους μαθητές γυμνασίων και λυκείων να έχουν καλύτερη απόδοση σε διεθνή τεστ επιστήμης και μαθηματικών από τους συνομιλήκους τους σε ΗΠΑ και Ευρώπη.

Η Μελίσα και ο Μπιλ Γκέιτς πιστεύουν πως η διεθνής κοινότητα «πρέπει να κάνει τις σωστές επενδύσεις για τους νέους – να δώσει πρόσβαση σε αντισυλληπτικά και ποιοτική εκπαίδευση. Τότε θα προχωρήσουν προς την ευημερία και θα κάνουν την κοινωνία τους καλύτερη».