Η δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα θα βρει την ευρωπαϊκή ήπειρο βουτηγμένη στο αίμα. Από το 1914 βρίσκεται σε εξέλιξη ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος που ισοπέδωσε την Ευρώπη, κατέστρεψε αυτοκρατορίες, ταυτόχρονα όμως έδωσε το έναυσμα για το ξέσπασμα μαζικών επαναστάσεων και τη γέννηση πολιτικών κομμάτων και κινημάτων που θα καθόριζαν τη φυσιογνωμία της για δεκαετίες.

Κορυφαίο και εμβληματικό γεγονός της εποχής αποτέλεσε η Οκτωβριανή Επανάσταση, που δημιούργησε την ΕΣΣΔ. Την ίδια εποχή η Ελλάδα που ζει την περιπέτεια του Εθνικού Διχασμού, έστω και αργά μπαίνει σε τροχιά εκβιομηχάνισης, εξέλιξη που προκαλεί και τη δημιουργία των πρώτων εργατικών οργανώσεων. Γέννημα θρέμμα όλων αυτών των γεγονότων υπήρξε και το παλαιότερο ελληνικό κόμμα, το ΚΚΕ, που ιδρύθηκε ως ΣΕΚΕ και φέτος γιορτάζει τα 96 του χρόνια

Οι σοσιαλιστικές ομάδες της χώρας, ήδη από το 1915, είχαν προσπαθήσει αρκετές φορές να βρουν πεδίο συνεννόησης. Η υπόθεση όμως δυσκόλευε λόγω κυρίως των διαφορών που είχαν μεταξύ τους οι δύο ισχυρότερες οργανώσεις: η Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης που συσπείρωνε εργάτες απ’ όλες τις εθνότητες της πόλης, με τη μορφή του Αβραάμ Μπεναρόγια να ξεχωρίζει, και το Σοσιαλιστικό Κέντρο του Νίκου Γιαννιού από την Αθήνα.

Την ίδια περίοδο, μέσω της εφημερίδας «Εργατικός Αγών» ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος αρθρογραφεί για την ανάγκη δημιουργίας ξεχωριστού κόμματος της εργατικής τάξης.

Στα μέσα του 1918 πραγματοποιείται στην Αθήνα εργατική συνδιάσκεψη η οποία αποφάσισε να διεξαχθεί τον Νοέμβριο συνέδριο για την ίδρυση «πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης». Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, πραγματοποιήθηκε και νέα συνδιάσκεψη που αποφάσισε τη διοργάνωση συνεδρίου για την ίδρυση κεντρικού συνδικαλιστικού οργάνου. Ετσι, στις 3 Νοεμβρίου ξεκίνησε το ιδρυτικό συνέδριο της ΓΣΕΕ.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ. Λίγες ημέρες μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ, στις 17 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Συνδέσμου Μηχανικών Ατμοπλοίων στον Πειραιά το πρώτο σοσιαλιστικό συνέδριο, που σύμφωνα με τον ιστορικό Γιάννη Κορδάτο είχε να πραγματοποιήσει «μια μεγάλη και σημαντική αποστολή: να δημιουργήσει ένα κόμμα ολότελα διαφορετικό από τα ώς τότε κόμματα».

Στο συνέδριο (που συμμετείχαν 35 σύνεδροι, 28 εργάτες και 7 φοιτητές) εκδηλώθηκαν τρεις τάσεις:

nΜία «αριστερών σοσιαλιστών» με ηγέτη τον νεαρό φοιτητή Δημοσθένη Λιγδόπουλο, υποστηρικτή της Οκτωβριανής Επανάστασης,

n μια με «δεξιές» θέσεις όπου πρωταγωνιστούσε ο Νίκος Γιαννιός, και τάσσονταν κατά της επαναστατικής δράσης, ενώ κατά καιρούς στήριζε τον Ελευθέριο Βενιζέλο, και

n μια τρίτη, «κεντρίστικη», με εκπρόσωπο τον τυπογράφο Αβραάμ Μπεναρόγια, Εβραίο της Θεσσαλονίκης, πρωταγωνιστή στην οργάνωση των εργατών της πόλης για πολλά χρόνια.Το συνέδριο, από τη τρίτη ημέρα εξελίσσεται σε μια ιδεολογική σύγκρουση με πρωταγωνιστές Γιαννιό και Λιγδόπουλο, και τον Μπεναρόγια να συμβάλλει καθοριστικά όταν υπήρχε ο κίνδυνος διάσπασης.

Οι «δεξιοί» ζητούσαν να μπει στο πρόγραμμα η αποδοχή της Κοινωνίας των Εθνών (πρόγονος του ΟΗΕ), με τους «αριστερούς» να κάνουν λόγο για «αστικό δημιούργημα». Μεγάλο πρόβλημα υπήρξε και με την εθνικοποίηση των τσιφλικιών, με τους «κεντριστές» να δίνουν εδώ τη λύση.

Κόντρες. Μεγάλη αντιπαράθεση ξέσπασε και για το εάν στο καταστατικό θα υπάρχει πρόβλεψη για «μεταβατικό στάδιο προς τον σοσιαλισμό». Ο Γιαννιός υποστήριζε πως πρέπει να υπάρχει ένα ενδιάμεσο στάδιο, που θα ονομάζεται «Λαϊκή Δημοκρατία». Την άποψη αυτή αντέκρουσε ο Λιγδόπουλος. Οι απόψεις των «αριστερών» και «κεντριστών» επικράτησαν στα περισσότερα σημεία του προγράμματος, με αποτέλεσμα να αποχωρήσει τελικά από το συνέδριο η ομάδα Γιαννιού.

Οι εργασίες κράτησαν επτά ημέρες και εκλέχθηκε πενταμελής Κεντρική Επιτροπή από τους Αρίστο Αρβανίτη, Δημοσθένη Λιγδόπουλο, Σταμάτη Κόκκινο, Μιχαήλ Σιδέρη και Νίκο Δημητράτο. Παράλληλα εκλέχθηκε και τριμελής Εξελεγκτική Επιτροπή με τους Γιώργο Πισπινή, Σπύρο Κομιώτη και Αβραάμ Μπεναρόγια. Επίσημο δημοσιογραφικό όργανο έγινε η εφημερίδα «Εργατικός Αγών», με διευθυντή τον Λιγδόπουλο.

Ετσι γεννήθηκε το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας που, σύμφωνα με το πρώτο του καταστατικό, διεκδικούσε την «πολιτική και οικονομική οργάνωσιν του προλεταριάτου σε ξεχωριστό κόμμα τάξεως για την κατάκτησιν της πολιτικής εξουσίας». Ταυτόχρονα, το νέο αυτό κόμμα τάχθηκε στο πλευρό της Οκτωβριανής Επανάστασης. Το 1924, στο 3ο Εκτακτο Συνέδριό του, μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ).

Βιβλιογραφία

1. «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949», τόμ. 1ος, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1995

2. Ι. Κορδάτος. «Ιστορία του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος», εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1972

3. Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών. «Η Σοσιαλιστική Οργάνωση Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης, 1909-1918», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1989

Οι στόχοι του ΚΚΕ για τα 100χρονα

Τα στελέχη του ΚΚΕ έχουν οριοθετήσει το πλάνο για την επόμενη πενταετία, με ορίζοντα τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυσή του. Κεντρικός στόχος, η αποτύπωση της διαδρομής του μέσα από δραστηριότητες, εκδηλώσεις, πρωτοβουλίες, εκδόσεις, μελέτες ιστορικού, ιδεολογικού, μορφωτικού και πολιτιστικού περιεχομένου, έτσι ώστε «ο λαός και ιδιαίτερα η νεολαία να γνωρίζει την ιστορία, την προσφορά του»

Τελευταία Νέα