Τη θέση της στο μεταμνημονιακό αφήγημα της «επόμενης μέρας» που επιχειρεί να χτίσει ο Αλέξης Τσίπρας αναζητάει η ομάδα των 53, η οποία βγαίνει πλέον στο προσκήνιο με δυναμικό τρόπο. Το «χτύπημα» στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας με αφορμή το Προσφυγικό ήταν απλώς η αρχή, καθώς βασική επιδίωξη των 53 είναι η ανάδειξή τους σε συντεταγμένη εσωκομματική τάση, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η κομματική ηγεσία υποστηρίζει ότι είναι αποδεκτός ο δημοκρατικός διάλογος στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ.

Το επόμενο χτύπημα θα έρθει με νέο μανιφέστο. Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η ομάδα των 53, σε συνεννόηση και με άλλα στελέχη, ετοιμάζει κείμενο θέσεων που θα παρουσιάσει στην επικείμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ. Μια συνεδρίαση που καθυστερεί από τον Σεπτέμβριο και τούτο αποτελεί ένα από τα σημεία τριβής των 53 με την ηγεσία. Το κείμενο, όπως φάνηκε και από τις διαφωνίες της ομάδας με την απόφαση της Πολιτικής Γραμματείας, αναμένεται να εστιάζει σε όλο το φάσμα της κυβερνητικής πολιτικής και όχι μόνο στο Προσφυγικό. Με αποτέλεσμα το «χτύπημα» κατά του Γιάννη Μουζάλα να θυμίζει περισσότερο τη λαϊκή παροιμία με τον γάιδαρο και το σαμάρι: στο βάθος, δηλαδή, στόχος των 53 είναι ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας. Ισως όχι προσωπικά, αλλά σίγουρα η πολιτική που ακολουθεί.

Αριστερή «συνείδηση»

Γιατί πρεσάρουν αίφνης τον Πρωθυπουργό οι 53; Για δύο λόγους, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές: πρώτον, για να ξαναβρεί αριστερό πρόσημο στην πολιτική του ο ΣΥΡΙΖΑ. Και δεύτερον, για να διεκδικήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκπροσώπησή τους στο κυβερνητικό σχήμα που θα προκύψει από τον ανασχηματισμό, ο οποίος εκτιμάται πως θα ακολουθήσει μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.

Ανέκαθεν, άλλωστε, η ομάδα των 53 διαπνεόταν από πολύ συγκεκριμένες αντιλήψεις. Είχε ταχθεί, για παράδειγμα, ενάντια στην παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση «με οποιοδήποτε κόστος» –πόσω μάλλον με… υποταγή στα Μνημόνια -, ενώ εμφανιζόταν εξαιρετικά ευαίσθητη σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δικαιολογώντας έτσι και την «έκρηξη» κατά του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής. Η στάση της εξηγεί και τη χθεσινή απάντηση Μουζάλα, ο οποίος κατηγόρησε ευθέως τον υφυπουργό Ανάπτυξης και μέλος της ομάδας των 53, Αλέξη Χαρίτση, για την αδυναμία απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονται για το Προσφυγικό.

Παράλληλα οι 53, όπως έχουν περιγράψει σε κείμενό τους, αποτάσσονται τη λεγόμενη «ιδιοκτησία» του τρίτου Μνημονίου –εξού και η κριτική τους επί της απόφασης της Πολιτικής Γραμματείας δεν αφορά μόνο το Προσφυγικό, αλλά και την αξιολόγηση ή την αποτίμηση της επίσκεψης Τσίπρα στις ΗΠΑ. Επιπλέον, δείχνουν να αποδομούν το πρωθυπουργικό αφήγημα για «καθαρή» έξοδο μετά το πέρας του προγράμματος. «Δεν υπάρχει «καθαρή» έξοδος με τη συνέχιση των Μνημονίων ή της επιτροπείας», λένε χαρακτηριστικά στελέχη της ομάδας.

Οι 53 εμφανίζονται, εξάλλου, αντίθετοι και σε θεσμικές αλλαγές που απεργάζεται ο Πρωθυπουργός, όπως η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, η οποία προτείνεται στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης.

Αρχηγός και γεφυροποιός

Ιδιαίτερη σημασία, ωστόσο, έχει το γεγονός πως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος λειτουργεί ως ο άτυπος επικεφαλής της ομάδας των 53, ουδόλως λειτουργεί στην πράξη ως αρχηγός της εσωκομματικής αντιπολίτευσης –πόσω μάλλον ως επίδοξος «δελφίνος» του Αλέξη Τσίπρα. Ο ρόλος του υπουργού Οικονομικών είναι αυτός του συνδετικού κρίκου ανάμεσα στους 53 και το Μαξίμου, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η πολυτάραχη σχέση του με τον Πρωθυπουργό και το περιβάλλον του τελευταίου δείχνει να αποκαθίσταται.

Τόσο στο ζήτημα της τρίτης αξιολόγησης και της πορείας μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος όσο και στο ζήτημα του Προσφυγικού, κατά τη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στήριξε τον Αλέξη Τσίπρα. Ρόλο γεφυροποιού είχε διαδραματίσει, άλλωστε, και στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής τον Απρίλιο, όταν οι 53 παρουσίασαν δικό τους κείμενο προτάσεων εν μέσω διαπραγμάτευσης για τη δεύτερη αξιολόγηση, προτείνοντας εμμέσως «απόδραση» της κυβέρνησης μέσω εκλογών.

Αλλά και στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, τον Οκτώβριο του 2016, είχε συμβιβάσει καταστάσεις, όταν οι 53 αντιτάχθηκαν στις επιλογές Τσίπρα για τα κομματικά όργανα και κατέβασαν δικούς τους υποψηφίους (όπως την Τασία Χριστοδουλοπούλου απέναντι στον Πάνο Ρήγα για τη θέση του γραμματέα) ή «κόντυναν» τους εκλεκτούς του Πρωθυπουργού (Παππάς, Γεροβασίλη, Μπαλτάς).

Η εξέλιξη μιας τάσης

Αξίζει να σημειωθεί πως η ομάδα των 53 ξεκίνησε ως αριστερή υποομάδα της φιλοπροεδρικής τάσης, ενώ σταδιακά, μετά τη μετεξέλιξή της, συνομιλητές της κατέστησαν και άλλα κυβερνητικά ή κομματικά στελέχη (π.χ. Νίκος Φίλης, Πάνος Σκουρλέτης). Απέκτησε δε τη δική της ιστοσελίδα (commonality.gr), στην οποία δημοσιεύονται κείμενα που απηχούν τις απόψεις της. Σήμερα, «δηλωμένα» μέλη της είναι νυν ή πρώην κυβερνητικά στελέχη (Αλέξης Χαρίτσης, Θεανώ Φωτίου, Κώστας Γαβρόγλου, Θοδωρής Δρίτσας, Τασία Χριστοδουλοπούλου) και γνωστοί βουλευτές (Γιώργος Κυρίτσης, Μάκης Μπαλαούρας, Αννέτα Καββαδία, Χρήστος Καραγιαννίδης).