Αναζήτηση
Κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’80, λίγο πριν ο Χαρίλαος Φλωράκης εγκαταλείψει το τιμόνι του ΚΚΕ, ο νεαρός μαθητής Αλέξης Τσίπρας μόλις είχε οργανωθεί στην ΚΝΕ. Θα ακολουθούσε το «κίνημα των καταλήψεων». Δεν μπορεί, όμως, παρά να είχε ακούσει την περίφημη ρήση του αείμνηστου Φλωράκη πως «όποιος κατουρά στη θάλασσα το βρίσκει στο αλάτι». Ισως μάλιστα να την έχει ανακαλέσει στη μνήμη του πολλάκις τις τελευταίες ημέρες, εν αναμονή του αυριανού συλλαλητηρίου.
Από το 2012 έως τις εκλογές του 2015 ως αντιπολίτευση ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καβαλήσει το κύμα αρχικά των Αγανακτισμένων και γενικότερα των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων ποντάροντας πολιτικά στη διαίρεση Μνημόνιο – αντιμνημόνιο. Εστω κι αν μετά τις εκλογές ως κυβέρνηση –εξαιρουμένου του δραματικού πρώτου εξαμήνου της διαπραγμάτευσης –αποδείχθηκε πιο μνημονιακή από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Με αφορμή το Σκοπιανό, όμως, τώρα βρίσκεται στην αντίθετη όχθη. Και αναζητεί τρόπο να διαχειριστεί και να κατευνάσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια που μετατρέπεται σε οργή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε μια μεγάλη περίοδο ανοχής από την κοινή γνώμη απέναντι σε όλα τα οικονομικά μέτρα που πήρε ως κυβέρνηση μετά το τρίτο, ιδιοκτησίας του, Μνημόνιο. Γεγονός που αναγνώρισε δημοσίως, μη μπορώντας προφανώς να κρύψει την ικανοποίησή του, σε ανύποπτο χρόνο, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, δηλώνοντας πως ουδείς βγαίνει στο δρόμο να διαδηλώσει κατά της κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή, υπουργοί του υποστήριζαν ότι ο κόσμος τούς λέει «να κρατήσουν γερά» και πως τους ευχαριστεί για τα μέτρα που πήραν…
Μολαταύτα, το Σκοπιανό αποτελεί αναμφισβήτητα τη θρυαλλίδα των εξελίξεων αφού απελευθερώνει τις αντιδράσεις. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την πλειονότητα των πολιτών να αποδοκιμάζει τις θέσεις και τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο ζήτημα, η Εκκλησία άλλαξε στάση και βρίσκεται απέναντι παρά την προσωπική επαφή Τσίπρα – Ιερωνύμου και πλέον η ένταση εκδηλώνεται και ενδοκυβερνητικά με τη στάση των ΑΝΕΛ. Κι ενώ η συμμετοχή στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης υποτιμήθηκε, διότι το γεγονός αγνοήθηκε αρχικά στο σύνολό του από το Μαξίμου, οι εκτιμήσεις για την αυριανή συμμετοχή στην Αθήνα τρομάζουν το κυβερνητικό επιτελείο.
Ο φόβος του Μαξίμου για την «πλατεία» και την εκδίκηση που αυτή παίρνει από τον ΣΥΡΙΖΑ εκδηλώθηκε όλες τις προηγούμενες ημέρες με την εύγλωττη και παρατεταμένη σιωπή του. Η τακτική αυτή αποτέλεσε στρατηγική επιλογή προκειμένου να μην ερεθίσει το ακροατήριο, αφού αποδείχθηκε πως οι αρχικοί υψηλοί τόνοι για τη Θεσσαλονίκη και οι αναφορές σε χρυσαυγίτες, ακραίους και εθνικιστές γύρισαν μπούμερανγκ. Επιπλέον, αποφεύγουν την κλιμάκωση του ενδοκυβερνητικού μετώπου καθώς η πολεμική ρητορική κατά του συλλαλητηρίου πρακτικά θα στρεφόταν και κατά των ΑΝΕΛ, αφού –με προτροπή Καμμένου –τα στελέχη τους θα δώσουν το «παρών» στο Σύνταγμα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Την ίδια ώρα υποστηρίζεται ότι δεν πρέπει να «χαρίσουν» στην Ακροδεξιά και στη Χρυσή Αυγή τις ανησυχίες των πολιτών.
Εκβιαστικά διλήμματα. Κατά τον ίδιο τρόπο, το ενδεχόμενο να μεταβληθεί το συλλαλητήριο σε μια αντικυβερνητική διαδήλωση αποτελεί αυτό που αναμένει το Μαξίμου προκειμένου να το αξιοποιήσει επικοινωνιακά και να επιτεθεί μετωπικά στη ΝΔ. Το κλίμα που εκπέμπεται ήδη κινείται στη λογική πως «ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ενδιαφέρεται για το όνομα της ΠΓΔΜ παρά μόνο για την εξουσία». Αντίστοιχες ήταν οι επιθέσεις στη ΝΔ με τις αιτιάσεις ότι δεν καταδικάζει τις δι’ επιστολών απειλές κατά του Νίκου Κοτζιά και άλλων υπουργών για σφαίρες που περιμένουν τους ίδιους και τις οικογένειές τους όπως κατήγγειλε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας.
Ομως όσο λιγοστεύουν οι ώρες για το συλλαλητήριο τόσο ενθαρρύνεται η υπόγεια πόλωση που υπαγορεύει διχαστικές λογικές και διλήμματα με τα οποία το Μαξίμου προσπαθεί υποσυνείδητα να επηρεάσει την κοινή γνώμη. Οπως με το χθεσινό πρωτοσέλιδο της «Αυγής» και την αντιπαράθεση «Ναι» και «Οχι» για το συλλαλητήριο και το τι πρεσβεύει κάθε απάντηση, παραπέμποντας ευθέως σε εποχές 2015 και δημοψήφισμα. Σε αυτό, δηλαδή, που έχει ζητήσει ο Πάνος Καμμένος για το Σκοπιανό αλλά απορρίπτει –δημοσίως –το Μαξίμου. Εκείνο που ανησυχεί πάντως τον Τσίπρα και τους συνεργάτες του είναι ότι οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τάσεις αντίστοιχες με αυτές του συνόλου της κοινής γνώμης και ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ. Ετσι, τα ποσοστά που τάσσονται κατά μιας συμφωνίας με αναφορά στον όρο «Μακεδονία» είναι εξαιρετικά υψηλά, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Γεγονός που δεν μπορεί να αγνοηθεί στον σχεδιασμό.
Σε μια προσπάθεια εφαρμογής, παράλληλα, της πρόσφατης απόφασης των κομματικών οργάνων για ενημέρωση της βάσης σχετικά με το Σκοπιανό –αλλά και προσπάθειας να φρενάρουν τη συμμετοχή στο συλλαλητήριο –κορυφαία κυβερνητικά και κομματικά στελέχη θα δώσουν το «παρών» το πρωί της Κυριακής σε μπαράζ εκδηλώσεων στην Αττική ωσάν σε προεκλογική περίοδο: ο Πάνος Σκουρλέτης, για παράδειγμα, θα βρεθεί στο Περιστέρι και ο Δημήτρης Παπαδημούλης στη Νέα Σμύρνη. Παρουσίες βουλευτών και κορυφαίων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ δεν αναμένονται, βέβαια, στο συλλαλητήριο, αλλά ρεαλιστικά ουδείς μπορεί να πιστέψει ότι έστω και ένας ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα βρίσκεται αύριο στο Σύνταγμα.
Οι διαπραγματεύσεις. Σε κεντρικό επίπεδο, πάντως, η στρατηγική για το Σκοπιανό δεν αλλάζει, αν και η βιασύνη και υπερβολική αισιοδοξία Κοτζιά φέρεται να αιφνιδίασαν ολίγον τι το Μαξίμου. Στόχος παραμένει η πρόοδος των διαπραγματεύσεων και η συζήτηση επί ολοκληρωμένων προτάσεων, ούτως ώστε να υπάρξει λύση, εφόσον, βέβαια, υπάρχουν και ευήκοα ώτα από την απέναντι πλευρά, έως τον Ιούνιο και την κρίσιμη Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Κατά τον ίδιο τρόπο, στην κυβέρνηση διαβάζουν ως αντιπερισπασμό τις δηλώσεις Ντιμιτρόφ («είμαστε Μακεδόνες») κυρίως υπό την πίεση του συλλαλητηρίου της Αθήνας και προς εσωτερική κατανάλωση στην ΠΓΔΜ. Εξακολουθούν μάλιστα να εκτιμούν ότι «κορυφή» της διαπραγμάτευσης παραμένει ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ, τον οποίο χαρακτηρίζουν μετριοπαθή και σε αυτό ακριβώς ποντάρει μιλώντας για «παράθυρο λύσης» ο Τσίπρας.
Οι ΑΝΕΛ. Στην κυβέρνηση υπάρχει επίσης διάχυτη αίσθηση και αισιοδοξία ότι το «μπλόκο» των ΑΝΕΛ δεν θα αποτελέσει εμπόδιο για την κύρωση μιας πιθανής συμφωνίας για την ΠΓΔΜ από τη Βουλή. Διαβλέπουν συγκεκριμένα οριζόντιες τομές στο πολιτικό σύστημα, δίχως να αποκλείουν διαφοροποιήσεις ακόμη και από τη ΝΔ και σε κάθε περίπτωση μεμονωμένη ή οργανωμένη στήριξη από Δημοκρατική Συμπαράταξη, Ποτάμι και ενδεχομένως ΚΚΕ, αλλά και από τη δεξαμενή των ανεξάρτητων βουλευτών –πάντοτε υπό το πρίσμα της διεύρυνσης της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Αναλόγως, δεν μπορούν να αποκλείσουν μεμονωμένες απώλειες και από τη δική τους πλευρά, αν και εκτιμούν το ενδεχόμενο ως εξαιρετικά απίθανο.
Οσο για τους ΑΝΕΛ, με τον Πάνο Καμμένο και τα στελέχη του να μην έχουν ξεκαθαρίσει επακριβώς τη μελλοντική στάση τους παρά μόνο ότι δεν ψηφίζουν μια συμφωνία με τον όρο «Μακεδονία», το πολιτικό πρόβλημα που θα δημιουργηθεί για την κυβέρνηση την επόμενη μέρα της ψηφοφορίας είναι υπαρκτό και μεγάλο. Ακόμη κι αν οι ΑΝΕΛ δώσουν –όπως λένε –ψήφο εμπιστοσύνης ή/και παραμείνουν στο υπουργικό σχήμα, Τσίπρας – Μαξίμου δεν θα δεχθούν μόνο τα πυρά της αντιπολίτευσης, αλλά επιπλέον θα πρέπει να διαχειριστούν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ τις μουρμούρες για τους ΑΝΕΛ που είναι ήδη υπαρκτές και φουντώνουν προϊόντος του χρόνου.
Και εξαγγελίες με εκλογικό άρωμα
Ο απόηχος των κοινωνικών αντιδράσεων για το Σκοπιανό δεν διώχνει από τον ορίζοντα ακόμη και τα εκλογικά σενάρια. Τις υποψίες ενισχύουν μάλιστα δύο ακόμη εξαγγελίες που προστίθενται στον μακρύ κατάλογο των τελευταίων εβδομάδων. Πρώτη, αυτή του Δημήτρη Παπαδημητρίου για την πιθανότητα εξαγοράς κόκκινων δανείων από το Δημόσιο. Σε ομιλία του στη Βουλή, ο υπουργός Οικονομίας υποστήριξε ότι εξετάζεται η δυνατότητα στα πρότυπα των εξαγγελιών Καμμένου για τα δάνεια των ενστόλων, αρκεί να διασφαλιστεί ότι δεν θα προκληθούν ελλείμματα ή στρατιές στρατηγικών κακοπληρωτών. Δεύτερη, η κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Ενέργειας, σύμφωνα με την οποία αποκαθίσταται άμεσα η ηλεκτροδότηση και διαγράφονται οι αντίστοιχες οφειλές προς τη ΔΕΗ για τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.
