Αφιερωμένη στις γυναίκες πρόσφυγες είναι η φετινή εκδήλωση του Δήμου Αθηναίων για την παγκόσμια ημέρα γυναικών που θα γίνει στον Ελαιώνα.

Τουλάχιστον τρεις είναι οι λόγοι που οι γυναίκες πρόσφυγες αξίζουν την προσοχή μας, αλλά και την αναγνώριση των πολλαπλών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ως φύλο.

Ο πρώτος έχει να κάνει με τις συνθήκες στις χώρες προέλευσης. Στα ισλαμικά καθεστώτα, αλλά και στις μουσουλμανικές κοινωνίες γενικότερα, οι γυναίκες διατρέχουν καθημερινά μεγάλους κινδύνους λόγω φύλου, όπως εξαναγκαστικούς γάμους ή γάμους σε παιδικές ηλικίες, ενδοοικογενειακή βία, στέρηση σχεδόν όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους, πλήρη υποταγή στην πατριαρχική εξουσία ακόμα και σε ορισμένες περιπτώσεις το έγκλημα του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων τους. Παρ’ όλα αυτά ο δρόμος της προσφυγιάς αρχίζει τις περισσότερες φορές με πρωτοβουλία των ανδρών και με κύριο στόχο να σώσουν τα παιδιά τους.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι κίνδυνοι αυτοί συνεχίζονται και στη διάρκεια του δύσκολου ταξιδιού τους στην προσφυγιά. Η κίνηση προς την Ευρώπη είναι μια περιπέτεια στην οποία πολλές θα πέσουν θύματα εκμετάλλευσης για σεξουαλικούς λόγους, θύματα εκβιασμού με ανταλλάγματα την ασφάλεια και την σωματική ακεραιότητα τους ή ακόμα την επιβίωση των παιδιών τους. Η προστασία έναντι αυτών των κινδύνων είναι επιβεβλημένη και οι γυναίκες θύματα κακοποίησης πριν ή κατά τη διάρκεια της προσφυγιάς καλύπτονται από τις διεθνείς διατάξεις. Η απονομή ασύλου μπορεί να βασιστεί στην απειλή των κινδύνων λόγω φύλου, ακόμα και αν οι γυναίκες αυτές δεν προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες.

Ο τρίτος λόγος αφορά στις συνθήκες ένταξης των γυναικών και ανδρών προσφύγων στις δικές μας κοινωνίες. Ανεξάρτητα από το αν βρίσκονται στην Ελλάδα ή σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ο σεβασμός των δικαιωμάτων των γυναικών και ιδιαίτερα των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων, η τήρηση των αρχών της ισότητας των φύλων, πράγματα για τα οποία πασχίζουμε εδώ και 35 χρόνια να κατακτήσουμε στην ιδιωτική και δημόσια ζωή μας, θα πρέπει να αποτελούν μη διαπραγματεύσιμες προϋποθέσεις για την κοινωνική ένταξη των προσφύγων, ανδρών και γυναικών. Αντίθετες πρακτικές και απόψεις που προσπαθούν να δικαιολογηθούν λόγω διαφορετικής κουλτούρας, θρησκευτικών παραδόσεων, σεβασμού των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων και άλλων τινών, δε μπορεί να είναι αποδεκτές.

Ο Δήμος Αθηναίων ανταποκρινόμενος στο ρόλο του, υποδέχεται γυναίκες πρόσφυγες που έχουν ανάγκη προστασίας. Ο ξενώνας κακοποιημένων γυναικών, που απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε γυναίκες κατοίκους του δήμου, είναι ανοικτός και ήδη έχει δεχθεί γυναίκες πρόσφυγες. Η εκδήλωση της 8ης του Μάρτη που είναι αφιερωμένη στις γυναίκες πρόσφυγες θέλει να σηματοδοτήσει την ένταση αυτής της προσπάθειας. Προσπάθειας που θα κορυφωθεί με τη διαδικασία κοινωνικής ένταξης των προσφύγων που θα κριθεί ότι αντιστοιχούν στην Αθήνα.

*H Μαρία Στρατηγάκη είναι αντιδήμαρχος κοινωνικής πολιτικής, πρόνοιας και ισότητας του Δήμου Αθηναίων και αναπληρώτρια καθηγήτρια κοινωνικής πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο