«Αγνώστου προορισμού» είναι το 60% των μολυσματικών αποβλήτων από νοσοκομεία και άλλες υγειονομικές μονάδες της χώρας, καθώς μόλις οι 6.873,5 τόνοι από τους συνολικά 17.403 τόνους της ετήσιας παραγωγής των επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία αυτών απορριμμάτων οδηγείται προς αποτέφρωση στην ειδική μονάδα της Φυλής ή για αποστείρωση σε ειδικούς κλιβάνους.

Οι υπόλοιποι «χάνονται» σε χαράδρες ή επιχειρείται να θαφτούν παρανόμως μαζί με οικιακά σκουπίδια στον ΧΥΤΑ του Λεκανοπεδίου, όπως αποδεικνύουν και τα αλλεπάλληλα περιστατικά του τελευταίου μηνός που εντοπίστηκαν και καταγγέλθηκαν από τον πρόεδρο του φορέα διαχείρισης του χώρου (ΕΔΣΝΑ) και περιφερειάρχη Αττικής, Γιάννη Σγουρό.

Περισσότεροι από 32 τόνοι επικίνδυνων αποβλήτων βρέθηκαν σε απορριμματοφόρα που έφτασαν στον ΧΥΤΑ Φυλής από τα τέλη Νοεμβρίου και τυπικώς μετέφεραν απλά οικιακά απορρίμματα. Σύριγγες, οροί, ματωμένες γάζες, ακόμη και ραδιενεργά υλικά από νοσοκομεία βρέθηκαν όμως στις μεταφερόμενες ποσότητες, συνιστώντας τοξική απειλή για το περιβάλλον σε περίπτωση που θάβονταν και εγκυμονώντας σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Ως επιβεβαίωση της λανθασμένης διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων έρχονται εξάλλου τα στοιχεία του ΕΔΣΝΑ, σχετικά με τις ποσότητες που φτάνουν για αποτέφρωση στον μοναδικό αδειοδοτημένο χώρο της χώρας –στη Φυλή –και οι οποίες βαίνουν μειούμενες. Από 4.331 τόνους το 2008, οι ποσότητες ανήλθαν το 2013 (έως και τον Νοέμβριο) μόλις στους 2.995 τόνους. Αμέλεια, έλλειψη υποδομών, σύγχυση ως προς τις ενδεδειγμένες μεθόδους επεξεργασίας, αλλά και οικονομικά συμφέροντα βρίσκονται πίσω από τη διαχείρισή τους.

Τρεις διαφορετικούς παράνομους δρόμους περιγράφουν στελέχη του ΕΔΣΝΑ: «Η χειρότερη εκδοχή είναι πως τα πετάνε σε ανεξέλεγκτους χώρους και χαράδρες, η δεύτερη είναι να τα στέλνουν προς ταφή στον ΧΥΤΑ και το τρίτο ενδεχόμενο είναι να βαφτίζονται ως μεικτά επικίνδυνα απόβλητα και να στέλνονται απλώς για αποστείρωση σε κλιβάνους, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για αμιγώς μολυσματικά και τοξικά, τα οποία απαιτούν θερμοκαταστροφή, δηλαδή αποτέφρωση στην ειδική μονάδα».

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ. Το γεγονός επιβεβαιώνεται και από τις περιγραφές στο Ειδικό Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων, που εξέδωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος τον Ιούλιο του 2012. Σε αυτό μεταξύ άλλων αναφέρονται οι εξής διαπιστώσεις για την υφιστάμενη κατάσταση:

n Διαπιστώθηκε ότι αρκετές από τις εγκαταστάσεις διαχείρισης (αποτέφρωσης ή αποστείρωσης) εντός των υγειονομικών μονάδων λειτουργούν χωρίς σχετική άδεια.

n Δεν έχουν αναπτυχθεί προγράμματα διαλογής στην πηγή των διαφόρων κατηγοριών αποβλήτων και δεν υπάρχει κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού.

n Σε ελάχιστες περιπτώσεις υπάρχουν εγκεκριμένοι εσωτερικοί κανονισμοί διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων.

n Σημαντικές ποσότητες αποβλήτων από μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας δεν παραδίδονται σε αδειοδοτημένους συλλέκτες – μεταφορείς, με αποτέλεσμα αυτά να καταλήγουν μαζί με τα αστικά στερεά απόβλητα στους ΧΥΤΑ ή αλλού.

n Δεν αξιοποιείται πλήρως η δυναμικότητα των υφιστάμενων μονάδων διαχείρισης ως αποτέλεσμα της μη τήρησης της εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας από τις υγειονομικές μονάδες.

Ενδεικτικό είναι πως σε όλη τη χώρα λειτουργούν ελάχιστες μονάδες υποδοχής νοσοκομειακών αποβλήτων. Εκτός από τον μοναδικό αποτεφρωτήρα, που υπάρχει στον ΧΥΤΑ Φυλής, οι μόνες μονάδες αποστείρωσης για τα απλά νοσοκομειακά απόβλητα, που υπήρχαν στο τέλος του 2010 σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, ανέρχονταν σε πέντε. «Χωρίς όμως την κατάλληλη χωροταξική κατανομή», όπως υπογραμμίζεται στο Εθνικό Σχέδιο.