«Γράμμα από το παρελθόν»: Ο ηλικιωμένος Ζεβ ξυπνά κάθιδρος, πιθανότατα ύστερα από κάποιον εφιάλτη. Εμφανέστατα συγχυσμένος αναζητά τη σύζυγό του, αλλά καθώς ανοίγει την πόρτα τού δωματίου συνειδητοποιούμε πως δεν βρίσκεται στο σπίτι, αλλά σε κάποιο πολυτελές γηροκομείο. «Κύριε Γκούτμαν, η σύζυγός σας πέθανε πριν από μία εβδομάδα» τον ενημερώνουν. Σηκώνεται και ετοιμάζεται για το πρωινό. Του υποδεικνύεται να καθήσει δίπλα στον Μαξ, «τον φίλο του», κι αυτός απαντά, με ευγένεια αλλά και με τόση δα αγανάκτηση: «Θυμάμαι». Δεν θυμάται όμως τι είχε υποσχεθεί να πράξει μετά τον θάνατό της. Τα θραύσματα των αναμνήσεων συγκολλούνται σιγά σιγά με σχεδόν χιτσκοκική σχολαστικότητα από τον Ατόμ Εγκογιάν, τον αρμενικής καταγωγής καναδό δημιουργό που, ύστερα από μια περίοδο δημιουργικής αστοχίας, επιστρέφει παρουσιάζοντας μια από τις καλύτερες στιγμές τής μέχρι τώρα φιλμογραφίας του. Ο δε αγγλικός τίτλος θέτει το ζήτημα που τον απασχολεί εδώ με δωρική σαφήνεια: Το «Remember» είναι μια ταινία για τη μνήμη, δηλαδή τον χρόνο που έχει παρέλθει, και τα γεγονότα εκείνα που διαδραματίστηκαν μέσα σ’ αυτόν.

Γνωρίζουμε από τον Αριστοτέλη πως η μνήμη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη φαντασιακή της, εσωτερική αναπαράσταση, που συναντάται σε δυο μορφές: της λογικής και του συναισθήματος. Η μνήμη, βλέπετε, μοιράζεται με το όνειρο τους ίδιους μηχανισμούς της συμπύκνωσης και της μετάθεσης των πραγματικών γεγονότων, αλλάζοντάς τα συχνά με φαντασιώσεις, ούτως ώστε να αποκτήσουν μια καινούργια σημασία. Αυτό το αναμνησιακό άθροισμα της ψυχής και της σκέψης που προκύπτει είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη συνείδηση του εαυτού μας: Θυμάμαι θα πει ανακαλύπτω (ξανά) ποιος είμαι. Και ο Ζεβ (ένας εκπληκτικός Κρίστοφερ Πλάμερ) θυμάται το Αουσβιτς και την εκτέλεση της οικογένειές του πριν από 70 χρόνια.

Με τη βοήθεια ενός γράμματος, αναζητά τον Ρούντι Κούρλαντερ, Ναζί στρατιωτικό και υπεύθυνο για τη σφαγή. Εχει μόλις αγοράσει ένα «εύχρηστο και δημοφιλές» όπλο και σκοπεύει να τον εντοπίσει και να τον σκοτώσει. Για να είναι σίγουρος όμως, θα πρέπει να ελέγξει από κοντά τέσσερις διαφορετικούς ανθρώπους με το ίδιο όνομα. Στο υπέροχο, υποδειγματικά αγωνιώδες μελόδραμα του Ατόμ Εγκογιάν, φωτογραφισμένο με χρώματα που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από το πιο πορφυρό τεκνικολόρ, η διαδικασία αυτή επιφέρει αλλεπάλληλες ανατροπές που μεταφράζουν εξόχως, με όρους δραματουργικούς, όλα αυτά που προαναφέραμε. Με την ευαισθησία ενός δημιουργού που αναζητά, δεκαετίες τώρα, απαντήσεις στα πιο βαθιά υπαρξιστικά ερωτήματα, αλλά και την επιδεξιότητα ενός κινηματογραφιστή που πηγαινοέρχεται εντέχνως από τον Χίτσκοκ στον Ντάγκλας Σερκ και από την τραγωδία στην κάθαρση.

Βαθμοί: 9

Το βραβείο σεναρίου των Καννών

«Το χρονικό μιας αθωότητας»: Ο Τιμ Ροθ δίνει τον καλύτερό του εαυτό στον ρόλο του Ντέιβιντ, ενός νοσηλευτή που φροντίζει ασθενείς στο τελικό στάδιο της νόσου τους. Χαρακτήρας εσωστρεφής, γεμάτος αντιθέσεις, κουβαλά το δικό του τραύμα σε ένα δραματικό φιλμ χειρουργικά αποστασιοποιημένο, με γραφή που παραπέμπει ακόμα και στον Μίκαελ Χάνεκε. Το φιλμ απέσπασε βραβείο σεναρίου στις Κάννες, διαθέτει όμως ένα σοκαριστικό φινάλε που αμφιβάλλουμε αν υποστηρίζεται επαρκώς από τις σημάνσεις του.

Βαθμοί: 6

Η ποίηση πίσω

από τους αριθμούς

«Ο άνθρωπος που γνώριζε το άπειρο»: Η αληθινή ιστορία του Σρινιβάσα Ραμανουτζάν, 25χρονου ιδιωτικού υπαλλήλου από την Ινδία που το 1913 βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, αλλάζοντας μια για πάντα τον μαθηματικό χάρτη. Η ταινία επικεντρώνεται στη σχέση του με τον Τζι Εϊτς Χάρντι, επιφανή καθηγητή μαθηματικών – στο φινάλε είναι ο τελευταίος που δίνει τη μεγάλη μάχη γι’ αυτόν. Θα περίμενε κανείς μια προσπάθεια απεμπλοκής από τέτοια μοτίβα, για να μην αναφέρουμε τη σχεδόν τηλεοπτικής κοπής αφήγηση. Οι Ντεβ Πατέλ και Τζέρεμι Αϊρονς πάντως κάνουν ό,τι μπορούν.

Βαθμοί: 4

Τέσσερα ντοκιμαντέρ!

Το ντοκιμαντέρ του Μένιου Καραγιάννη «33.333 – Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη» ταξιδεύει από τη Σουηδία, όπου ένας μεταφραστής 102 ετών βρίσκει τη δύναμη να μάθει ελληνικά και να μεταφράσει το τεράστιο αυτό έργο έως την Αμερική, την Κρήτη, την Αθήνα, αλλά και την Τήνο, προσπαθώντας να ρίξει φως στη σκέψη του συγγραφέα. Το «This is not a coup» παρακολουθεί τις «πραξικοπηματικές» παρεμβάσεις της ΕΚΤ και συνομιλεί με πρώην αρχηγούς κρατών και πολιτικούς που καθόρισαν τις εξελίξεις μπροστά και πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας. Ο Αρης Χατζηστεφάνου εδώ μοιάζει να ελέγχει περισσότερο το μέσο και οι εικόνες του διαθέτουν μια κινηματογραφική κοψιά. Τέλος, στο «Free to run» παρακολουθούμε την άγνωστη ιστορία του κινήματος του τρεξίματος κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε δεκαετιών ενώ με το «Μέσα φως» γνωρίζουμε τον Γιώργη Μαρκάκη, 86 χρόνων, οφθαλμίατρο και ιδρυτή του Μουσείου Λυχνοστάτης στη Χερσόνησο Κρήτης. Η αφήγησή του μοιάζει να έχει περισσότερο ηθογραφικό και λιγότερο φιλμικό ενδιαφέρον.

Τελευταία Νέα