Εφυγε ο πατέρας του ΑΚ-47

Το αυτόματο πυροβόλο όπλο που σχεδίασε πριν από 66 χρόνια, λίγο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στη Σοβιετική Ενωση έχει σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους ανά τον κόσμο από όσους οποιοδήποτε άλλο όπλο. Αλλά εκείνος κοιμόταν ήσυχα τις νύχτες: «Δημιούργησα ένα όπλο για να προστατεύσω τα σύνορα της πατρίδας μου», έλεγε. «Δεν φταίω εγώ που χρησιμοποιείται εκεί όπου δεν θα έπρεπε. Γι’ αυτό φταίνε περισσότερο οι πολιτικοί».

Αμα τον πίεζες περισσότερο, έριχνε τις ευθύνες στους Ναζί: «Να κατηγορείτε τους Ναζί που με έκαναν να γίνω σχεδιαστής όπλων», έλεγε. «Εγώ γεωργικά μηχανήματα ήθελα να κατασκευάσω». Ο Μιχαήλ Καλάσνικοφ πέθανε χθες σε ηλικία 94 ετών, σε ένα νοσοκομείο στο Ιζβέστ, κοντά στα Ουράλια Ορη –εκεί όπου έμενε, εκεί όπου έγραφε επίσης ερασιτεχνικά ποιήματα, εκεί όπου κατασκευάζεται ακόμα το διαβόητο τέκνο του, το πιο διαδεδομένο όπλο στον κόσμο, το ΑΚ-47. «Α» όπως Avtomat, Αυτόματο, «Κ» όπως «Kalashnikov», Καλάσνικοφ και «47» από το έτος που άρχισε η παραγωγή του.

Ο Μιχαήλ Καλάσνικοφ γεννήθηκε το 1919 στην Κούρια της Ρωσίας και έντεκα χρόνια αργότερα ο πατέρας του και ολόκληρη η οικογένεια εκτοπίστηκαν στη Σιβηρία. Οι γονείς του ήταν αγρότες, μετά τον εκτοπισμό όμως αναγκάστηκαν να συνδυάσουν τη γεωργία με το κυνήγι και ο μικρός χρησιμοποιούσε ως έφηβος συχνά το τυφέκιο του πατέρα του. Δεν τελείωσε ποτέ το σχολείο. Και το 1938 στρατολογήθηκε στον Κόκκινο Στρατό. Είχε ήδη αναπτύξει πάθος για την οπλοποιία και ταλέντο στις κατασκευές∙ λόγω και της μικροκαμωμένης κοψιάς του διορίστηκε μηχανικός τεθωρακισμένων, αργότερα έγινε οδηγός τεθωρακισμένου. Πολεμώντας ενάντια στους Ναζί στη μάχη του Μπριάνσκ το 1941, ένας όλμος χτύπησε το τανκ του. Οσο ανέρρωνε στο νοσοκομείο, ο Καλάσνικοφ σκεφτόταν τα ανώτερα αυτόματα τυφέκια που είχε δει στα χέρια των Ναζί. Οι αρχικά ακατέργαστες ιδέες του κατέληξαν, το 1947, στο AK-47. Δυο χρόνια αργότερα, το όπλο αυτό επελέγη για τον Σοβιετικό Στρατό.

ΑΠΛΟ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ. Δεν ήταν το πιο εκλεπτυσμένο του είδους του. Και δεν θεωρείται ιδιαίτερα ακριβές, η ανθεκτικότητα και η απλότητά του όμως είναι υποδειγματικές: σε συνθήκες όπου άλλα πιο εξελιγμένα όπλα μπλοκάρουν, στην έρημο λόγω της άμμου ή στη ζούγκλα λόγω της υγρασίας, το AK-47 συνεχίζει να ρίχνει τις προβλεπόμενες 650 βολές το λεπτό. Και είναι τόσο απλό, που ακόμα και ένα μικρό παιδί μπορεί να μάθει γρήγορα να το συναρμολογεί και να το χρησιμοποιεί –και έχει βρεθεί στα χέρια, δυστυχώς, πολλών παιδιών – στρατιωτών.

Η μεγάλη διάδοση του Καλάσνικοφ άρχισε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η Μόσχα το εξήγαγε τότε μαζικά σε φιλοκομμουνιστικές χώρες και επαναστατικά κινήματα, σε πολλές περιπτώσεις δωρεάν. Ενέκρινε επίσης την παραγωγή του σε περίπου 30 άλλες χώρες. Στην πορεία του χρόνου χρησιμοποιήθηκε και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται από επίσημους στρατούς και επαναστατικά ή εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, από αντάρτες και δικτάτορες, από αποικιοκράτες και αντιιμπεριαλιστές, από τρομοκράτες καθώς και από εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Αλλά η εφεύρεση του Μιχαήλ Καλάσνικοφ δεν κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ο ίδιος λοιπόν δεν πλούτισε από τα δικαιώματα. «Εργαζόμασταν για τη σοσιαλιστική κοινωνία, για το καλό του λαού, και ποτέ δεν μετανιώνω γι’ αυτό».