Ο πρόεδρος Τραμπ νόμιζε ότι είχε εξασφαλίσει μια συμφωνία. Η συνάντησή του στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ με τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στις αρχές του μήνα είχε τελειώσει με χαμόγελα και χειραψίες και ο Τραμπ μαζί με τους συμβούλους του πίστευαν ότι υπήρχε συμφωνία για την απελευθέρωση του Αντριου Μπράνσον, του αμερικανού πάστορα που κρατείται επί 21 μήνες στις τουρκικές φυλακές με κατηγορίες για τρομοκρατία και κατασκοπεία –ψευδείς σύμφωνα με την Ουάσιγκτον.

Η συμφωνία προέβλεπε την ανταλλαγή του 52χρονου Μπράνσον με την Τουρκάλα Εμπρού Οζκάν, η οποία είχε συλληφθεί στο Ισραήλ με την κατηγορία ότι προσέφερε βοήθεια στη Χαμάς. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ», ο Τραμπ είχε ζητήσει στις 14 Ιουλίου από τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αφήσει ελεύθερη την Οζκάν ώστε να κλείσει τη συμφωνία με τον Ερντογάν για την απελευθέρωση του πάστορα. Οι Ισραηλινοί που απέλασαν την Οζκάν την επόμενη μέρα, στις 15 Ιουλίου, επιβεβαιώνουν τα γεγονότα. Οι Τούρκοι όμως με χθεσινή τους ανακοίνωση το αρνούνται υποστηρίζοντας ότι δεν είχε κλειστεί οποιαδήποτε συμφωνία.

Ομως στη συνέχεια τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα ήθελαν οι Αμερικανοί. Την Τετάρτη, τουρκικό δικαστήριο αντί να αποφασίσει την απελευθέρωση του αμερικανού πάστορα έκρινε ότι πρέπει να βγει μεν από την φυλακή αλλά να κρατηθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό ενώ η δίκη του συνεχίζεται με κατηγορίες που επισύρουν ποινές κάθειρξης έως και 35 χρόνια.

Την Πέμπτη το πρωί ακολούθησε ένα θυελλώδες τηλεφώνημα μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν και λίγο αργότερα ο αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε μέσω Twitter ότι οι ΗΠΑ «θα επιβάλουν μεγάλης κλίμακας κυρώσεις» στην Τουρκία. «Αυτός ο αθώος πιστός χριστιανός θα πρέπει να απελευθερωθεί άμεσα», πρόσθεσε. Ανάλογες δηλώσεις έκανε και ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, ο οποίος σε ομιλία του σε θρησκευτική διάσκεψη ανέφερε πως η Τουρκία πρέπει να απελευθερώσει τον Μπράνσον αμέσως «αλλιώς θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρές επιπτώσεις». Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο συνομίλησε τηλεφωνικά με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος σε ανακοίνωσή του τόνισε ότι «κανείς δεν μπορεί να απειλήσει την Τουρκία ή να τις υπαγορεύσει τι θα πράξει».

Σύμφωνα με σύμβουλο του Τραμπ, οι Τούρκοι ανέβασαν ξαφνικά τις απαιτήσεις τους για την απελευθέρωση του Μπράνσον. Παρ’ ότι δεν είναι γνωστό τι ακριβώς ζήτησαν, η Αγκυρα έχει μια μακρά λίστα παραπόνων με κυριότερη την άρνηση της Ουάσιγκτον να εκδώσει τον ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον πρώην σύμμαχο του Ερντογάν τον οποίο τώρα ο τούρκος πρόεδρος κατηγορεί ως υποκινητή του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016. Στα παράπονα συμπεριλαμβάνονται επίσης η έρευνα για την κρατική τουρκική τράπεζα που οι ΗΠΑ θεωρούν ότι παραβίαζε τις κυρώσεις προς το Ιράν καθώς και τις προσπάθειες του Κογκρέσου να εμποδίσει την παράδοση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 τα οποία η Τουρκία ήδη έχει αγοράσει.

Η κορύφωση της έντασης προκαλεί σοβαρά ερωτηματικά για το εάν και πως μπορεί να επιλυθεί το θέμα. Οι τόσο έντονες δηλώσεις και απειλές Τραμπ και Πενς «δεν αφήνουν χώρο στον Ερντογάν για μανούβρες», θεωρεί ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, τουρκοαμερικανός πολιτικός αναλυτής στο Ινστιτούτο για την Εγγύς Ανατολή στην Ουάσιγκτον, που θεωρεί ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας βρίσκονται στο χειρότερο σημείο εδώ και 4 δεκαετίες. Ο Ερντογάν είναι στριμωγμένος στη γωνία. Εάν δεν απελευθερώσει τον πάστορα θα υποστεί κυρώσεις. Εάν τον απελευθερώσει αυτό θα φανεί ως υποχώρηση.

Η εκλογική του βάση

Η απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον, που ζει εδώ και δύο δεκαετίες στην Τουρκία, θεωρείται μεγάλης σημασίας για τους ευαγγελικούς χριστιανούς, οι οποίοι αποτελούν μεγάλο κομμάτι της εκλογικής βάσης του Τραμπ. Γι’ αυτό και ο αμερικανός πρόεδρος θεωρεί «προδοσία» την υπαναχώρηση της Τουρκίας στη συμφωνία που είχε κλείσει με τον Ερντογάν και απειλεί με κυρώσεις την Αγκυρα.