Τα 55 του χρόνια κλείνει φέτος το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που διοργανώνεται από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 9 Νοεμβρίου και παράλληλα, γιορτάζει έναν αιώνα ελληνικού κινηματογράφου.

Μια λίστα με συνολικά 200 ταινίες που έχουν ως αφετηρία τους χρονολογικά την «Γκόλφω» του Κώστα Μπαχατόρη (1914), αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του οργανισμού www.filmfestival.gr κι εκεί οι θεατές είχαν τη δυνατότητα να ψηφίσουν τις ταινίες που αγάπησαν και επιθυμούν να ξαναδούν στη μεγάλη οθόνη. Τα φιλμ που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους του κοινού θα προβληθούν στο επετειακό αφιέρωμα του φετινού φεστιβάλ.

Ταυτόχρονα, φυσικά υπάρχουν και τα γνωστά επιμέρους τμήματα του φεστιβάλ:

* Το διεθνές διαγωνιστικό, που φιλοξενεί τις πρώτες και δεύτερες ταινίες δημιουργών απ’ όλο τον κόσμο, επιλογές του διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δημήτρη Εϊπίδη.

* Οι ελληνικές ταινίες 2014, που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα της διοργάνωσης και στην

Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αγοράς του φεστιβάλ, δίνοντας την ευκαιρία στους δημιουργούς τους να προωθήσουν το έργο τους και να έρθουν σε επαφή με επαγγελματίες του κινηματογραφικού χώρου.

* Η ενότητα «Ανοιχτοί Ορίζοντες» παρουσιάζει και φέτος την αφρόκρεμα της ανεξάρτητης κινηματογραφικής σκηνής, φέρνοντας στη Θεσσαλονίκη ορισμένες από τις πιο πολυαναμενόμενες ταινίες της χρονιάς.

* Η Αγορά του 55ου Φεστιβάλ (1-8 Νοεμβρίου 2014) θα υποδεχτεί και φέτος διακεκριμένους επαγγελματίες του διεθνούς κινηματογραφικού χώρου, δίνοντας την ευκαιρία στους δημιουργούς να προωθήσουν το έργο τους εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.

* Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται φέτος στο τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια, που επιμελείται ο Δημήτρης Κερκινός και παρουσιάζει τις σημαντικότερες βαλκανικές ταινίες της χρονιάς.

Παράλληλα, διοργανώνουν ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στον σέρβο κινηματογραφιστή Ζέλιμιρ Ζίλνικ, μια φωνή πρωτοπορίας, συνώνυμη του πολιτικού και πολιτισμικού ακτιβισμού, με ταινίες που δεν έχουν προβληθεί ποτέ στην Ελλάδα. Ο ίδιος θα δώσει το παρών στο φεστιβάλ για να παρουσιάσει τις ταινίες του στο κοινό.

Οικογένεια, βία, απώλεια, νεότητα, τραύματα του παρελθόντος και κοινωνίες που κρέμονται από μια λεπτή αβέβαιη κλωστή βρίσκονται αυτή τη χρονιά στο μικροσκόπιο των βαλκάνιων δημιουργών. Θεματικά και αισθητικά πλούσιο, το βαλκανικό σινεμά τροφοδοτεί φέτος έναν διάλογο που εκτείνεται από το άτομο για να φτάσει στο σύνολο. Και αντίστροφα. Πώς το άτομο ενσωματώνεται στο σύνολο; Πώς μια κοινωνία είναι δεκτική στην ατομικότητα; Ή τη διαφορετικότητα; Και πώς σβήνει η ελπίδα μπροστά στην κοινωνική και την οικονομική κατάρρευση;

Σκηνοθέτες νέοι και καταξιωμένοι υπογράφουν φέτος τις ταινίες του βαλκανικού προγράμματος, ανάμεσά τους και οι πολυβραβευμένοι Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, Κορνέλιου Πορουμπόιου και Κουτλούγ Αταμάν.

Με τη βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα ταινία του «Χειμερία νάρκη», ο Τούρκος Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, επιχειρεί μια τσεχοφική προσέγγιση σ’ έναν προβληματικό γάμο, αντλώντας έμπνευση από τις «Τρεις Αδερφές». Μια πολυεπίπεδη μελέτη στην οποία ο Τζεϊλάν αναμοχλεύει φιλοσοφικά και ηθικά ζητήματα και διερευνά σε βάθος την σύγχρονη τουρκική κοινωνία.

Ο συμπατριώτης του Κουτλούγκ Αταμάν στην ταινία «Ο αμνός», με λεπτή αίσθηση του χιούμορ και ευαισθησία απεικονίζει τη ζωή σε μια από τις φτωχότερες περιοχές της Τουρκίας. Η τουρκική παράδοση έρχεται στο προσκήνιο, μέσα από το τελετουργικό μιας περιτομής, με ήρωες ένα μικρό αγόρι και την οικογένειά του.

Σε διαφορετικό ύφος και μήκος κύματος, ο Ρουμάνος Κορνέλιου Πορουμπόιου, στο φιλμ «Το δεύτερο παιχνίδι», καταθέτει μια ανάλαφρη ποδοσφαιρόφιλη ταινία δίχως μοντάζ ή εναλλαγές στη σκηνοθεσία. Με φόντο το 1988, ο σκηνοθέτης παρακολουθεί έναν αγώνα ποδοσφαίρου με τον διαιτητή πατέρα του, σχολιάζοντας τον αγώνα και σε δεύτερο επίπεδο την πολιτική και κοινωνική διαφθορά στη χώρα.

Η σερβική ταινία «Βάρβαροι» (ειδική μνεία στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι) του Ιβάν Ίκιτς, ένα δράμα ενηλικίωσης με φόντο τα γεγονότα της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, διεισδύει στα σπλάχνα της νέας γενιάς, η οποία δίχως όνειρα και αξίες, χειραγωγείται από την εξουσία σε ένα φαύλο κύκλο ανηθικότητας.

Η νεότητα πρωταγωνιστεί και στην ταινία «Ίαση – Η ζωή μιας άλλης», της ελβετής σκηνοθέτιδας, με ρίζες από την Κροατία, Αντρέα Στάκα. Θρίλερ, εμπνευσμένο από πραγματική ιστορία, το φιλμ αφηγείται μια ιστορία απώλειας, βίας και φαντασμάτων. Ένα ψυχολογικό παιχνίδι, με επιρροές από το σινεμά του Ρομάν Πολάνσκι, που διαδραματίζεται το 1993 στο Ντουμπρόβνικ, μια πόλη που προσπαθεί να συνέλθει από τα τραύματα του πολέμου.

Η ταινία «Τρία παράθυρα και ένας απαγχονισμός» του κοσοβάρου σκηνοθέτη Ίσα Τσόσια, θίγει ένα θέμα ταμπού, τον βιασμό των γυναικών στη διάρκεια του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία και την ανάλγητη στάση της ανδροκρατούμενης κοινωνίας απέναντι στο έγκλημα. «Περίπου 20.000 γυναίκες βιάστηκαν και μόνο μία μίλησε ανοιχτά γι’ αυτό τα τελευταία 14 χρόνια», σημειώνει ο σκηνοθέτης, προσθέτοντας πως «εδώ, ο βιασμός αντιμετωπίζεται ακόμη σαν ντροπή για τη γυναίκα». Το φιλμ του, σκληρό και ειλικρινές, αντιμετωπίζει το θέμα μέσα από το πρίσμα μιας κοινωνίας σε άρνηση.

Η κροατική ταινία «Ο θεριστής» του Ζβόνιμιρ Γιούριτς (που προβάλλεται σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα) αποκαλύπτει μέσα από τρεις ιστορίες, τις διαφορετικές πλευρές του χαρακτήρα του Ίβο. Όλες μαζί αντανακλούν τα τραύματα της χώρας απ’ τον πόλεμο και στρέφουν το φακό σε μια κοινωνία εσωστρεφή και παγιδευμένη.

Από την Κροατία και το φιλμ «Αυτοί είναι οι κανόνες» του Όγκνιεν Σβίλιτσιτς. Από διαφορετική σκοπιά ο σκηνοθέτης επιλέγει επίσης να σχολιάσει το απάνθρωπο σύστημα, με ήρωες δυο ανθρώπους της διπλανής πόρτας, δυο νομοταγείς πολίτες που στέκονται μετέωροι και απελπισμένοι απέναντι σε ένα τραγικό γεγονός. Ο πρωταγωνιστής της απέσπασε βραβείο Ά ανδρικού ρόλου στο τμήμα Ορίζοντες του Φεστιβάλ Βενετίας.

Το «Βικτόρια» της Μάγια Βίτκοβα, πρώτη βουλγάρικη ταινία που επιλέχθηκε στο διαγωνιστικό του Sundance World Cinema, αναδεικνύει τις δραματικές αλλαγές στη χώρα μέσα από τον μικρόκοσμο μιας δυσλειτουργικής οικογένειας. Η σκηνοθέτιδα παίζει με την έννοια της μητρότητας και της μητέρας – πατρίδας, σε ένα δράμα με στοιχεία σουρεαλισμού και σάτιρας.

Το τουρκικό «Σίβας» του Κάαν Μυζντετζί (ειδικό βραβείο επιτροπής στο Φεστιβάλ Βενετίας), με ντοκιμαντερίστικη αισθητική και ερασιτέχνες ηθοποιούς, φέρνει την ευαίσθητη παιδική ψυχοσύνθεση αντιμέτωπη με τους ενήλικους κανόνες. Η βίαιη πρακτική των κυνομαχιών που καθορίζει τον ανδρικό πληθυσμό της περιοχής, εισβάλλει στη ζωή ενός μικρού αγοριού, ενώ πίσω από αυτή αναδεικνύεται με απλότητα και δύναμη η ακόμη πιο σκληρή κοινωνική πραγματικότητα.

Το «Όπερ έδει δείξαι» του Αντρέι Γκρουσνίτσκι είναι η πρώτη ρουμάνικη ασπρόμαυρη ταινία των τελευταίων 25 ετών. Η ταινία μεταπηδά από το κοινωνικό στο οικογενειακό δράμα, ρίχνοντας φως στις μεθόδους επιτήρησης του καθεστώτος Τσαουσέσκου.

Όπως πάντα, οι μικρού μήκους ταινίες στο βαλκανικό πρόγραμμα, εστιάζουν στους ταλαντούχους δημιουργούς του αύριο, φέρνοντας στη Θεσσαλονίκη ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του έργου τους. Μικρές ιστορίες με μεγάλη δύναμη αποτελούν οι ταινίες «Χίλιοι» του Ντανιέλ Ζέζελι (Κροατία), «Καλοκαίρι χωρίς φεγγάρι» του Στέφαν Ιβάντσιτς και «Παγωτό» του Σερχάτ Καραάσλαν (Τουρκία, ευρωπαϊκή πρεμιέρα).

Σημαντική είναι και η συμμετοχή της Ρουμανίας, με ταινίες πρωτοεμφανιζόμενων αλλά και γνωστών σκηνοθετών: «12 λεπτά» του Νικολάε Κονσταντίν Τανάσε, «Περνάει μέσα απ’ τον τοίχο» του Ράντου Ζούντε, «Ιπποδύναμη» του Ντανιέλ Σάντου και «Η Έλα, το Πάντα κι η Μαντάμ» του Αντρέι Στέφαν Ραούτσου.

Τελευταία Νέα