Η παρέμβαση της Μόσχας την ώρα που ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών ολοκλήρωνε την προετοιμασία της σημερινής επίσκεψης στα Σκόπια ήρθε να προστεθεί στα εμπόδια που καταγράφονται στις διμερείς διαβουλεύσεις Ελλάδας – ΠΓΔΜ για μια συμφωνία στο ονοματολογικό ώστε να ανοίξει και ο δρόμος για την ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Μπροστά στις εξελίξεις η ρωσική κυβέρνηση φρόντισε να προειδοποιήσει τη σκοπιανή κυβέρνηση για τις «αρνητικές επιπτώσεις» από τη προσέγγιση με το ΝΑΤΟ. Σε ανακοίνωσή του το ρωσικό ΥΠΕΞ κατόπιν συνάντησης αξιωματούχου της ρωσικής διπλωματίας με τον σκοπιανό πρεσβευτή στη Μόσχα ανέφερε ότι «οι δύο πλευρές συζήτησαν τις θέσεις τους για την κατάσταση στην περιοχή των Βαλκανίων». Στη ανακοίνωση επισημαίνεται ότι η ρωσική πλευρά τόνισε πως «τα σχέδια εισόδου της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην περιφερειακή ασφάλεια και στις διμερείς σχέσεις».

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Νίκος Κοτζιάς μεταβαίνει σήμερα στα Σκόπια για μια πρώτη συζήτηση πάνω στα δύο προσχέδια συμφωνίας που έχουν ανταλλάξει οι δύο χώρες. Μπορεί να είναι η τέταρτη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών στα Σκόπια, θα είναι όμως η πρώτη με απευθείας πτήση στο αεροδρόμιο της ΠΓΔΜ, το οποίο στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου μετονομάστηκε από «διεθνές αεροδρόμιο Μέγας Αλέξανδρος» σε «διεθνές αεροδρόμιο Σκοπίων». Διπλωματικές πηγές που έχουν γνώση των συζητήσεων αναφέρουν ότι η πρόταση που έχει ήδη διαβιβάσει ο Νίκος Κοτζιάς στον ομόλογό του Νίκολα Ντιμιτρόφ επικεντρώνεται στις πάγιες θέσεις της ελληνικής πλευράς, οι οποίες δεν είναι εν κενώ, αλλά λαμβάνουν υπόψη και τις ευαισθησίες που υπάρχουν στην απέναντι πλευρά.

Στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψής του, ο έλληνας υπουργός θα συναντηθεί και με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ, αλλά το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η μετάβαση στα Σκόπια θα σηματοδοτήσει πρόοδο των συνομιλιών. Πληροφορίες που μένει να επιβεβαιωθούν θέλουν τις συζητήσεις να επιταχύνονται αμέσως μετά το Πάσχα καθώς η αμερικανική πίεση για ανάσχεση της ρωσικής επιρροής στα Βαλκάνια, σε συνδυασμό με τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον ερχόμενο Ιούλιο στις Βρυξέλλες –ορόσημο για την πιθανή ένταξη της ΠΓΔΜ -, επιβάλλουν την εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων. Στη βάση αυτή η Αθήνα έχει ήδη στρέψει το βλέμμα της στη Βιέννη και στις 30 Μαρτίου όταν θα πραγματοποιηθεί η νέα συνάντηση Κοτζιά – Ντιμιτρόφ υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και τη διαιτησία του ειδικού μεσολαβητή Μάθιου Νίμιτς.

Το ελληνικό μήνυμα. Σε κάθε περίπτωση, με τη σημερινή επίσκεψη Κοτζιά στα Σκόπια η ελληνική πλευρά στέλνει το μήνυμα τόσο στη γείτονα όσο και στη διεθνή κοινότητα ότι έχει ειλικρινή πρόθεση να καταλήξει η προσπάθεια σε λύση, κάνοντας τα αμοιβαία βήματα, αλλά όχι παράλογες υποχωρήσεις. «Πρόκειται για το εναρκτήριο λάκτισμα καθώς θα γίνει επί του πραγματικού» σημειώνουν αρμόδιες πηγές, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, ότι η Αθήνα δεν επιθυμεί «σαλαμοποίηση του ζητήματος αλλά συνολική λύση».

Ο Νίκος Κοτζιάς παραμένει, όπως ο ίδιος έχει δηλώσει, συγκρατημένα αισιόδοξος. Κι αυτό επειδή για την εξεύρεση λύσης εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι της συζήτησης η αλλαγή του Συντάγματος της ΠΓΔΜ. Επειδή από μόνη της η εν λόγω αλλαγή δεν κρίνεται αρκετή, αναζητούνται μέτρα και συνθήκες που δεν θα επιτρέψουν με τον έναν ή άλλο τρόπο επανεμφάνιση αλυτρωτικών στοιχείων. Σημειώνεται ότι η δεύτερη ουσιαστική παράμετρος για τον αλυτρωτισμό είναι συνυφασμένη με την υλοποίηση της χρήσης erga omnes, δηλαδή της χρήσης του νέου ονόματος για όλες τις περιπτώσεις (διεθνώς και εσωτερικώς), όπως και την αποφυγή τριβών γύρω από το θέμα σε μελλοντικό χρόνο.