Τρεις ημέρες αφότου έσωσε ένα τετράχρονο αγοράκι που κρεμόταν στο κενό σκαρφαλώνοντας με γυμνά χέρια τέσσερις ορόφους μιας πολυκατοικίας στο Παρίσι, ο 22χρονος Μαμουντού Γκασαμά, ένας παράτυπος μετανάστης από το Μάλι, απέκτησε χθες, όπως του υποσχέθηκε ο Εμανουέλ Μακρόν, προσωρινή άδεια παραμονής, με προοπτική να αποκτήσει σε έναν μήνα δεκαετή άδεια διαμονής και σε τρεις μήνες τη γαλλική υπηκοότητα. Παράλληλα υπέγραψε δεκάμηνη σύμβαση με την πυροσβεστική υπηρεσία του Παρισιού. Μία μεγάλη συζήτηση έχει, βέβαια, ξεκινήσει στη Γαλλία για το κατά πόσον ήταν «υποκριτική» η ζεστή «αγκάλη» που επεφύλαξε ο γάλλος πρόεδρος στον νεαρό Γκασαμά, δεδομένης της μεταναστευτικής πολιτικής που εφαρμόζει. Για ένα πράγμα δεν έχει αντίρρηση κανείς: ο νεαρός μετανάστης είναι ένας «ήρωας». Από αυτούς που, όπως επισημαίνει στη «Libération» ο ψυχαναλυτής και κοινωνιολόγος Μάρκος Ζαφειρόπουλος, έχει ανάγκη, διαχρονικά, κάθε κοινωνία.

«Κάθε κοινωνία συγκροτείται μέσα από ιδανικά και εξιδανικεύσεις, η ανάγκη για ήρωες είναι αέναη» επισημαίνει ο Μάρκος Ζαφειρόπουλος, επίτιμος διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας και στο Πανεπιστήμιο Paris – VII – Denis – Diderot, συγγραφέας πλήθους άρθρων και ερευνών –ανάμεσά τους και το έργο «Λακάν και Λεβί – Στρως ή Η επιστροφή στον Φρόυντ 1951-1957», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πλέθρον. Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά ενός ήρωα; «Η πράξη της διάσωσης του άλλου με κίνδυνο για την ίδια του τη ζωή, αλλά και το ιδανικό πως υπάρχει κάτι πιο μεγάλο από την ίδια του τη ζωή. Ο ήρωας που γεννήθηκε στην αρχαιότητα, βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τον σύγχρονο άνθρωπο, που γεννήθηκε με τον χριστιανισμό. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ναρκισιστής και νευρωτικός, ενώ ο ήρωας αφήνει στην άκρη το Εγώ του ώστε να ενδιαφερθεί για τον Αλλο».

Ο ΟΙΔΙΠΟΔΑΣ. Μία από τις πρώτες ενσαρκώσεις του ήρωα, σημειώνει ο Μάρκος Ζαφειρόπουλος, είναι ο Οιδίποδας, που αποκαθιστά τους νόμους της πόλης με τίμημα τη ζωή του. Υπάρχει επίσης το θηλυκό του ισοδύναμο, η Αντιγόνη, η οποία από την πλευρά της χλευάζει τους νόμους της πόλης –την απαγόρευση ενταφιασμού του αδελφού της -, ώστε να προστατεύσει τους ανώτερους νόμους, τους νόμους των θεών. «Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι και ο Μαμουντού Γκασαμά παραβίασε τους νόμους της πόλης, ως παράτυπος μετανάστης. Αποκατέστησε ωστόσο τους ανώτερους νόμους θέτοντας τον εαυτό του σε κίνδυνο για να σώσει ένα παιδί –η ενσάρκωση του μέλλοντος μιας κοινωνίας… Η δημοκρατία προωθεί αυτούς τους θετικούς ήρωες, σε αντίθεση με τους αρνητικούς ήρωες που αποτελούν οι τρομοκράτες του ISIS, οι οποίοι προσλαμβάνουν μεγάλη δημοσιότητα. Γεννώντας θετικούς ήρωες, η κοινωνία μας αναγεννάται».

Πόσο μακριά φτάνει όμως αυτό; Μπορεί να βελτιώσει ο Μαμουντού Γκουσαμά τον τρόπο με τον οποίο βλέπει η γαλλική κοινωνία τους παράτυπους μετανάστες; «Πιστεύω πως ναι. Αυτός ο ήρωας είναι ένας σύγχρονος Οδυσσέας: έρχεται από μακριά, ολοκλήρωσε μια νέα οδύσσεια. Δείχνει με την πράξη του πως οι πρόσφυγες είναι ικανοί για γενναιότητα, όχι μόνο για να σώσουν τη ζωή τους αλλά και για να σώσουν τη ζωή των άλλων. Υποδηλώνει ότι η Γαλλία έχει πολλά θετικά να κερδίσει από αυτούς τους ιδιαίτερα περιθωριοποιημένους μέχρι τώρα ανθρώπους. Οι πρόσφυγες θα ωφεληθούν από αυτόν τον ήρωα. Τουλάχιστον για κάποιο διάστημα».

ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΝ ΤΟΝ ΜΑΚΡΟΝ ΓΙΑ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ

«Αγοράζουν χωρίς κόστος μια εικόνα καλοσύνης»

Για «υποκρισία» και «ξεδιάντροπη πολιτική εκμετάλλευση» κατηγόρησαν χθες οργανώσεις αρωγής των μεταναστών τον Εμανουέλ Μακρόν, που έσπευσε να δεχθεί την Κυριακή τον Μαμουντού Γκασαμά στο Ελιζέ και να επιβραβεύσει τη «σπάνια» ηρωική του πράξη με μια «σπάνια» απόφαση -την πολιτογράφησή του.

«Εχει κανείς την αίσθηση μιας ξεδιάντροπης πολιτικής εκμετάλλευσης, της αξιοποίησης μιας ηρωικής πράξης για επικοινωνιακούς λόγους… και για την αντιστάθμιση μιας σκληρής μεταναστευτικής πολιτικής» δήλωσε ο Ζαν-Κλοντ Μας, ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης Cimade. «Υπάρχει ένα μερίδιο υποκρισίας ή κυνισμού» προσυπέγραψε η Κλερ Ροντιέ από την οργάνωση Gisti, καταγγέλλοντας «το κοντράστ με την κατασταλτική πολιτική που εφαρμόζει αυτή η κυβέρνηση όσον αφορά τους μετανάστες», η οποία «τσακίζει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους… Αγοράζουν χωρίς κόστος μια εικόνα καλοσύνης» διαβεβαίωσε.

Παρότι ο ίδιος επιμένει στην αρχή ενός συνδυασμού πραγματισμού και ανθρωπισμού, ο γάλλος πρόεδρος κατηγορείται από την Αριστερά και τις οργανώσεις αρωγής πως προωθεί μια από τις σκληρότερες μεταναστευτικές πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών.

Το νέο νομοσχέδιο που φτάνει αύριο στη νομοθετική επιτροπή της γαλλικής Γερουσίας, αφού πρώτα πυροδότησε παθιασμένες συζητήσεις στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, περιορίζει τον χρόνο που απαιτείται για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου στους 6 μήνες συνολικά, μειώνει το χρονικό περιθώριο που έχει κάποιος νεοεισερχόμενος στη Γαλλία προκειμένου να καταθέσει αίτηση ασύλου στις 90 ημέρες και το περιθώριο που έχει ένας αιτών άσυλο ο οποίος βλέπει την αίτησή του να απορρίπτεται προκειμένου να ασκήσει έφεση μόλις στις 15 ημέρες. Παράλληλα, διπλασιάζει το νόμιμο διάστημα εγκλεισμού στα κέντρα διοικητικής κράτησης φτάνοντας στις 90 ημέρες –ή και τις 115 όταν ο κρατούμενος αντιστέκεται στην απέλασή του.