Προσπαθούν να τα κάνουν όλα τέλεια και να πρωτεύουν με ό,τι και αν καταπιαστούν –από τα μαθήματα στο σχολείο και αργότερα τις επιδόσεις στη δουλειά έως την τάξη στο σπίτι και την ανατροφή των παιδιών. Οι τελειομανείς θεωρούνται από πολλούς αξιοθαύμαστοι, όμως μελέτες των τελευταίων ετών αποκαλύπτουν ότι το συνεχές κυνήγι της τελειότητας ενέχει σοβαρούς κινδύνους –και ίσως τελικά είναι περισσότερο αρνητικό παρά θετικό χαρακτηριστικό.

«Η τελειομανία είναι προτέρημα έως ενός σημείου, μετά μετατρέπεται σε μπούμερανγκ και πλήττει όποιον την επιδιώκει» λέει η δρ Πρεμ Σ. Φράι, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Trinity Western του Καναδά. «Αλλο είναι να προσπαθεί κάποιος να είναι τέλειος σε ένα πράγμα και άλλο στα πάντα στη ζωή του».

Από την πλευρά της, η δρ Ντανιέλ Μόλναρ από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Borck στον Καναδά πιστεύει ότι είναι τόσα τα αρνητικά της τελειομανίας ώστε πρέπει να ενταχθεί πλέον στους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης ασθενειών, όπως η παχυσαρκία και το κάπνισμα. «Ρίχνουμε τόσο βάρος στην τελειομανία και τα οφέλη της στα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά επιτεύγματα, ώστε παραβλέπουμε ότι είναι μεγάλος παράγοντας κινδύνου για πολλές παθήσεις, όπως οι ημικρανίες, ο χρόνιος πόνος, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η αυξημένη επιρρέπεια στις λοιμώξεις, ακόμη και ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου» λέει στην εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ».

Οντως, μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2009 στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Health Psychology» έδειξε πως όσοι εθελοντές είχαν υψηλό επίπεδο τελειομανίας, διέτρεχαν κατά 51% μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους έως το τέλος της μελέτης εξίμισι χρόνια αργότερα, σε σύγκριση με όσους είχαν χαμηλότερο επίπεδο τελειομανίας.

Ψυχολογικές μελέτες, εξάλλου, έχουν αποκαλύψει ότι η τελειομανία σχετίζεται και με νοσήματα ψυχικής υγείας, όπως η ψυχογενής ανορεξία, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και οι διαταραχές της προσωπικότητας, ενώ στους πάσχοντες από κατάθλιψη η ύπαρξή της παρεμποδίζει την επιτυχία της αντικαταθλιπτικής αγωγής.

Γιατί κινδυνεύουν

Γιατί όμως είναι τόσο επιβλαβής η τελειομανία; «Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι τελειομανείς σπανίως ζητούν βοήθεια ενώ ακόμη και αν τους προσφερθεί δυσφορούν και την αντιμετωπίζουν συχνά ως επέμβαση στη ζωή τους και ως επίκριση» απαντά η δρ Μόλναρ. «Ωστόσο πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η στήριξη από τον κοινωνικό περίγυρο είναι ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην καλή υγεία και μακροζωία».

Καθοριστικό επίσης είναι το συνεχές στρες που επιφέρει η τελειομανία, κατά τον δρα Γκόρντον Φλετ, καθηγητή Ψυχολογίας της Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ στον Καναδά. «Ο τελειομανής βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση στρες και αυτό είναι επιζήμιο για τον οργανισμό» λέει. Οπως εξηγεί, όταν είμαστε στρεσαρισμένοι ενεργοποιείται μια αλληλουχία χημικών διεργασιών που οδηγούν σε αύξηση του καρδιακού παλμού, της αρτηριακής πίεσης, της διαστολής των αεραγωγών και των στεφανιαίων αρτηριών, και του μεταβολικού ρυθμού. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, όμως, το στρες είναι σύντομο και έτσι οι επιδράσεις αυτές είναι σύντομες.

Στους τελειομανείς όμως είναι παρατεταμένες και πολύ πιο έντονες, όπως έδειξε μελέτη του 2011 που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, και για αυτό όλα τα συστήματα του οργανισμού, από το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό έως το ανοσοποιητικό και το πεπτικό υποφέρουν, σύμφωνα με τον δρα Στίβεν Πάλμερ, επισκέπτη καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίντλσεξ.

Οσοι, εξάλλου, αισθάνονται αναγκασμένοι να είναι τελειομανείς αντιμετωπίζουν σε μεγάλη συχνότητα προβλήματα ύπνου, όπως η αϋπνία, τα οποία υπονομεύουν ακόμη περισσότερο την υγεία τους, σύμφωνα με μελέτη του 2010 που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Κοΐμπρα, στην Πορτογαλία.

Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, οι τελειομανείς συνηθίζουν να μην αποκομίζουν ικανοποίηση από τα επιτεύγματά τους και γι’ αυτό προσπαθούν να γίνονται όλο και καλύτεροι, όπως είχε δείξει και η μελέτη του 2006 της δρος Μόλναρ. Ο αρνητισμός αυτός όμως έχει συνέπειες όταν αρρωστήσουν: πέρυσι, ο δρ Φλετ δημοσίευσε μελέτη με 100 πάσχοντες από έμφραγμα, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τελειομανία επιβράδυνε την ανάρρωσή τους, διότι όχι μόνο δεν είχαν κοινωνική στήριξη και στρεσάρονταν που αρρώστησαν αλλά είχαν και τον αρνητισμό που τους έριχνε ακόμη περισσότερο.

Ανάλογα ευρήματα είχε και ολλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 6.000 καρδιοπαθείς εθελοντές και δημοσιεύθηκε το 2010 στο επιστημονικό περιοδικό «Circulation». Οπως έδειξε, όσοι ήταν τελειομανείς και γενικώς αρνητικοί είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρδιαγγειακά επεισόδια σε σύγκριση με όσους ήταν λιγότερο τελειομανείς και πιο θετικοί.

Τελευταία Νέα