«Το καλύτερο 1% της ελληνιστικής τέχνης»

Καθιερώθηκε ως θεατρική, με μοναδικό της στόχο την απόλαυση. Θεωρήθηκε μάλιστα μικρότερης αισθητικής αξίας σε σχέση με την καθαρότητα που επικρατούσε στην κλασική εποχή. Κι όμως, τελικά, το πνεύμα της ήταν εκείνο που άλλαξε το DNA της τέχνης, καθώς δημιούργησε τη δική της νέα, υβριδική και διεθνή γλώσσα που άνθησε για περίπου τριακόσια χρόνια κι έδωσε στον ρεαλισμό τον κύριο λόγο, αφήνοντας τον ιδεαλισμό και την απόλυτη ομορφιά σε δεύτερη μοίρα.

Παραγνωρισμένη για αιώνες η τέχνη της ελληνιστικής εποχής –που ξεκινά από την εποχή θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) και τελειώνει με τη ναυμαχία του Ακτίου και τον θάνατο της Κλεοπάτρας (30 π.Χ.) –γνωρίζει ημέρες δόξας στην τρέχουσα σεζόν, καθώς βρίσκεται στην καρδιά ενός από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου: του Μητροπολιτικού της Νέας Υόρκης. Γεγονός που στρέφει τα φώτα των μεγαλύτερων αμερικανικών Μέσων («Νιου Γιορκ Τάιμς», «Νιου Γιόρκερ», «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς») πάνω της, καθώς η αφρόκρεμά της παρουσιάζεται στην έκθεση «Πέργαμος και τα ελληνιστικά βασίλεια του αρχαίου κόσμου» που πραγματοποιείται με τη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ιδρύματος Betsy and Edward Cohen/Areté Foundation.

Μαρμάρινα γλυπτά γεμάτα δραματικότητα κι άλλα, χάλκινα, σε φυσικό μέγεθος, μοναδικής ομορφιάς γυάλινα αντικείμενα, περίτεχνα κοσμήματα, καμέο, αρχαιότητες που δεν είχαν ποτέ ταξιδέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες προσγειώθηκαν στη Νέα Υόρκη από 50 μουσεία και 12 χώρες –ανάμεσά τους και η Ελλάδα –για να καλύψουν ένα εύρος προσώπων από τον Αλέξανδρο ώς τον Οκταβιανό και μια γεωγραφική έκταση από τον Ινδό ποταμό ώς την Αδριατική. «Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και την πλέον εμπεριστατωμένη έκθεση του είδους. Μια έκθεση που δεν πρόκειται να ξαναγίνει» επισημαίνει στη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» ο ένας εκ των δύο βασικών επιμελητών της έκθεσης Κάρλος Πικόν (ο δεύτερος είναι ο εγγονός του Ερνεστ Χεμινγουέι, Σιν) από το τμήμα ελληνορωμαϊκών συλλογών του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης.

«Δεν μπορώ να πω ότι κάθε αντικείμενο είναι το καλύτερο στο είδος του, διότι κάτι τέτοιο θα ήταν κομπασμός, αλλά συγκεντρώσαμε το καλύτερο 1% απ’ ό,τι έχει διασωθεί ώς τις ημέρες μας. Ακόμη και τα σπασμένα κομμάτια είναι τέλεια» λέει μπροστά σε μια μαρμάρινη κεφαλή που έχει κοπεί στα δύο. «Αν είχατε προσπαθήσει να τη σπάσετε, δεν θα μπορούσατε να το έχετε κάνει καλύτερα!» συνεχίζει ο Πικόν με αφορμή την έκθεση που διοργανώθηκε επειδή το βερολινέζικο Μουσείο της Περγάμου –από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μουσεία στον κόσμο –βρίσκεται υπό ανακαίνιση ώς το 2019 κι έτσι μπόρεσε να δανείσει στο Μητροπολιτικό 73 αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο ένα τρίτο των εκθεμάτων της συγκεκριμένης έκθεσης (περίπου τα 265 έργα).

Η ΑΙΜΟΜΙΞΙΑ. Και μπορεί ο εντυπωσιακός βωμός του Δία από την Πέργαμο, με τη μνημειακή κλίμακα και την εντυπωσιακή ανάγλυφη Γιγαντομαχία, να μην μπόρεσε να μετακινηθεί από το Βερολίνο (είναι, ωστόσο, «παρών» μέσω φωτογραφικής αναπαράστασής του), δυο πλάκες όμως από τη δευτερεύουσα ζωφόρο του Τήλεφου προσφέρουν μια γεύση στους θεατές για την υψηλής τέχνης γλυπτική που άνθησε στην πόλη η οποία ιδρύθηκε από τον στρατηγό του Αλεξάνδρου, Φιλέταιρο, και όπου κυβέρνησαν σπουδαίοι μαικήνες, όπως ο Ατταλος Α’ και ο Ευμένης Β’. Σήμερα μάλιστα είναι μια από τις καλύτερα σωζόμενες ελληνιστικές πόλεις στις ακτές της Μικράς Ασίας.