Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης αφορά την κινητικότητα των εργαζομένων. Υποτίθεται ότι η πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα έκανε πιο εύκολο για τους ευρωπαίους πολίτες να μετακινηθούν από τη μία χώρα στην άλλη για να αναζητήσουν εργασία. Στη θεωρία, η καθιέρωση της ενιαίας αγοράς εργασίας ισχύει από το 1986, οπότε και καταργήθηκαν οι περιορισμοί για τις μετακινήσεις από το ένα κράτος στο άλλο. Ωστόσο μόνο μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2008 έγινε πράξη η μετανάστευση εντός της ΕΕ για οικονομικούς λόγους. Παράλληλα η μετακίνηση εργαζομένων από τη μια χώρα στη άλλη πυροδότησε και μια συζήτηση με καθαρά εθνικιστικό υπόβαθρο. Το θέμα κυριάρχησε στις πρόσφατες εκλογές της Γαλλίας και της Βρετανίας, όπου τα ακραία κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν και το Κόμμα της Ανεξαρτησίας (UKIP) του Φάρατζ δεν τα πήγαν πολύ καλά, ενώ ούτε το ακροδεξιό κόμμα στη Γερμανία όπως και το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην Ιταλία είχαν καλά αποτελέσματα.

Τα κόμματα αυτά μπορεί να σκόνταψαν στις εκλογές των χωρών τους, οι αντιδράσεις ωστόσο γύρω από την κινητικότητα στην ευρωπαϊκή αγοράς εργασίας εξακολουθούν. Και ενώ η προσοχή είναι σχεδόν πάντοτε στραμμένη στις αντιδράσεις που εκφράζονται στις χώρες προορισμού των οικονομικών μεταναστών, ελάχιστοι έχουν προσέξει τη συζήτηση που γίνεται στις χώρες προέλευσης όπως η Πολωνία. Το ζήτημα όχι μόνο κυριάρχησε στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, αλλά έδωσε και τη νίκη στον συντηρητικό Αντρέι Ντούντα, έναν άσημο μέχρι σήμερα νομικό και ευρωβουλευτή.

Παρόμοια συζήτηση διεξάγεται χρόνια τώρα στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ιταλία. Εχοντας δαπανήσει για δεκαετίες χρήματα προκειμένου να εκπαιδεύσουν τους νέους τους, οι χώρες προέλευσης των οικονομικών μεταναστών βλέπουν τα καλύτερά τους μυαλά να φεύγουν εκτός και να αυξάνουν το ΑΕΠ άλλων χωρών, αφήνοντας πίσω έναν γηρασμένο πληθυσμό. Η ειρωνεία είναι προφανής. Παρότι η πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση πυροδότησε κινητικότητα στην αγορά εργασίας μετά την ευρωκρίση, δεν κατάφερε εντούτοις ακόμη να δημιουργήσει ένα θεσμικό πλαίσιο ώστε να κάνει την κινητικότητα αποδεκτή από τους Ευρωπαίους, τόσο των χωρών προέλευσης όσο και προορισμού.

O Χάρολντ Τζέιμς είναι καθηγητής Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, καθηγητής Ιστορίας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας.