Πρόεδρε Ομπάμα, σώστε την πεταλούδα Μονάρχη

^«Σώστε την πεταλούδα Μονάρχη». Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλαν μέσω ανοιχτής επιστολής 150 επιφανείς πολίτες του κόσμου –από τον βραβευμένο με Νομπέλ Λογοτεχνίας Ορχάν Παμούκ έως την καναδή συγγραφέα Μάργκαρετ Ελέανορ Ατγουντ και τον αμερικανό νομικό, ειδικό σε περιβαλλοντικά ζητήματα, Ρόμπερτ Κένεντι τζούνιορ –στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, στον πρόεδρο του Μεξικού Ενρίκε Πιένα Νιέτο και στον πρωθυπουργό του Καναδά Στίβεν Χάρπερ.

Ο στόχος τους είναι να ευαισθητοποιήσουν τους ηγέτες των τριών χωρών όπου ζουν κυρίως οι διάσημες για τα μεταναστευτικά τους ταξίδια πεταλούδες ώστε να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να αποτρέψουν την εξαφάνισή τους. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας οι τρεις ηγέτες πρόκειται να συναντηθούν στην Πόλη του Μεξικού για να συζητήσουν για την οικονομία και την ασφάλεια. Αυτό που τους ζητούν με την επιστολή τους οι 150 διανοούμενοι είναι να συζητήσουν και το ζήτημα της διάσωσης αυτής της ξεχωριστής πεταλούδας.

ΕΘΝΙΚΟ ΕΝΤΟΜΟ. Πριν από 25 χρόνια, το 1989, η πεταλούδα Μονάρχης ανακηρύχθηκε εθνικό έντομο των ΗΠΑ ενώ τα τελευταία χρόνια για τη διάσωσή της δραστηριοποιούνται ακτιβιστές, περιβαλλοντολόγοι και επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο καθώς ο πληθυσμός τους έχει παρουσιάσει μείωση της τάξης του 30%. Τώρα στο πλευρό τους τάσσονται και οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Δεν πρόκειται όμως για κάποιο καπρίτσιο τους αλλά για μια πραγματική μάχη καθώς η κρίση… των πεταλούδων δεν αφορά μόνον αυτές αλλά και τον άνθρωπο.

Η μείωση του πληθυσμού των συγκεκριμένων πεταλούδων αποτελεί ένα σήμα κινδύνου. Το γεγονός ότι οι πεταλούδες Μονάρχες αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης σημαίνει ότι νοσεί και ο πλανήτης μας. «Οπως συνέβη στο παρελθόν με τις πυγολαμπίδες και τις φώκιες», επισήμανε στην ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα» ο εντομολόγος Τζόρτζιο Μπαλτιτσόνε, «η εξαφάνιση ενός είδους θα πρέπει να μας ανησυχεί γιατί αποτελεί ένδειξη της κακής κατάστασης στην οποία βρίσκεται το περιβάλλον. Και οι πρώτοι που χάνουν είμαστε εμείς. Ο κίνδυνος εξαφάνισης της πεταλούδας Μονάρχη μάς πλήττει ιδιαίτερα διότι πρόκειται για εμβληματικό έντομο. Κατά την αρχαιότητα οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι πεταλούδες Μονάρχες είναι οι ψυχές των πολεμιστών που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη» δήλωσε ο ιταλός ειδικός.

ΑΙΤΙΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗΣ. Οι αιτίες για την εξαφάνιση των λεπιδοπτέρων είναι πολλές –η καταστροφή του φυσικού τους περιβάλλοντος, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ομογενοποίηση των εδαφών, η υπερβολική χρήση χημικών προϊόντων. Πολλοί όμως είναι και οι άνθρωποι και οι οργανισμοί που έχουν θέσει ως σκοπό τους τη διάσωση της πεταλούδας Μονάρχη. Ενας από αυτούς μάλιστα, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γκουέλφ στον Καναδά, πέρασε ένα ολόκληρο καλοκαίρι μαζί τους, ακολουθώντας τες κατά τη διάρκεια της μετανάστευσής τους από την Κεντρική προς τη Βόρεια Αμερική. Ο καναδός επιστήμονας διήνυσε περισσότερα από 35.000 χιλιόμετρα σε 17 πολιτείες των ΗΠΑ. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του αποκάλυψαν τον τρόπο με τον οποίο οι πεταλούδες Μονάρχες, αφού ξυπνήσουν από τον λήθαργό τους, πετούν από το Μεξικό προς τον Βορρά της Αμερικής, πραγματοποιώντας στάσεις στο Τέξας, στην Οκλαχόμα και στις μεσοδυτικές πολιτείες για να εναποθέσουν τα αβγά τους.

Στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότας, η Monarch Joint Venture, ένα δίκτυο μη κυβερνητικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων, χρηματοδοτεί την έρευνα αναφορικά με τις πεταλούδες Μονάρχες και κάθε προσπάθεια διάσωσής τους που γίνεται στην πολιτεία. Την ίδια ώρα, στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας οι επιστήμονες του Κέντρου Παρακολούθησης της Πεταλούδας Μονάρχη, έχοντας ξοδέψει εκατοντάδες χιλιάδες ώρες στη μελέτη της, έφθασαν στο σημείο να χαρακτηρίσουν το μεταναστευτικό της ταξίδι «ένα από τα πιο σημαντικά συμβάντα σε ολόκληρο τον πλανήτη». Επιθυμώντας όμως να συμβάλουν και πρακτικά στην προσπάθεια διάσωσης της πεταλούδας Μονάρχη κατασκεύασαν περισσότερους από 7.000 σταθμούς διέλευσης. Πρόκειται για κήπους ανθρώπων οι οποίοι δέχθηκαν να σπείρουν σε αυτούς σπόρους του φυτού ευφόρβια –το νέκταρ του είναι η αγαπημένη τροφή των πεταλούδων –και για ειδικά διαμορφωμένα σημεία ξεκούρασης και αναζωογόνησης.

ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ. Ωστόσο η μάχη για τη διάσωση της πεταλούδας Μονάρχη δεν φαίνεται να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τουλάχιστον προς το παρόν, καθώς κάθε χρόνο οι πεταλούδες Μονάρχες οι οποίες καταφέρνουν να ολοκληρώσουν το μακρύ μεταναστευτικό τους ταξίδι, είναι ολοένα και λιγότερες. Πριν από τρία χρόνια, μελετητές από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Αϊοβα, σε ένα λιβάδι έκτασης 40 εκταρίων, είχαν εντοπίσει 176 πεταλούδες. Εναν χρόνο μετά, στην ίδια έκταση, κατάφεραν να εντοπίσουν μόλις έντεκα. Κάποιοι όμως εξακολουθούν να ελπίζουν υποστηρίζοντας ότι ο πληθυσμός των πεταλούδων μπορεί να παρουσιάσει σημαντικές αυξομειώσεις από χρόνο σε χρόνο.