«Κάντε το όπως ο Ρέντσι» –αυτή είναι λίγο ώς πολύ η σύσταση του ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι προς τους υπόλοιπους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μπορεί το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων που εφαρμόζει στην Ιταλία να απέχει πολύ, όπως επισημαίνουν οι επικριτές του, από τον στόχο της επιτυχούς ολοκλήρωσης, αλλά ο Ρέντσι δηλώνει ήδη νικητής εντός των τειχών και καλεί τους ευρωπαίους εταίρους του να ακολουθήσουν το παράδειγμα της χώρας προκειμένου να αποκτήσουν επιτέλους μια ξεκάθαρη στρατηγική και να αντιμετωπίσουν τις πολυάριθμες κρίσεις που υπονομεύουν την Ευρώπη.

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι σαν την ορχήστρα του «Τιτανικού»» δήλωσε ο ιταλός πρωθυπουργός στη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε από την κατοικία του στη Ρώμη. «Μια χώρα πλήττεται ιδιαίτερα από τη μεταναστευτική κρίση, μια άλλη έχει εκλογές του χρόνου, μια άλλη είναι επικεντρωμένη στο δημοψήφισμα, μια άλλη χώρα βρίσκεται χωρίς κυβέρνηση… Η Ιταλία δεν έχει λύσει όλα της τα προβλήματα αλλά έχει δείξει τα τελευταία δύο χρόνια πως όλα είναι δυνατά. Σήμερα έχουμε κάνει μεταρρυθμίσεις και είμαστε σε θέση να πούμε στους ευρωπαίους εταίρους: «Φίλοι, μπορούμε να αλλάξουμε αυτή την εσφαλμένη, γραφειοκρατική προσέγγιση»».

Οι ευρωπαίοι ηγέτες πέρασαν το μεγαλύτερο τμήμα του τελευταίου χρόνου τρέχοντας γύρω από την ουρά τους, με συρράξεις να συγκλονίζουν γείτονες της ΕΕ, από τη Λιβύη έως την Ουκρανία, σύρους πρόσφυγες να συρρέουν στα σύνορά της, τους ιθύνοντες να παλεύουν αφενός με τα επακόλουθα της κρίσης χρέους, αφετέρου με τον κίνδυνο του Brexit. Προκειμένου να μπει λίγη τάξη σε αυτό το χάος, ο Ρέντσι εκτιμά πως η ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσει τη χρηματοπιστωτική και στρατιωτική της δύναμη όπου αυτές μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα και να αναγνωρίσει τα όρια της ισχύος της στις υπόλοιπες περιπτώσεις. Που σημαίνει, πιο πρακτικά, να χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς ώστε να απαλύνει τον κοινωνικό αντίκτυπο της προσφυγικής κρίσης, να στείλει στρατεύματα στη Λιβύη και να επιδιώξει συμφιλίωση με τη Ρωσία.

Η πρώτη προσπάθεια του Ρέντσι να αλλάξει τον ρου της ευρωπαϊκής πολιτικής έγινε τον περασμένο Απρίλιο, μετά τον πνιγμό περίπου 700 μεταναστών στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης. Ο ιταλός πρωθυπουργός ζήτησε βοήθεια από την υπόλοιπη Ευρώπη προκειμένου να διαχειριστεί την εισροή. Οι ευρωπαίοι ηγέτες απάντησαν με υποσχέσεις για πολεμικά πλοία και περισσότερα χρήματα ώστε να αναληφθεί δράση κατά των πλοίων των διακινητών στη Μεσόγειο.

Εκτοτε ο Ρέντσι έχει ασκήσει κριτική στη Γερμανία και στη Γαλλία, το παραδοσιακό ηγετικό δίδυμο της Ευρώπης, ότι επιχειρούν να κλείσουν διμερείς συμφωνίες σε ζητήματα όπως η προσφυγική κρίση, έχει αμφισβητήσει την Ανγκελα Μέρκελ όσον αφορά το σχέδιο της βοήθειας στην Τουρκία προκειμένου να ανακόψει τη ροή των προσφύγων και έχει ασκήσει πιέσεις ώστε να αποκατασταθούν οι σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία. Πολλά από τα καρφιά του έχουν αγνοηθεί, θα έχει πάντως την ευκαιρία να τους δώσει συνέχεια στη ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής, την ερχόμενη εβδομάδα.

Στο στόχαστροο Γιούνκερ

Αγαπημένος στόχος του Ματέο Ρέντσι έχει γίνει ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, καθώς ο ιταλός πρωθυπουργός πιέζει για χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών ως υποστύλωμα της οικονομικής ανάκαμψης της Ιταλίας. Το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Ρέντσι ζήτησε τη διενέργεια προκριματικών εκλογών προκειμένου να επιλεγεί ο διάδοχος του Γιούνκερ, στηλιτεύοντας ακόμη μία φορά την «τεχνοκρατία» των Βρυξελλών.

© Bloomberg News