Μόλις τρεις εβδομάδες μετά την εκλογική του νίκη, ο Ντέιβιντ Κάμερον υπέστη την πρώτη του πολιτική ήττα –και για καλή τύχη των υποψήφιων θυμάτων, την υπέστη στο πιο ευαίσθητο πεδίο. Προεκλογικά ο βρετανός πρωθυπουργός είχε δεσμευθεί να αντικαταστήσει τον υφιστάμενο Νόμο περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων –ο οποίος υποχρεώνει την κυβέρνηση να αποδέχεται και να εφαρμόζει αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων –με έναν νέο, αποκλειστικά βρετανικό. Οι ισχυρές αντιδράσεις, ωστόσο, τον υποχρέωσαν να κάνει ένα βήμα πίσω.

Η Διεθνής Αμνηστία στη Βρετανία, για παράδειγμα, εξαπέλυσε εκστρατεία «Σώστε τον Νόμο» απευθύνοντας έκκληση στον νέο υπουργό Δικαιοσύνης Μάικλ Γκοβ να μην υλοποιήσει την προεκλογική δέσμευση του αρχηγού του. Αντίστοιχες βολές προήλθαν και από δημοφιλή πρόσωπα που, σε συνεργασία με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στοιχήθηκαν κατά των σχεδίων της συντηρητικής κυβέρνησης να αποδεσμεύσει το βρετανικό νομικό σύστημα από το ευρωπαϊκό. «Ο Νόμος περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανήκει σε όλους μας» δήλωσε ο βρετανός ηθοποιός Μπένεντικτ Κάμπερματς. «Δεν είναι στο χέρι των πολιτικών να επιλέγουν πότε αυτός θα εφαρμόζεται ή ποιος χρήζει προστασίας».

Ο βασικότερος παράγοντας όμως που έκοψε τη φόρα του Κάμερον, ήδη από την πρώτη ημέρα της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου, την περασμένη Τετάρτη, ήταν εσωκομματικός. Οι βουλευτές Τόρις Ντόμινικ Γκριβ, Ντέιβιντ Ντέιβις και Αντριου Μίτσελ είχαν δηλώσει ότι θα παραιτούνταν εάν ο αρχηγός τους συμπεριελάμβανε το σχετικό νομοσχέδιο στον Λόγο του Θρόνου, δηλαδή στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης που παραδοσιακά εκφωνεί η βασίλισσα. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία του Συντηρητικού Κόμματος είναι αδύναμη, με μόλις έξι έδρες πλειοψηφία, τρεις πιθανές αποχωρήσεις ήταν αρκετές για να πείσουν τον Κάμερον να προλάβει μια καταστροφική ήττα για τη νέα του κυβέρνηση και να αποσύρει το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο.

Γι’ αυτό λοιπόν, ενώ το νομοσχέδιο για το δημοψήφισμα όσον αφορά την παραμονή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν το πρώτο που κατατέθηκε χθες στη Βουλή των Κοινοτήτων, η συζήτηση για τον Νόμο περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπήκε στο ψυγείο. «Ωριμη και μεθοδική σκέψη» επικαλέστηκαν εκπρόσωποι του κόμματος θέλοντας να προλάβουν τη μαζική αγανάκτηση που προκάλεσε αυτή η κίνηση σε πολλούς συντηρητικούς πολιτικούς αλλά και δημοσιογράφους. Οπως και να ‘χει, αυτή ήταν η πρώτη ένδειξη των παλίνδρομων κινήσεων που θα αναγκαστεί να κάνει ο Κάμερον, ώστε να ικανοποιήσει τις εσωτερικές φωνές του κόμματός του –που άλλοτε ζητούν περισσότερη Ευρώπη και άλλοτε λιγότερη.

Αυτή η διαμάχη θα μπορούσε να εκληφθεί και ως πρόγευση για τον βρετανό πρωθυπουργό ενόψει της εκστρατείας που ξεκίνησε χθες από την Κοπεγχάγη, προκειμένου να πείσει τους ευρωπαίους εταίρους του να συναινέσουν στο αίτημά του για μια διαφορετική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ.

Μετά την πρόσφατη διαρροή της γαλλογερμανικής συμφωνίας, οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν διασαφηνίσει ότι οι μεταρρυθμίσεις των ευρωπαϊκών συνθηκών που ζητεί ο Κάμερον από τον Ιανουάριο είναι εκτός συζήτησης και αυτός θα πρέπει, μάλλον, να αρκεστεί σ’ ένα πρωτόκολλο που να δεσμεύει κάποια μεταρρύθμιση στη Συνθήκη της Λισαβόνας στο απώτερο μέλλον.

Η διατύπωση

Αν και κάποιοι βρετανοί πολίτες δεν γνωρίζουν καν ότι η χώρα τους είναι μέλος της ΕΕ, το ερώτημα στο δημοψήφισμα θα διατυπωθεί ως εξής: «Πρέπει το Ηνωμένο Βασίλειο να παραμείνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης;». Αγνωστο παραμένει, πάντως, το έτος διεξαγωγής του: θα είναι το 2016 ή το 2017;