Διπλό μαχαίρι σε συντάξεις και αφορολόγητο το 2019 και μη εφαρμογή των αντιμέτρων αξιώνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα παράλληλα με τη λήψη ουσιαστικών μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.

Αν περάσει τελικά η συνταγή του ΔΝΤ, το 2019, όταν θεωρητικά η Ελλάδα θα οδεύει σε εκλογές, οι συνταξιούχοι θα χάσουν έως και δύο συντάξεις, καθώς εκτός από το μαχαίρι των αποδοχών τους κατά 18% θα υποστούν και καθήλωση του αφορολογήτου σε έως 5.700 ευρώ.

Φορολογικές επιβαρύνσεις θα προκύψουν για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες έως και κατά 650 ευρώ, ενώ στα χαρτιά θα μείνουν οι μειώσεις φόρων για επιχειρήσεις, οι έστω και οριακές ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ, αλλά και η μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, μέτρα τα οποία προβλέπονται στον κατάλογο των ψηφισμένων αντιμέτρων.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να φτιάξει ήδη αφήγημα παροχών την επομένη της λήξης του προγράμματος του ESM στις 20 Αυγούστου, αλλά οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι δανειστές και κυρίως το ΔΝΤ δεν έχουν καθόλου ένα τέτοιο στόρι στο μυαλό τους.

Αντιλαμβάνονται, όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των διεργασιών, ότι τυχόν διπλό μαχαίρι σε συντάξεις και αφορολόγητο απουσία αντιμέτρων είναι ικανή συνθήκη πολιτικών ανατροπών στην Ελλάδα, αλλά επί του παρόντος απλώς καταγράφουν τις διαφορετικές απόψεις τους και αναμένουν στοιχεία τόσο για την πορεία της ανάπτυξης όσο και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Στις τελικές αποφάσεις θα βαρύνουν οι ανακοινώσεις της Eurostat στις 23 Απριλίου αναφορικά με το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2017 αλλά και οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ αναφορικά με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του έτους.

ΜΑΧΗ ΔΝΤ – ΕΕ. Προς το παρόν η «μάχη» εξελίσσεται ατύπως ανάμεσα στο ΔΝΤ και στην Κομισιόν, με το Ταμείο να επιμένει στις απόψεις του και την Κομισιόν να προσδοκά θετικά στοιχεία τα οποία θα ενισχύουν τις δικές της αισιόδοξες προβλέψεις. Παρότι ξεκάθαρα δεν υπάρχει καμία περίπτωση αποδοχής κυβερνητικής υπαναχώρησης έναντι της συμφωνίας, η Κομισιόν ζητεί την εφαρμογή όσων έχουν ψηφιστεί: μείωση συντάξεων κατά 18% το 2019 με εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ, μείωση αφορολογήτου το 2020 προκειμένου να εξοικονομηθούν επιπλέον 2 δισ. ευρώ ή 1% του ΑΕΠ και πλήρη εφαρμογή των αντιμέτρων.

Στο παρασκήνιο, η μάχη εξελίσσεται ήδη με μεγάλη ένταση. Κατά τις πληροφορίες, τα μηνύματα που έχει δώσει έως τώρα το ΔΝΤ στις Βρυξέλλες είναι ότι θα επιμείνει στην ταυτόχρονη εφαρμογή των προψηφισμένων μέτρων ύψους 5,5 δισ. ευρώ, χωρίς την εφαρμογή των επίσης ψηφισμένων αντιμέτρων τα οποία είχαν δώσει στην κυβέρνηση το άλλοθι του συμβιβασμού που αναζητούσε.

Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ευρωπαίους και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένεται να κορυφωθούν μετά τη συγκρότηση της γερμανικής κυβέρνησης και οι οριστικές αποφάσεις αναμένεται να κλειδώσουν τον Ιούνιο.

ΔΥΣΚΟΛΗ ΕΞΙΣΩΣΗ. Το στοίχημα της λεγόμενης παγκόσμιας συμφωνίας τον Ιούνιο γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο. Παράλληλα, οι πρώτες συζητήσεις έχουν αναδείξει σημαντικές αποστάσεις ανάμεσα στις απαιτήσεις του ΔΝΤ για τη ρύθμιση χρέους προκειμένου να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα και στην ανοχή ελαφρύνσεων από την πλευρά των κρατών-μελών.

Σε αυτή τη φάση στο τραπέζι των συζητήσεων, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, βρίσκονται ο γαλλικός μηχανισμός σύνδεσης των μελλοντικών παρεμβάσεων στο χρέος με τον ρυθμό ανάπτυξης, η επιμήκυνση των δανείων του EFSF κατά έως και 15 χρόνια, η εξαγορά δανείων του ΔΝΤ και η διάθεση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα τα οποία έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ. Τα κεφάλαια αυτά, τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα, υπολογίζονται σε περίπου 4-5 δισ. ευρώ και αναμένεται ότι θα συνδεθούν με ρήτρες και μεταμνημονιακές προϋποθέσεις. Θα μπορούσαν, εκτιμάται, να διοχετεύονται σταδιακά στην Ελλάδα ενδεχομένως για αναπτυξιακούς σκοπούς σε ορίζοντα τριών-πέντε ετών εφόσον υλοποιούνται συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

Αντίθετα, πιθανή απόφαση εξαγοράς των δανείων που έχουν χορηγηθεί από το ΔΝΤ αναμένεται να υπάρξει πριν από τη λήξη του προγράμματος, δεδομένου ότι τα κεφάλαια του τρίτου προγράμματος του ESM (υπολογίζεται πως θα περισσέψουν περίπου 27 δισ. ευρώ) παύουν να είναι διαθέσιμα στις 21 Αυγούστου.

Πέραν της ακριβούς δοσολογίας των παρεμβάσεων στο χρέος, μια ακόμα δύσκολη πολιτικά εξίσωση, η οποία θα πρέπει να λυθεί το προσεχές τρίμηνο, αφορά το ποιες παρεμβάσεις θα συνδεθούν με όρους και προϋποθέσεις και ποιες όχι ώστε και να δοθεί ισχυρό σήμα στις αγορές για τη βιωσιμότητα του χρέους και να υπάρξουν οι απαραίτητες εξασφαλίσεις μεταμνημονιακής εποπτείας και συνέχισης των μεταρρυθμίσεων προς τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Από την άλλη πλευρά, απολύτως ξεκάθαρο είναι στους κόλπους των δανειστών ότι τα κέρδη από SMPs και ANFAs της περιόδου 2014-2016 είναι οριστικά χαμένα, μετά τη διαπραγμάτευση Βαρουφάκη και τη λήξη του δεύτερου προγράμματος του ESM το καλοκαίρι του 2015, με τις γνωστές περιπέτειες. Τα χαμένα κέρδη από ελληνικά ομόλογα στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών υπολογίζονται μεταξύ 3 και 5 δισ. ευρώ!

ΕΩΣ ΚΑΙ ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ. Στους κόλπους των δανειστών η άποψη που επικρατεί είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα θα πρέπει να συνεχιστούν σε ορίζοντα 3 έως και 10 ετών με τη δέουσα μεταμνημονιακή εποπτεία. Η μορφή της εποπτείας και το ακριβές μείγμα των νέων δεσμεύσεων αποτελούν μεγάλα ερωτήματα των επόμενων μηνών. Η βασική εστία προβληματισμού παραμένει η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, ενώ δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι θα υπάρξουν και ρήτρες μη αναστροφής των μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη υλοποιηθεί.

Πρώτο σκαλοπάτι για να αρχίσει να ξεκαθαρίζει το μεταμνημονιακό τοπίο αποτελεί η έγκαιρη ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης ή τουλάχιστον της συντριπτικής πλειονότητας των 88 προαπαιτουμένων έως τον Μάιο.

Στην κορυφή των κρίσιμων παραμέτρων της λίστας με τα προαπαιτούμενα βρίσκονται αφορολόγητο, συντάξεις και αντίμετρα, ενώ πολιτικά ευαίσθητο θέμα θεωρείται από τους δανειστές το θέμα της προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών, δεδομένου ότι, όπως σημειώνουν ορισμένες πηγές, «στη συνέχεια, με την αναμενόμενη προσαρμογή του ΕΝΦΙΑ θα υπάρχουν χαμένοι και κερδισμένοι». Αποκρατικοποιήσεις και τοποθέτηση των γενικών γραμματέων στο Δημόσιο συνιστούν επίσης μεγάλες προκλήσεις, ενώ ήδη έχουν αρχίσει να τοποθετούνται σε μια ξεχωριστή λίστα ορισμένα προαπαιτούμενα τα οποία θεωρείται αδύνατον να υλοποιηθούν έως το τέλος του προγράμματος και αναμένεται να αποτελέσουν τη «μαγιά» του μεταμνημονιακού πακέτου.