«Το AKP είναι παντού, η διαφθορά είναι παντού», φώναζαν χθες οι 10.000 αντικυβερνητικοί διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία του Καντίκιοϊ, στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης, προτού τους διαλύσει η τουρκική αστυνομία με δακρυγόνα και αντλίες νερού. Το σύνθημα ηχούσε κάπως γνώριμο –«Η Ταξίμ είναι παντού, η αντίσταση είναι παντού», φώναζαν οι πολύ περισσότεροι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές που έκαναν την Πλατεία Ταξίμ «σπίτι» τους το περασμένο καλοκαίρι, πριν να τους συνθλίψει η αστυνομική καταστολή. Οπως και τότε, έτσι και τώρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βλέπει πίσω από όλα ξένους συνωμοτικούς δακτύλους, μιλάει για «διεθνείς ομάδες» και «σκοτεινές συμμαχίες», καταγγέλλει μια «βρώμικη επιχείρηση» εναντίον της κυβέρνησής του, απειλεί να απελάσει ξένους πρεσβευτές… Αλλά αυτή η κρίση αποκτά καθημερινά μεγαλύτερες διαστάσεις, ο πόλεμος ανάμεσα στον Ερντογάν και τον άλλοτε στενό του σύμμαχο, τον πανίσχυρο αυτοεξόριστο ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν είναι πλέον ξεκάθαρος, η ένταση μεταξύ Αγκυρας και ΗΠΑ αυξάνεται και το πολιτικό μέλλον του τούρκου πρωθυπουργού αντιμετωπίζει πλέον σαφή κίνδυνο.

ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ. Συνολικά 89 άνθρωποι, ανάμεσά τους οι γιοι τριών υπουργών της κυβέρνησης Ερντογάν και ο δήμαρχος του Φατίχ της Κωνσταντινούπολης που θεωρείται προπύργιο του AKP, έχουν συλληφθεί από την περασμένη εβδομάδα ως ύποπτοι στο πλαίσιο μιας διττής έρευνας που αφορά τόσο μεγάλης κλίμακας δωροληψία για κατασκευαστικά πρότζεκτ όσο και παράνομες μεταφορές χρημάτων στο Ιράν. Είκοσι τέσσερις από αυτούς, ανάμεσά τους οι γιοι των υπουργών Εσωτερικών και Οικονομίας και ο πρόεδρος της κρατικής τράπεζας Χάλκμπανκ, έχουν κριθεί ήδη προφυλακιστέοι. Ο Ερντογάν απάντησε με πογκρόμ εναντίον των αστυνομικών Αρχών, παύοντας ή μεταθέτοντας δυσμενώς συνολικά 70 αξιωματικούς, περιλαμβανομένων των διοικητών πέντε διευθύνσεων της ασφάλειας Κωνσταντινούπολης.

Η κρίση θεωρήθηκε εξαρχής αποτέλεσμα της ρήξης που έχει επέλθει ανάμεσα στον τούρκο πρωθυπουργό και τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ από το 1999 αλλά πάντα ασκούντα μεγάλη επιρροή στους κόλπους της τουρκικής αστυνομίας και της δικαιοσύνης Φετουλάχ Γκιουλέν –στο παρελθόν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πολιτική άνοδο και εδραίωση του Ερντογάν. Προς το παρόν, ο τελευταίος περιορίζεται σε υπονοούμενα, απειλώντας να συνθλίψει τις «συμμορίες που φωλιάζουν στους κόλπους του κράτους» και τις «οργανώσεις που κάνουν εργολαβίες με διεθνή κέντρα». Ο ίδιος ο Γκιουλέν αρνήθηκε την περασμένη εβδομάδα μέσω δικηγόρου κάθε εμπλοκή στο κύμα των συλλήψεων για διαφθορά πέριξ της κυβέρνησης Ερντογάν. Σε βίντεο που έδωσε όμως στη δημοσιότητα το Σάββατο, κατέστησε τη ρήξη δημόσια: «Οσοι δεν βλέπουν τον κλέφτη αλλά καταδιώκουν εκείνους που προσπαθούν να πιάσουν τον κλέφτη, όσοι δεν βλέπουν τον φόνο αλλά προσπαθούν να δυσφημήσουν άλλους κατηγορώντας αθώους –είθε ο Θεός να κάψει τα σπίτια τους, να καταστρέψει τα σπίτια τους, να σπάσει την ενότητά τους».

Ο ΠΡΕΣΒΕΥΤΗΣ ΤΩΝ ΗΠΑ. Την ίδια ημέρα, το Σάββατο, τέσσερις τουρκικές φιλοκυβερνητικές εφημερίδες είχαν φωτογραφία του αμερικανού πρεσβευτή στην Αγκυρα Φράνσις Ρικιαρντιόνε στο πρωτοσέλιδό τους. «Φύγε από τη χώρα», ήταν ο τίτλος σε μία. Αλλα δημοσιεύματα τουρκικών μέσων συμπεριλάμβαναν στους συνωμότες και το Ισραήλ. «Κάποιοι πρεσβευτές εμπλέκονται σε προκλητικές ενέργειες», δήλωσε ο Ερντογάν. «Περιοριστείτε στα καθήκοντά σας. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να σας κρατήσουμε στη χώρα». Η τράπεζα Χαλκ Μπανκ έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν από την Ουάσιγκτον ότι βοηθούσε το Ιράν να παρακάμπτει τις κυρώσεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Ρικαρντιόνε φέρεται να καυχήθηκε μιλώντας σε ευρωπαίους πρεσβευτές ότι «παρακολουθείτε τώρα την πτώση μιας αυτοκρατορίας». Η αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα διέψευσε κατηγορηματικά τα σχετικά δημοσιεύματα, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε την ανακοίνωσή της «επαρκή» –αλλά η ένταση παραμένει.

Στο μεταξύ, ο Ερντογάν υπόσχεται συνέχιση της εκκαθάρισης της αστυνομίας από αυτούς που «καταχρώνται την εξουσία τους». Από την πλευρά τους, οι διαδηλωτές χθες στο Καντίκιοϊ αξίωναν παραίτηση των υπουργών που εμπλέκονται στην έρευνα περί διαφθοράς. Ο υπουργός Εσωτερικών και πατέρας ενός από τους συλληφθέντες, ο Μουαμέρ Γκιουλέρ, ανακοίνωσε πως έχει υποβάλει παραίτηση και αναμένει την απόφαση του τούρκου πρωθυπουργού. Πληροφορίες μιλούν για ευρύ κυβερνητικό ανασχηματισμό τις επόμενες ημέρες, τρεις μήνες πριν από τις δημοτικές και οκτώ μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία.