Αναζήτηση
Τον Μάρτιο του 2012 έτρεξα τον πρώτο μου Μαραθώνιο. Πήγε καλά και παρά τους φόβους μου, το διασκέδασα. Τον στόχο μου τον πέτυχα: έσπασα το τετράωρο και μάλιστα ήρθα δεύτερη στην ηλικιακή κατηγορία μου. Η μεγάλη μου έκπληξη όμως ήταν η συμβουλή του προπονητή μου για την επόμενη μέρα. Θα σου πάρει τέσσερις εβδομάδες να επανέλθεις πλήρως, μου είπε. Τι λες τώρα, σκέφτηκα. Εμοιαζε αιώνας. Μέσα σε τρεις ημέρες έτρεξα ξανά και αισθανόμουν καλύτερα από ποτέ στο τρέξιμο της επόμενης εβδομάδας. Ποιος είπε ότι η αποθεραπεία πρέπει να διαρκέσει εβδομάδες;
Οπως αποδείχθηκε, δεν έχει γίνει ιδιαίτερα λεπτομερής έρευνα για την αποθεραπεία έπειτα από επίπονη άσκηση. Δεν υπάρχουν μελέτες μακράς διαρκείας και οι ειδικοί δεν συμφωνούν στο τι να μετρήσουν και με ποιο τρόπο. Ετσι δεν υπάρχουν απόλυτα τεκμηριωμένες απόψεις.
Οι απόψεις διίστανται. «Δύσκολο ζήτημα» λέει ο Χιροφούμι Τανάκα, εργοφυσιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Τέξας. «Για την αναπλήρωση του μυϊκού γλυκογόνου, την πρωταρχική πηγή ενέργειας σε έναν επίπονο αγώνα απόστασης, έχουμε κάποιες πληροφορίες. Δεν έχουμε όμως ιδέα τι συμβαίνει σε άλλους τομείς της αποθεραπείας».
Αθλητές που καταναλώνουν υδατάνθρακες και πρωτεΐνες αμέσως μετά τον αγώνα μπορούν να γεμίσουν τους μυς τους με γλυκογόνο μέσα σε 24 ώρες. Ωστόσο αυτή η αποθεραπεία είναι μικρής διάρκειας, καμία σχέση με αυτή που μου έλεγε ο κόουτς μου. Ο Εντουαρντ Κόιλ, επίσης εργοφυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, αναφέρει ότι από τις δικές του μελέτες φαίνεται να χρειάζεται περίπου μία εβδομάδα για να σταματήσουν οι μύες να πονούν και να ξαναδυναμώσουν. Κάτι τέτοιο πάνω – κάτω συνέβη και σ’ εμένα.
«Αν οι μύες σου πονούν και δεν μπορείς να κάνεις προπόνηση λίγες ημέρες ή για μία εβδομάδα, αρχίζεις να χάνεις τη φόρμα σου» σχολιάζει ο δρ Κόιλ ύστερα από βιοψίες σε μυς νέων ανδρών πριν και έπειτα από μία εβδομάδα εκούσιας αποχής από άσκηση και εξετάζοντας τα μιτοχόνδρια, τις μικροσκοπικές μονάδες παραγωγής ενέργειας των κυττάρων. Οι αθλητές που απείχαν από σωματική άσκηση για μία εβδομάδα χρειάστηκαν τρεις εβδομάδες για να ανακτήσουν πλήρως τη δρομική τους ταχύτητα, ενώ αυτοί που απείχαν ένα μήνα χρειάστηκαν ένα δίμηνο για να επανέλθουν.
Ο μυϊκός πόνος δεν είναι τόσο σοβαρό πρόβλημα για τους κολυμβητές ή τους ποδηλάτες, συμπληρώνει ο δρ Κόιλ, αφού τα αθλήματά τους δεν περιλαμβάνουν τη βασική αιτία δημιουργίας του πόνου: τις έκκεντρες συσπάσεις των μυών στην προσπάθειά τους να μακρύνουν κατά τη διάρκεια του τρεξίματος κυρίως σε κατηφόρα. Για τους ποδηλάτες, το βασικότερο θέμα στην αποθεραπεία είναι μόνο η αποκατάσταση του γλυκογόνου στους μυς.
Αλλοι ερευνητές πήραν δείγμα αίματος από αθλητές και έψαξαν για ένζυμα όπως η φωσφοκινάση κρεατίνης, η οποία φανερώνει μυϊκές βλάβες, ή για πρωτεΐνες που σχετίζονται με φλεγμονές. Ομως, μία ερευνήτρια φυσιολόγος του Αμερικανικού Στρατιωτικού Ινστιτούτου Ερευνών Περιβαλλοντικής Ιατρικής, η Μαρία Ούρσο αναφέρει ότι «όλα αυτά ποικίλλουν έντονα από άνθρωπο σε άνθρωπο και πιθανώς να μη σχετίζονται καν με την αποθεραπεία». «Μεγάλο μυστήριο καλύπτει την εύρεση συγκεκριμένης απόδειξης πλήρους αποθεραπείας» προσθέτει. «Συμβαίνουν τόσα πολλά στη φυσιολογία των ανθρώπων όταν φτάνουν το σώμα τους στα όριά του, που είναι αδύνατον να χρησιμοποιήσεις ένα μόνο από αυτά σαν χρυσό κανόνα».
Κοινός τόπος. Βέβαια, υπάρχει κάτι που όλοι παραδέχονται ως ένδειξη πλήρους αποθεραπείας. Πρόκειται για την απόδοση του ασκουμένου. Και αυτό όμως δεν απαντά στο ερώτημα περί χρόνου αποθεραπείας. «Ο καλύτερος τρόπος να αξιολογήσεις την αποκατάσταση είναι να μετρήσεις την απόδοση κάποιου στο ίδιο είδος άσκησης με αυτήν που τον εξασθένισε σωματικά» λέει ο δρ Νόουκς. «Μην μπορώντας όμως να ζητήσουμε από τους ανθρώπους να ξανατρέξουν ένα Μαραθώνιο, δεν θα μάθουμε τελικά ποτέ πότε γίνεται η πλήρης αποθεραπεία». Ο δρ Νόουκς όμως βασίζεται και στην εμπειρία μεγάλων δρομέων που λένε πως στην αποκατάσταση παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και ο ψυχολογικός παράγοντας. Πολλοί κορυφαίοι δρομείς τρέχουν μόνο έναν ή δύο Μαραθωνίους τη χρονιά. Υστερα από ένα Μαραθώνιο, συνεχίζει, «το μυαλό μπορεί να χρειάζεται ακόμη και έξι μήνες για να επανέλθει πλήρως».
Από την προσωπική του εμπειρία ο δρ Νόοουκς συμπεραίνει ότι μπορεί να χρειάζεται ακόμη περισσότερος χρόνος να συνέλθει κάποιος από αγώνες υπεραποστάσεων. Οταν ο ίδιος έτρεξε τον Comrades Marathon στη Νότια Αφρική, έναν από τους πιο παλιούς αγώνες υπεραποστάσεων 89 χλμ. τού χρειάστηκαν σχεδόν 18 μήνες για να μπορέσει να νιώσει ψυχικά έτοιμος να το ξανακάνει.
