Η άλλη όψη του facebook

Περισσότερα θέματα απ’ ό,τι ανακινεί με τα πολύ σημαντικά περιεχόμενά του το βιβλίο του Νότη Μαυρουδή «Book Face» θέτει η ίδια η ύπαρξη του βιβλίου, καθώς αποτελεί συγκέντρωση κειμένων που έχουν πρωτοδημοσιευθεί ή μάλλον αναρτηθεί στην προσωπική διαδικτυακή σελίδα του στο facebook. Λυπάται αφάνταστα κανείς να διαφωνεί κάθετα και ολοκληρωτικά με καλλιτέχνες που εκτιμά απεριόριστα, πολύ περισσότερο όταν δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει δικά του επιχειρήματα, αφού οι ίδιοι με τις φανερές ή λανθάνουσες αντιφάσεις μέσα στα λόγια τους, καταδικάζουν στην ουσία το μέσον που διακηρύσσουν ότι αναδεικνύει τις απόψεις και τις θέσεις τους.

Γράφει στον πρόλογο του βιβλίου ο Νότης Μαυρουδής: «Αυτή είναι η μια πλευρά του facebook (σημ. εννοεί τους χρήστες που προβάλλουν προκλητικά κάθε ιδιωτική τους στιγμή). Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά, εκείνη της ανάγκης για προσωπική έκφραση από μια μερίδα ανθρώπων που επιθυμούν να διαθέτουν χώρο στο χάος του παγκόσμιου ιστού, ως «βήμα λόγου και διαλόγου»». Το να αναγνωρίζεις ότι μπορεί να διαθέτεις έναν χώρο μέσα στο χάος είναι σαν να ομολογείς, έστω κι αν δεν το συνειδητοποιείς, ότι αν υπάρξει τελικά κάποιος ωφελημένος, αυτό είναι το χάος κι όχι βέβαια εσύ που συμβαίνει να διαθέτεις έναν ελάχιστο χώρο μέσα του.

Δεν είναι ασφαλώς η σοβαρότερη ζημιά που μπορεί να προκαλέσει σ’ έναν καλλιτέχνη η περιώνυμη πραγματικότητα του facebook, δεν μπορεί όμως να χαρακτηρίσεις και ως ανώδυνη μια αλλοίωση που υφίσταται σταδιακά. Θέλοντας να διαχωρίσει –και πολύ σωστά –ο Νότης Μαυρουδής τον εαυτό του από τη «λάσπη» που κυριαρχεί στο θεοποιημένο πια μέσο κοινωνικής δικτύωσης, παραμένει εξόχως καταπραϋντικός, ήπιος και ευγενής, σε θέματα που θα δικαιολογούσαν, αν δεν επέβαλλαν, έναν θυμό ή μιαν οργή. Αφού μέσα στο χάος το συνώνυμο σε μεγάλο βαθμό με τη «λάσπη», πολύ εύκολα η εκφρασμένη επιθετικά ειλικρίνεια μπορεί να εκληφθεί ως αναίδεια ή και χυδαιότης.

Δεν μπορεί να μη σκεφτεί κανείς πόσο πιο απολαυστικά θα διαβάζονταν τα κείμενα του Νότη Μαυρουδή αν είχε προηγηθεί η δημοσίευσή τους σε μια εφημερίδα καθώς μια εξίσωση, στενά συναρτημένη με το Διαδίκτυο, επόμενο είναι να «εμπνέει» έναν τρόπο γραφής που καταστρατηγεί τις διαφορές, όσο κι αν τα αναπτυσσόμενα θέματα ποικίλλουν σε ήθος, ύφος και ουσία. Τόσο σε τρόπο γραφής όσο και σε συγκεκριμένες λέξεις, αφού θα ήταν αδύνατο για τον Νότη Μαυρουδή, με την τόση αγάπη των λεξικών και τον τόσο σεβασμό της ελληνικής γλώσσας, να χρησιμοποιήσει σε τίτλο μάλιστα κειμένου του –αν δεν έγραφε για το Διαδίκτυο –τη λέξη «ουάου» (λέξη;).

Ή ακόμη την παραχώρηση σε μια συμβατική θεώρηση των πραγμάτων –προϋπόθεση συστατική του Διαδικτύου –αφού είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς έναν από κάθε άποψη ουσιαστικό και προοδευτικό καλλιτέχνη, όπως ο Νότης Μαυρουδής, να θεωρεί πως «ένα υπουργείο Πολιτισμού, ουσιαστικά, κρύβει πίσω από τις πλάτες του ολόκληρη την κοινωνία και τη ροή των μεγάλων, αλλά και των μικρών σημείων του πολιτισμού που συνθέτουν την καθημερινότητα. Εμπεριέχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται και να θρέφει το θείο εκείνο μίγμα που καλλιεργεί τις αισθήσεις και τις ψυχές των ανθρώπων». Επειδή ένα υπουργείο –δεν εξαιρείται το υπουργείο Πολιτισμού –σημαίνει κράτος, είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς ως φορέα του «θείου» καθώς με μεγάλη δυσκολία μας το κοινώνησαν ακόμη και εμπνευσμένοι, ένθεοι καλλιτέχνες.

Μια ακόμη απόδειξη της ζημιάς που μπορεί να επιφέρει το Διαδίκτυο είναι –τι ειρωνεία! –η ακεραιότητα των κειμένων του Νότη Μαυρουδή, όταν αναφέρεται σε εποχές που το Διαδίκτυο δεν υπήρχε. Οταν πρόκειται για τις δεκαετίες του ’60, του ’70, του ’80, το καθετί παίρνει τη θέση του μ’ έναν τρόπο τόσο ακριβή και στέρεο ώστε δεν έχεις ποτέ την αίσθηση του αχταρμά. Οταν φτάνεις να λογαριάζεις τον εαυτό σου ως μέλος μιας πολυφωνίας, που, ακριβώς επειδή έχει ανώδυνα κατακτηθεί και επιφυλάσσεται στον οποιονδήποτε, η διάβρωση των πεποιθήσεων, των ιδεών και, το χειρότερο, των συμπεριφορών, έχει ήδη συντελεστεί και καλπάζει ραγδαία.