«Η Ευρώπη χρειάζεται ένα αποτελεσματικό σύστημα υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης γιατί η επιχείρηση Τρίτων δεν ανταποκρίνεται σε αυτή την ανάγκη». Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Νιλς Μούιζνιεκς, τον ευρωπαίο επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ αφορμή για να εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά του αναφορικά με τον Τρίτωνα, την ευρωπαϊκή επιχείρηση για τη φύλαξη των ευρωπαϊκών θαλάσσιων συνόρων στη Μεσόγειο και την προστασία της ανθρώπινης ζωής, αποτέλεσε ο θάνατος τουλάχιστον 300 παράτυπων μεταναστών στην προσπάθειά τους να φτάσουν από τις ακτές της Λιβύης στην Ευρώπη. «Τους κατάπιαν τα κύματα» δήλωσε η Καρλότα Σάμι, εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Κάνοντας λόγο για «ακόμη μία τραγωδία στη Μεσόγειο η οποία θα μπορούσε ν’ αποφευχθεί», ο Μούιζνιεκς εγείρει ανησυχίες για την ελλιπή κινητοποίηση της Ευρώπης όσον αφορά τη διάσωση παράτυπων μεταναστών και αναγκάζει τις ευρωπαϊκές Αρχές να εξετάσουν το ενδεχόμενο αντικατάστασης του Τρίτωνα από μια αποστολή αντίστοιχη με τη Mare Nostrum, την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης των ιταλικών Αρχών, η οποία μέχρι τον τερματισμό της, τον περασμένο Νοέμβριο, είχε συμβάλει στη διάσωση χιλιάδων ανθρώπων.

Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ. Σύμφωνα με μαρτυρίες διασωθέντων, το περασμένο Σάββατο περίπου 430 παράτυποι μετανάστες που τις τελευταίες εβδομάδες βρίσκονταν συγκεντρωμένοι σε παραθαλάσσια περιοχή κοντά στην Τρίπολη της Λιβύης επιβιβάστηκαν σε τέσσερις φουσκωτές λέμβους με στόχο να διασχίσουν τα παγωμένα νερά της Μεσογείου. Σχεδόν αμέσως, όμως, μετά την αναχώρησή τους, τα τέσσερα πλοιάρια βρέθηκαν να πλέουν ακυβέρνητα κάτω από εξαιρετικά άσχημες καιρικές συνθήκες.

Την Κυριακή, μετά τον συναγερμό που σήμαναν μέσω δορυφορικού τηλεφώνου οι μετανάστες, η ιταλική ακτοφυλακή εντόπισε μία από τις τέσσερις λέμβους και περισυνέλεξε 105 ανθρώπους. Είκοσι εννέα από τους διασωθέντες πέθαναν από υποθερμία κατά τη διάρκεια της διακομιδής τους στην Ιταλία. Στη συνέχεια εντοπίστηκαν ακόμη δύο από τα σκάφη των μεταναστών, τα οποία όμως ήταν άδεια. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, στα δύο αυτά σκάφη επέβαιναν περισσότεροι από 210 άνθρωποι. Μόλις εννιά απ’ αυτούς εντοπίστηκαν και περισυνελέγησαν από ένα ιταλικό εμπορικό πλοίο, ενώ χθες κατά την άφιξή τους στο λιμάνι της Λαμπεντούζα πληροφόρησαν τις ιταλικές Αρχές για την ύπαρξη ενός τέταρτου σκάφους στο οποίο επέβαιναν τουλάχιστον 100 άτομα.

Με δεδομένο ότι οι πιθανότητες να εντοπιστούν ζωντανοί κάποιοι από τους τουλάχιστον 300 αγνοουμένους είναι ελάχιστες, το τελευταίο αυτό ναυάγιο στο Κανάλι της Σικελίας αποτελεί μία από τις χειρότερες τραγωδίες που εκτυλίχθηκαν το τελευταίο διάστημα στη Μεσόγειο με θύματα μετανάστες.

MARE NOSTRUM. Στις 3 Οκτωβρίου του 2013, το ναυάγιο ενός αλιευτικού σκάφους που είχε σαλπάρει από τις ακτές της Λιβύης είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 366 άνθρωποι. Μερικές εβδομάδες μετά, οι ιταλικές Αρχές, επιθυμώντας να περιορίσουν τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, ξεκίνησαν μια εκτεταμένη επιχείρηση περιπολίας και διάσωσης, γνωστή με το όνομα Mare Nostrum.

Κύριος, αν όχι μοναδικός, στόχος της επιχείρησης ήταν ο εντοπισμός και η διάσωση όσο το δυνατόν περισσότερων μεταναστών από τα νερά της Μεσογείου. Τα σκάφη που συμμετείχαν στην επιχείρηση είχαν τη δυνατότητα να δράσουν και στα διεθνή ύδατα, με αποτέλεσμα να συμβάλουν στη διάσωση χιλιάδων ανθρώπων.

Το περασμένο φθινόπωρο, όμως, η Mare Nostrum αντικαταστάθηκε από τον Τρίτωνα, μια επιχείρηση της Frontex, στόχος της οποίας δεν είναι τόσο η διάσωση μεταναστών όσο η φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων στη Μεσόγειο. Τα πλοία του Τρίτωνα μπορούν να συνδράμουν μετανάστες σε ανάγκη μόνο αν το σκάφος τους πλέει ή έχει ναυαγήσει σε απόσταση 30 ναυτικών μιλίων από τις ιταλικές ακτές.