Οι ισολογισμοί των κεντρικών τραπεζών σε ολόκληρο τον κόσμο αρχίζουν να προκαλούν όλο και μεγαλύτερη ανησυχία –ακόμη και στα ίδια τα στελέχη τους. Οταν η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) αποφάσισε να εγκαταλείψει το άνω όριο της ισοτιμίας του φράγκου με το ευρώ, κάνοντας το φράγκο να ανατιμηθεί 20%, φάνηκε να το έκανε λόγω του φόβου ότι θα εγγράψει ζημιές στον ισολογισμό της αν συνέχιζε να αγοράζει ευρώ και άλλα ξένα νομίσματα.

Με τον ίδιο τρόπο επικριτές της απόφασης της ΕΚΤ να προχωρήσει σε ποσοτική χαλάρωση λένε ότι η Τράπεζα είναι επικίνδυνα εκτεθειμένη σε απώλειες από κρατικά ομόλογα χωρών του Νότου της ευρωζώνης.

Θα πρέπει όμως οι κεντρικές τράπεζες να ανησυχούν τόσο πολύ για κέρδη και απώλειες στον ισολογισμό τους; Η απάντηση είναι όχι.

Οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν σκοπό το κέρδος, αλλά να προωθούν το κοινό καλό. Οι κύριες ευθύνες τους είναι να πετυχαίνουν τον στόχο για τον πληθωρισμό, να μειώνουν το κενό μεταξύ της πραγματικής και της δυνητικής παραγωγής και να διασφαλίζουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η ανησυχία για τον ισολογισμό είναι τέταρτη και μακρινή.

Η απόφαση της SNB δείχνει τους κινδύνους που υπάρχουν όταν μια κεντρική τράπεζα δεν θέτει πρώτο στόχο τη σταθερότητα των τιμών. Οσοι ανησυχούν για την ανεξαρτησία της SNB πρέπει να αναλογιστούν τι είδους ανεξαρτησία υπάρχει αν αυτή δεν μπορεί να αγνοήσει όσους παραπονιούνται ότι η Κεντρική Τράπεζα δεν προστατεύει τα κέρδη της.

Το ίδιο ισχύει και για τις ρυθμίσεις που αφορούν την κατανομή τυχόν απωλειών από την ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ. Προτεραιότητα της ΕΚΤ πρέπει να είναι η αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού, όχι η προφύλαξη των μετόχων της από απώλειες.

Στους κεντρικούς τραπεζίτες απονέμονται με σιωπηλό τρόπο εύσημα όταν πετυχαίνουν κέρδη και γίνονται αποδέκτες σκληρής κριτικής όταν συμβαίνει το αντίθετο. Πρέπει να αγνοούν και τα εύσημα και την κριτική. Ιδιαίτερα τώρα οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν πολύ πιο σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσουν.

Ο Μπάρι Εϊχενγκριν είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας – Μπέρκλεϊ και καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ

Η Μπεατρίς Ουέντερ ντι Μάουρο είναι καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μάιντς