Περισσότεροι από δύο εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ έχουν διαγνωσθεί με σχιζοφρένεια και η θεραπεία των περισσοτέρων εξ αυτών γίνεται κυρίως με ισχυρές δόσεις αντιψυχωτικών φαρμάκων που περιορίζουν τις παραισθήσεις, έχουν όμως σοβαρές παρενέργειες, όπως έντονα ρίγη και μεγάλη αύξηση βάρους.

Τώρα, μια σημαντική έρευνα φέρνει νέα στοιχεία στο φως. Ασθενείς με σχιζοφρένεια που πήραν μικρότερες δόσεις αντιψυχωτικών φαρμάκων και έδωσαν μεγαλύτερη έμφαση στην ψυχοθεραπεία και την οικογενειακή υποστήριξη, προχώρησαν πολύ περισσότερο στη θεραπεία τους έπειτα από δύο χρόνια σε σύγκριση με τους άλλους ασθενείς που έπαιρναν μόνο φάρμακα.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε χθες στην «Αμερικανική Επιθεώρηση Ψυχιατρικής», χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, αλλά πολλοί ειδικοί στον τομέα έχουν σπεύσει να την επικυρώσουν. Μεταξύ αυτών και κυβερνητικές οργανώσεις που υποστηρίζουν την προσέγγιση της συνδυαστικής θεραπείας.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έρευνα αυτή μπορεί να συμβάλει στο να δημιουργηθούν νέοι τρόποι περίθαλψης σε μια κρίσιμη στιγμή, κατά την οποία οι υπάρχοντες θεωρούνται ανεπαρκείς: η διαχείριση των λεγόμενων πρώτων επεισοδίων ψύχωσης, η στιγμή δηλαδή που οι ασθενείς χάνουν για πρώτη φορά την επαφή με την πραγματικότητα (συνήθως στο τέλος της εφηβείας ή κάπου στα 20), αρχίζουν να νιώθουν μεγάλο φόβο και να μην εμπιστεύονται κανέναν. Οσο πιο γρήγορα οι άνθρωποι αυτοί ξεκίνησαν τη συνδυαστική θεραπεία τόσο πιο καλά τα πήγαν, κατά την έρευνα. Ο μέσος χρόνος ανάμεσα στο πρώτο επεισόδιο και στην ιατρική φροντίδα που έλαβαν –όσοι έλαβαν –ήταν περίπου ενάμισι έτος.

Η ολιστική προσέγγιση που δοκιμάστηκε στην έρευνα βασίζεται εν μέρει σε προγράμματα στην Αυστραλία και τη Σκανδιναβία που έχουν βελτιώσει τη ζωή των ασθενών εδώ και χρόνια. Η συγκεκριμένη μελέτη είναι η πρώτη που γίνεται στις ΗΠΑ βάσει των υπαρχουσών υποδομών, από περιφερειακά κέντρα ψυχικής υγείας.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπιστεί η σχιζοφρένεια, τα λεγόμενα αντιψυχωτικά, έχουν θετική επίδραση σε κάποια άτομα, περιορίζοντας την ψύχωση με λίγες παρενέργειες. Ομως οι περισσότεροι που τα λαμβάνουν διαπιστώνουν ότι οι παρενέργειες –υπνηλία, αύξηση βάρους, αδυναμία συναισθηματικών εκδηλώσεων –είναι πολύ δύσκολες. Σχεδόν τα 3/4 όσων λαμβάνουν φάρμακα για τη σχιζοφρένεια σταματούν να τα παίρνουν μέσα στον πρώτο ενάμιση χρόνο. «Οσον αφορά τα φάρμακα, είχα όσες παρενέργειες περιγράφονται» λέει η 20χρονη Μάγκι που συμμετείχε στην έρευνα. Πήγε πολύ καλύτερα με τη συνδυαστική θεραπεία και τώρα σπουδάζει νοσοκόμα.

Οι γιατροί επαινούν την έρευνα καθώς, όπως λένε, δείχνει τη μεγάλη σημασία της έγκαιρης βοήθειας προς τους ασθενείς –οι δόσεις των φαρμάκων να μειωθούν στο 50% και να χορηγηθεί στους ασθενείς βοήθεια στην επιλογή μαθημάτων ή ασχολιών που τους ταιριάζουν, να ενημερωθεί η οικογένειά τους και να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία προκειμένου να μπορέσουν να δημιουργήσουν κοινωνικές σχέσεις και να ελέγξουν τα συμπτώματα.

«Ανοιχτός Διάλογος»

Η συνδυαστική θεραπεία, τα οφέλη της οποίας εξαίρει η αμερικανική έρευνα, έχει πολλά κοινά με τον λεγόμενο «Ανοιχτό Διάλογο», ένα πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας που αναπτύχθηκε στη Φινλανδία τη δεκαετία του ’80. «Οι ιδέες αυτές παραμένουν πρωτοποριακές και είναι συναρπαστικό ότι έχουν τόσο καλά αποτελέσματα» λέει η δρ Μέρσι Ολσον, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή της Μασαχουσέτης