Αναζήτηση
Η μεγαλύτερη εταιρεία της Γερμανίας έπαιξε με τον αέρα που αναπνέουμε. Αυτό είναι σοκαριστικό. Σε ιστορικό πλαίσιο, είναι καταστροφικό.
Το σκάνδαλο της Volkswagen αποκαλύπτει κάτι περισσότερο από δειλία. Είναι μια από αυτές τις στιγμές κατά την οποία ολόκληρη η κουλτούρα ενός έθνους –σε αυτή την περίπτωση ενός έθνους με επιμελή τιμιότητα, αποδοχή του νόμου, αξιοπιστία, περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και αφοσίωση στο κοινό καλό –τίθεται εν αμφιβόλω.
Η Γερμανία δεν είναι ποτέ αυτό που φαίνεται. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη λογική και στις παρορμήσεις της. Η τυπικότητα μπορεί να καλύπτει φρενίτιδα. Οταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, τείνουν να αποτυγχάνουν εντυπωσιακά. Η μεταπολεμική καχυποψία οδήγησε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ να αφιερώσουν τη στρατηγική τους ενέργεια ώστε να εξασφαλίσουν ότι η Γερμανία δεν θα ξαναγίνει ποτέ παντοδύναμη. Αυτή ήταν η κύρια ανησυχία τους.
Το Σύνταγμα του έθνους, η ομοσπονδιακή πολιτική αρχιτεκτονική του, η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η θέση στο ΝΑΤΟ, ακόμα και η υιοθέτηση του ευρώ ήταν, κατά κάποιον τρόπο, περιοριστικά μέτρα σχεδιασμένα για να αποφευχθεί αυτό που τελικά έγινε: η γερμανική κυριαρχία στην Ευρώπη. Αυτή η εξέλιξη πιθανώς κάνει τους ίδιους τους Γερμανούς και άλλους Ευρωπαίους εξίσου ανήσυχους. Η Ευρώπη χρειάζεται ηγεσία. Ομως η Γερμανία δυσκολεύεται να ηγηθεί: το έχει δοκιμάσει. Οι Ευρωπαίοι με τη σειρά τους διστάζουν να δεχθούν την ηγεσία μιας γερμανίδας καγκελαρίου. Το επιτιμητικό κούνημα του δακτύλου από τη Γερμανία που έγινε προς την Ελλάδα, ερεθίζει τους πάντες.
Και αυτή τη στιγμή, όταν όλα τα μάτια είναι στραμμένα στη γερμανική ηγεσία, έρχεται μια εταιρεία που είναι σχεδόν συνώνυμη με τη Γερμανία να τοποθετήσει «παράνομο λογισμικό» στα αυτοκίνητά της, να παραποιήσει τα τεστ για τις εκλύσεις ρύπων και να αφήσει 11 εκατομμύρια αυτοκίνητα να μολύνουν το περιβάλλον υπονοώντας ουσιαστικά ότι δεν νοιάζεται καθόλου για την υγεία των ανθρώπων, αλλά μόνο για να γίνει η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία του κόσμου.
Η Volkswagen δεν είναι η πρώτη εταιρεία που προσπαθεί να γλιτώσει λεφτά. Δεν είναι η πρώτη μεγάλη εταιρεία που προδίδει την εμπιστοσύνη και δείχνει περιφρόνηση για την κοινωνία. Δεν είναι καν η πρώτη παγκόσμια επιχείρηση που επιδεικνύει περιφρόνηση για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Αυτή η συμπεριφορά δεν συνάδει με τη γερμανική συμπεριφορά. Εκείνο όμως που δείχνει «γερμανικό» είναι το χάσμα ανάμεσα στη δεδηλωμένη ηθική δέσμευση και στην επίδειξη ανευθυνότητας, ανάμεσα στην υψηλή κουλτούρα και στην ποταπή συμπεριφορά. Και κάτι ιδιαίτερα «γερμανικό» όσον αφορά τις καταστροφικές συνέπειες που έχει. Η Volkswagen θα πρέπει να συνειδητοποιήσει τις πλήρεις διαστάσεις του θέματος καθώς προσπαθεί να βρει τρόπους να διορθώσει τη ζημιά στους πελάτες της, στον εαυτό της και στη Γερμανία.
Οι Γερμανοί μιλούσαν διαρκώς για τους Ελληνες που έκλεβαν τα δημόσια ταμεία, έκαναν φοροδιαφυγή, για τον νεποτισμό τους, την έλλειψη εργασιακής ηθικής και τα ρέστα. Μπορεί να είχαν δίκιο, όμως η ανωτερότητα με την οποία τα έλεγαν και οι προτροπές προς τους Ελληνες να μοιάσουν στους Γερμανούς, να γίνουν δηλαδή πιο εργατικοί, τίμιοι και αξιόπιστοι, ακούγονται πλέον εντελώς υποκριτικά. Η ηγεσία από τη νέα Γερμανία θα αποτύχει εάν δεν αντισταθεί στην πρόκληση να κάνει μαθήματα στους άλλους.
Ηρθε η ώρα οι Γερμανοί να κάνουν σοβαρή αυτοκριτική. Η ηγεσία το απαιτεί αυτό.
