Τα κράτη – μέλη της ΕΕ ενέκριναν χθες ομόφωνα τους νέους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την τεχνητή νοημοσύνη, έπειτα από εβδομάδες διαμάχης και έντονων συζητήσεων που πυροδότησαν φόβους ότι η ιστορική νομοθεσία θα μπορούσε να αποτύχει την τελευταία στιγμή.

Και όταν λέμε «ιστορική» εννοούμε ότι πρόκειται για την πρώτη νομοθεσία παγκοσμίως που περιορίζει την τεχνητή νοημοσύνη και επιβάλλει διασφαλίσεις για τη χρήση της στην Ευρώπη.

Μολονότι συμφωνήθηκε καταρχήν τον Δεκέμβριο, η Γαλλία και η Γερμανία εξέφρασαν την αντίθεσή τους την τελευταία στιγμή λόγω ανησυχιών ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει την καινοτομία και τις ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις, τις startups.

Ομως οι αγωνίες τους τελικά αντιμετωπίστηκαν.

Το Παρίσι διαπραγματεύτηκε παραχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής κώδικα πρακτικής, προκειμένου να διευκολυνθούν οι εταιρείες και να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις διαφάνειας στα λεγόμενα θεμελιώδη μοντέλα.

«Ενα μικρό σύνολο νέων απαιτήσεων για τις νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνητής νοημοσύνης έκανε τους Γάλλους πιο άνετους», δήλωσε στο «Politico» άτομο με γνώση των πυρετωδών συζητήσεων που έγιναν τις προηγούμενες εβδομάδες.

Το βράδυ της Πέμπτης, το Παρίσι γνωστοποίησε ότι θα υποστηρίξει τους κανόνες.

Το Βερολίνο αισθάνθηκε επίσης άνετα με τους νέους κανονισμούς έπειτα από μέρες διαβουλεύσεων μεταξύ των μελών του τρικομματικού συνασπισμού της χώρας.

Ιδιαίτερα το φιλελεύθερο κόμμα (FDP), ο μικρότερος εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού, ανησυχούσε ότι οι νεοφυείς επιχειρήσεις που επιθυμούν να αναπτύξουν νέα τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης θα εμπίπτουν στους νέους κανόνες, αλλά το κείμενο εξαιρεί πλέον όσους εργάζονται στην έρευνα και την ανάπτυξη.

Στο τελικό κείμενο συμπεριλαμβάνονται κανόνες για τις ανησυχίες που είχαν εκφράσει οι χώρες αυτές: η Γερμανία για τα προϊόντα ιατρικής τεχνολογίας, η Γαλλία για τα πνευματικά δικαιώματα σε σχέση με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης και η Αυστρία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Αμφιβολίες είχε αρχικά εκφράσει και η κυβέρνηση της Ιταλίας.

Oσοι είχαν ενημερωθεί για τις διαπραγματεύσεις δεν ανέμεναν σημαντικές ανατροπές.

Τα επόμενα βήματα είναι να εγκρίνει τους κανόνες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – πρώτα σε συνεδρίαση της ειδικής επιτροπής στις 17 Φεβρουαρίου και κατόπιν στην ολομέλεια τον Απρίλιο, πριν γίνουν νόμοι τον Μάιο.

Ωστόσο, λόγω της σταδιακής εισαγωγής τους, θα τεθούν πλήρως σε ισχύ ύστερα από καιρό. Το νωρίτερο είναι στο τέλος της επόμενης χρονιάς, ενώ οι περισσότερες από τις διατάξεις τους θα ισχύουν μόνο από τα μέσα του 2026 και μετά.

Οπως λένε αναλυτές, π.χ. ο Μαξ φον Ταν στο Euractiv, πρόκειται για υψηλής σημασίας νομοθεσία, κυρίως διότι ήδη κάποιες μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες εκμεταλλεύονται την υπάρχουσα κυριαρχία τους στην υπολογιστική υποδομή, τα δεδομένα και το ταλέντο για να πάρουν τον έλεγχο του αναδυόμενου οικοσυστήματος τεχνητής νοημοσύνης.

Αυτός ο αγώνας μεταξύ των εταιρειών που έχουν επενδύσει στην τεχνητή νοημοσύνη, παρατηρεί, ενισχύει ήδη πολλά από τα σημερινά προβλήματα στο Διαδίκτυο, όπως η παραπληροφόρηση, η παρακολούθηση και η υπονόμευση των πνευματικών δικαιωμάτων και της ιδιωτικής ζωής.

Σημειώνει πάντως ότι οι Βρυξέλλες διαθέτουν ήδη ισχυρά εργαλεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για ένα πιο δίκαιο, ασφαλές και πιο ανοιχτό οικοσύστημα τεχνητής νοημοσύνης – χάρη στις ευρείες εξουσίες της ΕΕ για να παρακολουθεί τις συγχωνεύσεις, τη μονοπωλιακή συμπεριφορά και τον νόμο για τις ψηφιακές αγορές που εισήχθη πρόσφατα.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα των όσων θα χρειαστεί να αντιμετωπιστούν είναι οι συνεργασίες που χρησιμοποιούν οι τεχνολογικοί γίγαντες για να εξουδετερώσουν πιθανούς ανταγωνιστές. Η συνεργασία αξίας 13 δισ. δολαρίων της Microsoft με το OpenAI είναι το πιο δημοφιλές παράδειγμα αυτής της τακτικής, αλλά δεν είναι το μοναδικό.

Η Amazon και η Google έχουν επενδύσει συνολικά περίπου 6 δισ. δολάρια στην Anthropic, ενώ η Nvidia χρηματοδοτεί εταιρείες όπως οι Inflection και Cohere. Αν δεν αμφισβητηθούν, αυτές οι συμφωνίες απειλούν να επιταχύνουν τη συγκέντρωση τεχνογνωσίας στην τεχνητή νοημοσύνη σε λίγους, να αποδυναμώσουν την καινοτομία και να αφήσουν τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές με λιγότερες επιλογές.