Στη σκιά ενός πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος χθες στη Βορειοδυτική Τουρκία, ορκίζεται σήμερα πρόεδρος ο Ταγίπ Ερντογάν για δεύτερη θητεία, αυτή τη φορά με ενισχυμένες εξουσίες. Το Σαββατοκύριακο ήταν δύσκολο για τη χώρα, καθώς το Σάββατο ο πρόεδρος απέλυσε με διάταγμα χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους –εκπαιδευτικούς, αστυνομικούς και μέλη των ενόπλων δυνάμεων.

Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, πέντε βαγόνια επιβατικής αμαξοστοιχίας που είχε ξεκινήσει με 362 επιβάτες από το Καπίκουλε, στα βουλγαρικά σύνορα, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, εκτροχιάστηκαν στην περιοχή Τεκιρντάγ, κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα, έπειτα από σφοδρή βροχόπτωση και κατολίσθηση. Τουλάχιστον δέκα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 73 τραυματίστηκαν. Το δυστύχημα βάρυνε και άλλο την ατμόσφαιρα στην Τουρκία που ήδη συγκλονιζόταν από τις μαζικές διώξεις από τον δημόσιο τομέα. Ο Ερντογάν απέλυσε περισσότερους από 18.000 εργαζομένους στον δημόσιο τομέα με προεδρικό διάταγμα, που παρουσιάστηκε από τα ΜΜΕ ως το τελευταίο πριν από την πιθανή άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, σήμερα, δύο χρόνια αφότου τέθηκε σε ισχύ. Μεταξύ των 18.632 απολυμένων είναι 9.000 αστυνομικοί και 6.000 μέλη των ενόπλων δυνάμεων, 1.000 εργαζόμενοι στο υπουργείο Δικαιοσύνης και 700 του υπουργείου Παιδείας. Συνολικά, τα τελευταία δύο χρόνια, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, έχουν απολυθεί 160.000 δημόσιοι υπάλληλοι με την κατηγορία ότι ανήκαν στο δίκτυο του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν και περισσότερα από 50.000 άτομα έχουν φυλακιστεί.

Σύμφωνα με το διάταγμα, απαγορεύθηκαν επίσης δώδεκα ομάδες που είχαν φτιαχθεί από πολίτες για κοινωνικά θέματα, ενώ κλείνουν τρεις εφημερίδες και ένας τηλεοπτικός σταθμός. Πριν από λίγο καιρό, εκπρόσωπος του ΟΗΕ είχε σχολιάσει πως οι διωγμοί της τουρκικής κυβέρνησης γίνονται με παραβιάσεις πολλών δικαιωμάτων, με βασανισμούς φυλακισμένων και αυθαίρετες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων.

Οι αποφάσεις αυτές ελήφθησαν βάσει της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που ίσχυε, όμως από σήμερα ο πρόεδρος θα μπορεί να συνεχίσει να εκδίδει τέτοια διατάγματα, μια και θα ισχύει πλέον το νέο προεδρικό σύστημα στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης που υιοθετήθηκε με το δημοψήφισμα τον Απρίλιο του 2017. Υπό το νέο σύστημα, το σύνολο των εκτελεστικών εξουσιών περιέρχεται στον πρόεδρο. Ετσι, ο Ερντογάν θα μπορεί να κυβερνά όπως και τα τελευταία δύο χρόνια, όπως σχολιάζει στους «Financial Times» ο Βόλφγκανο Πικολί, διευθυντής της εταιρείας αναλύσεων Teneo. «Η άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι συμβολική και στην πραγματικότητα ανούσια» παρατηρεί. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το διάταγμα, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι το είχε προετοιμάσει πριν από έναν μήνα, αλλά καθυστέρησε τη δημοσίευσή του για μετά τις εκλογές της 24ης Ιουνίου.

Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Human Rights Joint Platform, 112.679 άνθρωποι είχαν απολυθεί στην Τουρκία έως τις 20 Μαρτίου 2018. Από αυτούς, περισσότεροι από 8.000 από τις ένοπλες δυνάμεις, περίπου 33.000 μεταξύ του προσωπικού του υπουργείου Παιδείας και 31.000 στο υπουργείο Εσωτερικών. Χιλιάδες άλλοι τέθηκαν σε διαθεσιμότητα.

Σήμερα ο Ταγίπ Ερντογάν θα ορκιστεί πρόεδρος σε μια τελετή στην οποία θα πάρουν μέρος δεκάδες ξένοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ και ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο. Τα μέλη του νέου Κοινοβουλίου ορκίστηκαν το Σάββατο. Με το νέο σύστημα ο αριθμός των βουλευτών αυξήθηκε από 550 σε 600. Μετά την ορκωμοσία ο Ερντογάν συγκάλεσε τους βουλευτές του κόμματός του και τους είπε ότι αισθάνεται «ενισχυμένος» και πως είναι «αποφασισμένος να συνεχίσει τον δρόμο του». Ως πρόεδρος του νέου Κοινοβουλίου προτάθηκε ο πρώην πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ, καθώς το αξίωμα αυτό καταργείται πλέον.

«Αργεί ακόμη η διαφάνεια»

«Το προεδρικό διάταγμα με τις μαζικές απολύσεις δείχνει ότι ο Ερντογάν θα κυβερνήσει με τον ίδιο τρόπο που το έκανε έως τώρα» σχολίασε η αντιπολίτευση. «Η διαφάνεια και η ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής και της κοινωνίας δεν φαίνεται να έρχονται σύντομα»