Αναζήτηση
Ρόλο στρατηγικού εταίρου στην περιοχή μπορεί να αναλάβει η Ελλάδα, ανέφερε ο ειδικός απεσταλμένος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για θέματα ασφάλειας και ενέργειας Αμος Χοχστάιν, μετά τη συνάντηση που είχε την Τετάρτη με τον υπουργό Ενέργειας Πάνο Σκουρλέτη.
Η συνάντηση έγινε απ’ ότι φαίνεται σε πολύ καλό κλίμα, που δεν θύμιζε σε τίποτα εκείνη μεταξύ Χοχστάιν-Λαφαζάνη τον περασμένο Μάιο, και δεν είναι τυχαίο ότι στις δηλώσεις των δύο ανδρών δεν υπήρξε η παραμικρή αναφορά στον περίφημο ελληνο-ρωσικό αγωγό Turkish Stream. Ενα έργο που ούτως ή άλλως έχει “σκαλώσει” με ευθύνη της Τουρκίας.
Στο μέτωπο του TAP, ο κ. Σκουρλέτης χαρακτήρισε τον αγωγό ως έργο κορυφαίας στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στα αντισταθμιστικά οφέλη που έχει ζητήσει η κυβέρνηση. Τέτοια ζητήματα που διαπραγματεύεται η κυβέρνηση με την κοινοπραξία του αγωγού είναι σύμφωνα με πληροφορίες η αποζημίωση προς το Δημόσιο καθώς ο αγωγός TAP θα διέρχεται όχι μόνο από ιδιωτικές (αγροτικές) εκτάσεις αλλα και από δημόσιες, η αλλαγή χάραξης ώστε να μη διέλθει από δασικές περιοχές, και ζητήματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Απ’ ότι φαίνεται έχουν έχουν φύγει εντελώς από το τραπέζι της διαπραγμάτευση, τα θέματα που έθετε μετ’ επιτάσεως ο προκάτοχος του κ. Σκουρλέτη στο υπουργείο Π. Λαφαζάνης, δηλαδή η μείωση της τιμής του φυσικού αερίου που θα προμηθεύεται η Ελλάδα από τους Αζέρους, η συμμετοχή του ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο του TAP, καθώς και η είσπραξη τελών διέλευσης.
Κάποια απ’ αυτά φαίνεται ότι θεωρήθηκαν ως ανέφικτα – π.χ. η κοινοτική νομοθεσία δεν προβλέπει την επιβολή τελών διέλευσης σε αγωγούς που διέρχονται από το έδαφός της- ενώ για άλλα, όπως η δυνατότητα συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της κοινοπραξίας, υπάρχει ήδη πρόβλεψη, με χαμηλό ποσοστό. Τέλος, η εξασφάλιση χαμηλότερης τιμής από τους Αζέρους παραμένει ως αίτημα, αλλά θεωρείται πως δεν είναι της παρούσης, αφού μπορεί να τεθεί στο τραπέζι και όταν θα πλησιάζουμε στην ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του αγωγού, δηλαδή το 2019.
«Κληρονομήσαμε τους όρους μιας συμφωνίας που κατά την γνώμη του θα έπρεπε να ήταν καλύτερη για την ελληνική πλευρά. Επιθυμούμε να συμβάλλουμε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αφού προηγουμένως τελειώσει το θέμα με τα οφέλη για την Ελλάδα», είπε ο κ. Σκουρλέτης.
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε ότι είχε μια πολύ καλή συζήτηση με τον έλληνα υπουργό, ότι η χώρα μας μπορεί να αναλάβει ρόλο στρατηγικού εταίρου για την περιοχή, και ότι οι ΗΠΑ θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται μαζί της για την ενεργειακή ασφάλεια.
Διεμήνυσε ότι η αμερικανική πλευρά ενθαρρύνει τον διάλογο ώστε να βρεθούν κοινά αποδεκτές λύσεις στο θέμα του TAP. «Φεύγω πεπεισμένος ότι θα έχουμε μαι στρατηγική συνεργασία και ότι θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στενά όπως και στο παρελθόν», πρόσθεσε.
Μετά το τέλος της διμερούς συνάντησης ακολούθησε τριμερής στην οποία συμμετείχε και η υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας, Τεμενούσκα Πέτκοβαμε αντικείμενο το αγωγό IGB.
Συζητήθηκαν θέματα που έχουν να κάνουν με την χρηματοδότηση και την βιωσιμότητα του έργου, είπε ο κ. Σκουρλέτης, προσθέτοντας ότι ανανεώσαμε το ραντεβού μας την επόμενη βδομάδα στη Σόφια. «Ελπίζουμε τον άλλο μήνα, να έχουν λυθεί τα θέματα. Υπάρχει διάθεση να επιταχυνθεί το έργο και να γίνει πραγματικότητα, αυτό προϋποθέτει να επιταχυνθούν οι όροι της οικονομικής βιωσιμότητας», πρόσθεσε ο υπουργός Ενέργειας.
Στο ίδιος μήκος κύματος ο κ. Χοχστάιν τόνισε ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος για τον IGB και εξέφρασε την ελπίδα σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιτευχθεί η συμφωνία.
Ημέρα με τη νύχτα
Το ταξίδι Χοχστάιν έρχεται σε συνέχεια των όσων επισήμανε στον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζόν Κέρι, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη.
Σημειωτέον ότι ο αγγελιοφόρος των ΗΠΑ σε θέματα ενεργειακής διπλωματίας, επισκέφθηκε την Αθήνα για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε μήνες, καθώς το Μάιο είχε συναντηθεί με τον Πάνο Λαφαζάνη, καθιστώντας του τότε σαφές ότι η Ουάσινγκτον αντιτίθεται σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία που σχετίζεται με τον περίφημο ελληνο-ρωσικό αγωγό.
Τώρα, όμως οι συνθήκες της επίσκεψης είναι διαφορετικές. Καταρχήν, δεν υπάρχει στη κυβέρνηση Λαφαζάνης. Δεύτερον, τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση Τσίπρα δείχνει να προσεγγίζει με περισσότερο ρεαλισμό το ελληνορωσικό project για το περίφημο Νότιο Διάδρομο, και στη λογική πως δεν είναι παρά ένα σχέδιο, μια ιδέα, που δεν μπορεί να αποτελεί τον άξονα γύρω από τον οποίο θα κινείται το σύνολο των διεθνών ενεργειακών πρωτοβουλιών της χώρας. Τρίτον, ούτως ή άλλως, το έργο έχει κολλήσει στη στάση της Τουρκίας, και για πολλούς θεωρείται ήδη «πεθαμένο».
Κρίσιμο έργο ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός
Εντύπωση προκάλεσε και η τριμερής συνάντηση Χοχστάιν-Σκουρλέτη-Τεμενούσκα Πέτκοβα, με αντικείμενο τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB.
Το έργο θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμο καθώς θα συνδεθεί τόσο με το ελληνικό δίκτυο, όσο και με τον αγωγό TAP, και θα επιστρέψει καταρχήν στη Βουλγαρία και σε δεύτερη φάση σε Ρουμανία, Σερβία και Ουγγαρία, που είναι επίσης εξαρτημένες σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία, να παραλαμβάνουν φυσικό αέριο και από άλλες πηγές. Είτε από το Αζερμπαιτζάν, μέσω του TAP, είτε υγροποιημένο αέριο, μέσω του τερματικού σταθμού στη Ρεβυθούσα.
Αλλά ο IGB, τείνει να μετατραπεί σε γεφύρι της Αρτας. Εδώ και πάρα πολλούς μήνες, και με ευθύνη της Σόφιας αναβάλλεται συνεχώς η επενδυτική απόφαση για την κατασκευή του. Ολα δείχνουν ότι η έναρξη κατασκευής του έργου θα έχει ακόμη πολύ μέλλον, και ότι δεν θα προλάβει να λειτουργήσει ως το 2020, ώστε να τροφοδοτήσει τη Βουλγαρία με αέριο του Αζερμπαιτζάν που θα μεταφέρει μέσω Ελλάδας ο TAP.
Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ
Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ του IGB, αποτελεί η πληροφορία πως η εταιρεία του αγωγού ICGB, που εδρεύει στη Σόφια (συμμετέχουν με 50% η κρατική βουλγαρική BEH, και με 50% η Poseidon, δηλαδή ΔΕΠΑ και Edison) αποφάσισε να παρατείνει τη διαδικασία του market test, με την προκήρυξη και δεύτερης φάσης.
Η διαδικασία του market test είναι υποχρεωτική από την κοινοτική νομοθεσία. Στόχος της είναι να διασφαλίσει ότι ένας αγωγός συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των υποψηφίων χρηστών, οι οποίοι εγγυώνται για την κάλυψη της δυναμικότητάς του, καθιστώντας τον έτσι βιώσιμο.
Ειδικά στην περίπτωση του IGB, το πρώτο market test ξεκίνησε το Μάιο του 2013, και είχε οριακά αποτελέσματα. Ενώ λοιπόν αναμενόταν να ληφθεί η επενδυτική απόφαση, η εταιρεία προκήρυξε και δεύτερο market test, επικαλούμενη μια σειρά από αβεβαιότητες που προέκυψαν. Το πόσο θα διαρκέσει αυτή η δεύτερη φάση, ουδείς το ξέρει. Θα το καθορίσουν οι όροι της προκήρυξης σε συνεργασία με τις Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας, Βουλγαρίας.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση -που ενισχύει οικονομικά το έργο- καθώς και οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται πάρα πολύ να ξεκινήσει και να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό ο IGB. Σήμερα η Βουλγαρία, είναι από τις περισσότερο εξαρτημένες πανευρωπαϊκά χώρες από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η ολοκλήρωση του έργου, σημαίνει ότι το βουλγαρικό δίκτυο θα μπορεί να παίρνει και αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, όπως επίσης και αέριο από τη spot αγορά, μέσω του τερματικού υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα.
Παράλληλα, μέσω του δικτύου TAP-IGB, Ελληνες προμηθευτές θα μπορούν να φέρνουν ποσότητες αερίου από τους κόμβους της Κεντρικής Ευρώπης (Baumgartner Αυστρίας, και από αλλού), κάτι που σήμερα είναι αδύνατο.
Και αυτό καθώς το ελληνικό δίκτυο φυσικού αερίου είναι σήμερα απομονωμένο από την Ευρώπη. Η Gazprom, έχει δεσμεύσει τη χωρητικότητα του υφιστάμενου ελληνο-βουλγαρικού αγωγού (περίπου τα 12 από τα 13 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερήσιας παροχής), εμποδίζοντας την διέλευση επιπλέον ποσοτήτων.
