Για να είμαι ειλικρινής, δεν του το είχα να δουλεύει με Google Group και Google Drive. Πολύ περισσότερο, δεν περίμενα να δω στο γραφείο του, σε περίοπτη θέση την εικόνα της Αγίας Υπομονής. Κρύβει εκπλήξεις ο Τρύφων Αλεξιάδης, εκ των ιδρυτικών μελών του ΣΥΡΙΖΑ, γνωστός κυρίως για τη συνδικαλιστική του δράση ως εφοριακός τα προηγούμενα χρόνια και ορκισμένος τρεις φορές αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών μέσα σε 65 ημέρες.

Η αποτυχία ή η επιτυχία του θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τον βίο της κυβέρνησης. Αν δεν κερδίσει το στοίχημα της πάταξης της φοροδιαφυγής, οι διακηρύξεις για φορολογική δικαιοσύνη και υλοποίηση ενός παράλληλου προγράμματος το οποίο θα σβήνει σιγά σιγά το Μνημόνιο, απειλούνται σύντομα να πάνε περίπατο. Ο ίδιος θα είναι ένας από τους πολλούς που πέρασαν και δεν ακούμπησαν τα τελευταία χρόνια από την Καραγεώργη Σερβίας. Αν κερδίσει, η εικόνα αλλάζει.

Στο γραφείο του, στον τρίτο όροφο της Καραγεώργη Σερβίας, φτάνει καθημερινά γύρω στις 8. Ακόμα και σήμερα, κοιτάζει πίσω του να δει ποιος μεγαλόσχημος τον ακολουθεί, όταν οι άνδρες της ασφάλειας σηκώνονται κατά την είσοδό του.

Ενα παιδί από το Χρυσοχώρι της Καβάλας είναι, γιος δασκάλων, η σκούφια του δεν κρατάει από πολιτικό τζάκι. Ξεκίνησε από τον Ρήγα, στα φοιτητικά του χρόνια, πέρασε στο ΚΚΕ Εσωτερικού, στον Συνασπισμό, στον ΣΥΡΙΖΑ ανένταχτος.

Στον Κορυδαλλό και στη Νίκαια μεγάλωσε από όταν πήραν μετάθεση οι γονείς του, το 1972, γνώρισε στη γειτονιά πιτσιρικάς τη σύζυγό του Σοφία, μικροπαντρεύτηκε και τώρα καμαρώνει τις δύο κόρες του Κατερίνα και Ευδοκία. Τον καμαρώνουν και αυτές κυρίως για έναν λόγο. Χρόνια εφοριακός, αλλά χρωστάει ακόμα το στεγαστικό του δάνειο αν και, όπως ο ίδιος έχει πει, είχε την ευκαιρία να το έχει ξεχρεώσει πολλές φορές.

Μην ξεχνάς ότι ο παππούς σου πούλαγε φιστίκια στην παραλία της Αλεξανδρούπολης, του είπε ο πατέρας του όταν έγινε υπουργός. Δεν το ξεχνάει. Ξέχασε βέβαια άλλα πολλά. Τέρμα τα τσίπουρα και οι ταβέρνες. Για πρώτη φορά από το 1990, πριν από λίγες ημέρες η ζυγαριά έδειξε κάτω από τα εκατό κιλά. Με σαλάτα το μεσημέρι στο υπουργείο και τόση δουλειά, δεν χρειάζεται πολύ πιπέρι.

Ηταν ένας από τους 300 του Τσοβόλα

Πρώτη φορά στο υπουργείο Οικονομικών μπήκε το 1987. Υπουργός Τσοβόλας. Ο Αλεξιάδης μόλις είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στην ΑΣΟΕ, δούλευε ήδη για το χαρτζιλίκι σε λογιστικό γραφείο από το δεύτερο έτος στο πανεπιστήμιο, αλλά το παράθυρο για διορισμό στο Δημόσιο ήταν αλλιώς.

Ηταν ένας από τους «300 του Τσοβόλα» όπως τους έλεγαν τότε, γιατί ο διαγωνισμός είχε γίνει με μόρια. Τοποθετήθηκε στη ΔΟΥ Ναυπλίου. Στο τμήμα ΦΠΑ, του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας που μόλις είχε καθιερωθεί στην Ελλάδα και σήμερα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εφιάλτες του υπουργού Αλεξιάδη. Χάνονται, βλέπετε, κοντά στα 7 δισ. ευρώ τον χρόνο από τα δημόσια ταμεία επειδή το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να κλείσει τα παράθυρα φοροδιαφυγής. Θέλει να τα κλείσει ο Αλεξιάδης και επειδή θεωρεί ότι ο καθένας μπορεί να έχει μια καλή ιδέα, άσχετα αν εκπροσωπεί κάποιον φορέα ή απλώς τον εαυτό του, σχεδιάζει από τον Νοέμβριο να ανοίξει ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή στο υπουργείο Οικονομικών, με κουτάκια για τη φορολογία εισοδήματος, τον ΦΠΑ, τη φορολογία κεφαλαίου, τα τέλη κυκλοφορίας και κάθε άλλη πτυχή του φορολογικού συστήματος ώστε όλοι να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν προτάσεις λύσεων για τα φορολογικά προβλήματα και τους προβληματισμούς.

Ηδη μαζεύει προτάσεις από τα μέλη της ομάδας του. «Να δίνεται άδεια έναρξης επαγγέλματος από τη ΔΟΥ μόνο εφόσον ο επαγγελματίας προσκομίζει βεβαίωσης απόκτησης POS» του πρότεινε συνεργάτης του. Κατοχυρώθηκε προς υλοποίηση στο πλαίσιο των αλλαγών για τη μετάβαση –από το 2016 –στις πληρωμές με πλαστικό χρήμα. Μεγάλο project το θεωρεί αυτό ο υπουργός. Αλλά όχι το μεγαλύτερο.

Πρώτο στην κλίμακα ιεράρχησης των προτεραιοτήτων του είναι το περιουσιολόγιο. Από τον Νοέμβριο που μας έρχεται.

Το υπουργείο Οικονομικών θα ανοίξει την ηλεκτρονική εφαρμογή και όλοι οι φορολογούμενοι θα κληθούν αρχικά να δουν πόσα ξέρει ήδη το υπουργείο για τα εισοδήματα και τις περιουσίες τους.

Στη συνέχεια θα πρέπει να συμπληρώσουν το προφίλ τους με όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία, κινητά και ακίνητα, εντός και εκτός Ελλάδας.

Στο μεταξύ θα έχει ψηφιστεί διάταξη νόμου, σύμφωνα με την οποία ό,τι δεν δηλωθεί στο περιουσιολόγιο, όποτε και όταν εντοπιστεί από τους φορολογικούς ελέγχους, πολύ απλά θα κατάσχεται.

Θα μας βάλουν πρώτα να τα δηλώσουμε όλα και μετά θα έρθουν και θα μας βάλουν έναν φόρο περιουσίας, είναι η πρώτη σκέψη πολλών. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών όμως δεν συμμερίζεται αυτή την οπτική. Θέλει το περιουσιολόγιο για να δημιουργηθεί, όπως λέει, μια νέα αρχή ειλικρινούς σχέσης ανάμεσα στον φορολογούμενο και στο υπουργείο Οικονομικών.

«Μόνο για την ειλικρίνεια δηλαδή θα τρέχουμε; Θα φτιαχτεί μια τέτοια βάση δεδομένων και δεν θα την κάνετε τίποτα;» τον ρωτάω. Ε όχι και τίποτα, έρχεται η απάντηση. «Σκεφτείτε να φανεί ότι κάποιος έχει αμοιβαία κεφάλαια 3 εκατ. ευρώ στο εξωτερικό και στην Ελλάδα αφήνει απλήρωτο το στεγαστικό του στην τράπεζα και έχει μπει στις εκατό δόσεις».

Πεποίθησή του πάντως είναι ότι θα ήταν λάθος, ιδίως σε αυτή τη συγκυρία, έστω και να σκεφτεί η κυβέρνηση φόρο στη συνολική περιουσία, σε ομόλογα, μετοχές ή καταθέσεις. Εκτιμά μάλιστα πως «αν κοροϊδέψεις τους φορολογουμένους, τους βάλεις να δηλώσουν τα πάντα και μετά βάλεις φόρο, το έχεις χάσει το παιχνίδι».

Χαµένη υπόθεση χωρίς υπαλλήλους

Η πάταξη της φοροδιαφυγής συνολικά, για τον αναπληρωτή υπουργό θεωρείται χαμένη υπόθεση αν δεν προχωρήσει άμεσα η δεύτερη βασική του προτεραιότητα. Η αναστήλωση του ίδιου του υπουργείου Οικονομικών. Συνολικά. Από τις προσλήψεις υπαλλήλων έως τις αλλαγές στα κουτιά των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αν δεν φτιάξεις μηχανισμό, είναι αδύνατο να υλοποιήσεις οτιδήποτε θεωρεί, σημειώνοντας ότι το υπουργείο σήμερα δουλεύει στο κόκκινο. Στοιχεία του ΟΟΣΑ τα οποία ανεδείκνυε ο Αλεξιάδης ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εφοριακών Αττικής και Κυκλάδων τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι στη φορολογική και τελωνειακή διοίκηση ήταν το 2013 κοντά στους 9.300. Ενας για κάθε 1.196 κατοίκους όταν στη Γερμανία η αναλογία είναι ένας προς 740 και στην Ολλανδία με την καλύτερη επίδοση συλλογής ΦΠΑ είναι ένας προς 725. Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι για να φτάσουμε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο χρειάζονται συνολικά 12.032 εργαζόμενοι στη φορολογική και τελωνειακή διοίκηση. Και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών είναι πεπεισμένος ότι νέες προσλήψεις πρέπει να γίνουν άμεσα.

Ανεξάρτητη Αρχή το ΣΔΟΕ, αλλά να μη μεταφερθεί στη ΓΓΔΕ

Σε αυτό το μέτωπο, με τους παλιούς του φίλους στην Ομοσπονδία των εφοριακών ο νυν υπουργός δεν έχει να χωρίσει τίποτα. Βρίσκονται όμως απέναντι στο θέμα του ΣΔΟΕ και της μεταφοράς των αρμοδιοτήτων τελωνειακών και φορολογικών ελέγχων στη ΓΓΔΕ, θέμα το οποίο είναι αποφασισμένος να υλοποιήσει αφού περιλαμβάνεται στη συμφωνία η οποία υπεγράφη με τους δανειστές. Ο ίδιος θεωρεί ότι θα ήταν καλύτερα το ΣΔΟΕ να διατηρηθεί αυτόνομο και να ενισχυθεί περαιτέρω. Το ίδιο και η σύζυγός του Σοφία Γιάννου, η οποία εργάζεται στο ΣΔΟΕ.

Η κόντρα για το ΣΔΟΕ, με την Ομοσπονδία εφοριακών, εκτιμά ο υπουργός ότι θα λήξει όταν διαπιστώσουν ότι το Σώμα «όχι μόνο δεν διαλύεται, αλλά θα αναβαθμιστεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες».

Μια δεύτερη πιθανή εστία διαφωνιών ενδέχεται να ανάψει όταν αρχίσει να ξετυλίγεται το σχέδιο αναδιάρθρωσης των υπηρεσιών. Το μοντέλο μία ΔΟΥ ανά νομό (από τις 119 που υπάρχουν σήμερα) έχει επανέλθει στο προσκήνιο παρότι όταν επιχείρησε ο Χάρης Θεοχάρης από την τότε ΓΓΔΕ να το προωθήσει ο σημερινός αναπληρωτής υπουργός ήταν απέναντι. Ελεγε τότε ο Αλεξιάδης ότι καταργείται η ΔΟΥ Ικαρίας και ο ψαράς για να κάνει μεταβίβαση της βάρκας θα πρέπει να πάει στη Σάμο.

«Τώρα πού θα πάει ο ψαράς;» τον ρωτάω. «Ολα θα γίνονται ηλεκτρονικά. Δεν χρειάζεται να τρέχει ο φορολογούμενος στην Εφορία για μεταβίβαση. Επιπλέον η διαφορά είναι ότι τώρα, πρώτα θα δημιουργηθούν υποδομές για να εξυπηρετούν τους φορολογουμένους στον τόπο τους, μικρά σχήματα, κάτι σαν ΚΕΠ και μετά θα κλείσουν οι ΔΟΥ. Οι εφοριακοί χρειάζονται για ελέγχους, όχι για να παραλαμβάνουν πινακίδες και να κολλούν χαρτόσημα».

Η οµάδα που βάζει ψηλά τον πήχη των εσόδων

Εφοριακοί δεν θα μπορούσε να μην υπάρχουν στην ομάδα του. Από τις πρώτες μέρες στο υπουργείο Οικονομικών, ο αναπληρωτής υπουργός φρόντισε να συγκροτήσει μια εικοσαμελή ομάδα στενών συνεργατών, η οποία αναλαμβάνει να τρέξει όλες τις προτεραιότητες πολιτικής. Την μπάλα τη μοιράζει. Αυτός είναι βέβαια που θα λάβει τις τελικές αποφάσεις και την ευθύνη για αυτές. Την ομάδα συγκροτούν εφοριακοί, λογιστές και υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου, ανεξαρτήτως πολιτικών αποχρώσεων. Ψυχή της ομάδας θεωρείται η κυρία Βούλα, συνταξιούχος εφοριακός η οποία βάζει ψηλά τον πήχη.

Οταν σε κάποια συνάντηση της ομάδας τέθηκε ο προβληματισμός, πού πρέπει να μπει ο πήχης για τις εισπράξεις από φοροδιαφυγή και λαθρεμπόριο (κοντά στα 15-20 δισ. ευρώ χάνονται σε ετήσια βάση), η κυρία Βούλα ήταν αυτή η οποία είπε «ο πήχης πρέπει να μπει στο ύψος των εσόδων που χάνονται. Στα 15 με 20 δισ. ευρώ».

Τη μέτρησε την άποψη της συνεργάτιδός του ο υπουργός, ο στόχος του εκεί θα μπει, αλλά αν καταφέρει το 2017 να πιάσει το ένα τρίτο των εσόδων που διαφεύγουν θα είναι τρισευτυχισμένος.