Στο τηλέφωνο μου φάνηκε πολύ ταραγμένος. Ετών 30, «ναρκομανής». Δεν του αρέσει η λέξη, ούτε εμένα μου αρέσει, γι’ αυτό τη βάζω σε εισαγωγικά. Αρχισε να «πίνει» λίγο μετά το σχολείο. Νησιώτης που βρέθηκε στην Κυψέλη. «Για το χαϊλίκι ξεκίνησα». Οταν κατάλαβε ότι κόλλησε γύρισε πίσω στο νησί. «Σε έναν μήνα θα την έκοβα. Το πολύ πολύ να ούρλιαζα 2-3 μέρες, αλλά θα την έκοβα». Και όντως την έκοψε. Σε ένα εξάμηνο όμως ξανακύλησε. Η πρέζα είχε φτάσει στο νησί. Και αυτός κάθε φορά χωνόταν όλο και πιο βαθιά. Εγώ τον γνώρισα πέρυσι που είχα πάει στην Κάλυμνο για να κάνω θέμα τους ψαράδες και τους παλιούς σφουγγαράδες. «Βοήθα, ρε φίλε, ούτε έναν “ύπνο” δεν μας δίνουν στο νοσοκομείο. Πώς να ξεκόψουμε μόνοι μας; Οι πρεζέμποροι κάνουν πάρτι στα νησιά». Προχθές, στο τελευταίο τηλέφωνο, είχε χάσει κάθε ελπίδα. «Βλέπεις φως; Πεθαίνει κόσμος». Εκλεισα το τηλέφωνο και πήρα τη Μένη Μαλλιώρη. Δεν είχε να μου πει καλά νέα. Τουλάχιστον για τον φίλο μου στην Κάλυμνο. Δεν υπάρχουν λεφτά για τη μονάδα υποκατάστατων στην Κάλυμνο. Και ας έχει αποφασιστεί. Ούτε για τη Δράμα, τις Σέρρες, την Καστοριά, τη Βέροια, τα Τρίκαλα, τη Μυτιλήνη υπάρχουν λεφτά. Και μην αρχίσετε τώρα τα ερωτήματα «γιατί να δίνουν υποκατάστατα και να μην κόβουν εντελώς», γιατί αυτή είναι μια κουβέντα που έχει γίνει στην Ευρώπη πριν από δεκαπέντε χρόνια. Υπάρχουν άνθρωποι που κόβουν στα «στεγνά» και υπάρχουν και άλλοι που κόβουν με «υποκατάστατα». Αλλά και να ήθελε τα «στεγνά», ούτε αυτά υπάρχουν στο νησί του. Αυτά συζητούσαμε με τη Μαλλιώρη και για όλα τα άλλα που ακούγονται για τον Οργανισμό Καταπολέμησης Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ). Για μια «τρύπα» εκατομμυρίων, για την κόντρα της με την υφυπουργό Ζέττα Μακρή και την παραίτησή της – έτσι έγραψαν οι εφημερίδες. Σε όλα μού απαντούσε άμεσα και χωρίς περιστροφές. Τόσο που ξαφνιάστηκα.

Πριν πάτε στον ΟΚΑΝΑ γνωρίζατε ανθρώπους εξαρτημένους από τις ουσίες;

Στον ΟΚΑΝΑ ήμουν πρόεδρος και τη διετία 1997-99, άρα τον Μάρτιο του 2010 που ξεκίνησε η δεύτερη θητεία μου γύρισα σε γνωστά μέρη…

Εγώ σας ρωτώ αν στο φιλικό σας ή στο συγγενικό σας περιβάλλον υπήρχαν χρήστες.

Ναι, και στο δικό μου περιβάλλον υπήρχαν χρήστες.

Εσείς έχετε εξαρτήσεις; Τσιγάρο; Αλκοόλ;

Μόνο συναισθηματικές εξαρτήσεις έχω. Τα βράδια με το φαγητό θα πιω λίγο αλκοόλ, αλλά αυτό δεν είναι εξάρτηση.

Σε έναν φίλο σας εξαρτημένο από ηρωίνη θα συνιστούσατε μεθαδόνη ή κάποιο στεγνό πρόγραμμα;

Εξαρτάται από την ηλικία του, αν είναι ελεύθερος ή φυλακισμένος, τα χρόνια που είναι χρήστης, αν έχει προβλήματα υγείας… Σε κάθε περίπτωση πάντως θα τον ενημέρωνα πλήρως για όλα τα θεραπευτικά προγράμματα, θα του έκανα μια θεραπευτική πρόταση αλλά θα τον παρότρυνα να πάρει αυτός την τελική απόφαση.

Πόσοι παίρνουν μεθαδόνη σήμερα;

Συνολικά σε μεθαδόνη έχουμε 2.095 θεραπευόμενους ενώ σε βουπρενορφίνη και συνδυασμό βουπρενορφίνης-ναλτρεξόνης 6.048 θεραπευόμενους.

Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι στην ουρά για μεθαδόνη;

Ναι, στην Αττική 2.275 άτομα και στην υπόλοιπη Ελλάδα 322 άτομα.

Δηλαδή, αν εμφανιστεί σήμερα κάποιος και ζητήσει βοήθεια σε πόσον καιρό θα μπει σε κάποιο πρόγραμμα υποκατάστατων;

Αν ζει στην Αττική σε τριάμισι χρόνια. Αν είναι στην υπόλοιπη Ελλάδα, εκεί που έχουμε μονάδες, λίγες εβδομάδες συνήθως. Αν ζει σε περιοχές που δεν υπάρχει μονάδα του ΟΚΑΝΑ ή άλλου, εγκεκριμένου από το κράτος, θεραπευτικού προγράμματος, Κύριος οίδε…

Αρα δεν καταφέρατε αυτό που είχατε πει.

Τι είχα πει;

Οτι δεν πρέπει να υπάρχει κανείς χρήστης σε λίστα αναμονής για θεραπεία.

Ναι, γι’ αυτό προσπαθώ. Στη Θεσσαλονίκη το 2010 ο χρόνος αναμονής για θεραπεία ήταν τεσσεράμισι χρόνια, με την αύξηση των μονάδων μας σε 12 σήμερα ο χρόνος είναι μόλις 15 ημέρες, καλύτερος από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και στην Αττική αν είχαμε τους απαιτούμενους πόρους το ίδιο θα είχε συμβεί. Τα λεφτά μάς λείπουν όχι ο σχεδιασμός.

Επειδή τα λεφτά πάντα θα λείπουν, ποιες είναι οι προτεραιότητες σας; Αν είχατε δηλαδή χρήματα για μία ακόμα μονάδα υποκατάστασης που θα την ανοίγατε; Στην Αθήνα, στη Θράκη ή στην Κάλυμνο;

Δεν είναι εύκολη η απάντηση. Πάντως στην Αττική ένας χρήστης έχει και άλλες λύσεις. Υπάρχει το ΚΕΘΕΑ, το 18 ΑΝΩ… Στη Θράκη πάλι, αν ζει στην Αλεξανδρούπολη έχει και μονάδα ΟΚΑΝΑ και «στεγνό» πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ. Αντίθετα, στην Κάλυμνο δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα. Από το 2011 έχουμε αποφασίσει να κάνουμε μια μονάδα στο νησί αλλά δεν μπορούμε να βρούμε τους απαραίτητους πόρους.

Στις φυλακές γιατί δεν υπάρχουν προγράμματα υποκατάστατων;

Από το 1999, με απόφαση των υπουργών Υγείας και Δικαιοσύνης, προβλεπόταν ότι στα νεοϊδρυθέντα τότε Κέντρα Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων θα είχαμε και προγράμματα υποκατάστασης. Η απόφαση όμως ως προς το σημείο αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

Γιατί;

Δεν θέλω να μπω σε αυτή τη συζήτηση, σημασία έχει ότι τον Μάρτιο που μας πέρασε καταφέραμε, έπειτα από πολύχρονες προσπάθειες, να έχουμε ένα ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο που να επιτρέπει τη χορήγηση υποκατάστατων στα σωφρονιστικά καταστήματα. Ο ΟΚΑΝΑ έχει ήδη εγκεκριμένο πρόγραμμα ΕΣΠΑ για «Πιλοτικά προγράμματα υποκατάστασης στις φυλακές» του Κορυδαλλού και της Πάτρας. Δικαίωμα στη θεραπεία έχουν όλοι οι άνθρωποι. Θα αρνιόμασταν ποτέ σε έναν κρατούμενο με σπασμένο πόδι να δει γιατρό και να πάρει φάρμακο; Οχι βέβαια.

Πόσος είναι ο προϋπολογισμός του ΟΚΑΝΑ;

Για το 2013 η επιχορήγηση του ΟΚΑΝΑ είναι 18.000.000 ευρώ ενώ μόνο η μισθοδοσία ανέρχεται στα 18.500.000 ευρώ. Δέκα χρόνια πριν, το 2003, είχαμε μόνο 1.879 θεραπευόμενους και προϋπολογισμό 23.650.000 ευρώ. Τώρα δηλαδή έχουμε τους επταπλάσιους θεραπευόμενους και προσπαθούμε να τα βγάλουμε πέρα με 23 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 5 εκατομμύρια προορίζονται για τα κέντρα πρόληψης, τουτέστιν 18 εκατομμύρια.

Συνολικά στον τομέα της απεξάρτησης πόσα λεφτά δίνει το κράτος;

Κανείς δεν μπορεί να σας απαντήσει με ακρίβεια σε αυτό το ερώτημα. Ελπίζω να το διερευνήσει και να μας απαντήσει η Εθνική Συντονίστρια, καθώς τον Μάρτιο δημιουργήθηκε και στην Ελλάδα ο θεσμός του Εθνικού Συντονιστή. Οι εγκεκριμένοι πάντως για το 2013 προϋπολογισμοί του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ, των δύο μεγαλύτερων δηλαδή πανελλαδικών θεραπευτικών δικτύων, ήταν συνολικά 36.000.000 ευρώ (18 εκατ. ΟΚΑΝΑ και 18 εκατ. ΚΕΘΕΑ), τα οποία φτάνουν τα 41.000.000 εάν προσθέσουμε και τα 5.000.000 προς τα κέντρα πρόληψης.

36 εκατομμύρια για πόσους ανθρώπους, για πόσους θεραπευόμενους δηλαδή;

Εξαρτάται τι μετράμε. Για θεραπεία σε όλα τα θεραπευτικά προγράμματα στην Ελλάδα έχουμε περίπου 11.600 άτομα, εκ των οποίων οι 9.800 είναι θεραπευόμενοι στα προγράμματα του ΟΚΑΝΑ. Οι χρηματοδοτήσεις των φορέων όμως δεν καλύπτουν μόνο τη θεραπεία αλλά και άλλες δράσεις όπως δουλειά στον δρόμο, διανομή υγειονομικού υλικού κ.λπ.

Τι ποσά διαθέτει ο ΟΚΑΝΑ για υποκατάστατα και σε ποιες εταιρείες πάνε;

Σήμερα, και σύμφωνα με τα στοιχεία ετήσιου κόστους του 2012 που δεν αποκλίνουν πολύ από τα εφετινά, ο ΟΚΑΝΑ διαθέτει 80.000 ευρώ στον ΙΦΕΤ για τη μεθαδόνη, 1.511.970 ευρώ στη Rafarm για βουπρενορφίνη και 1.962.859 ευρώ στη ReckittBenckiser για βουπρενορφίνη/ναλοξόνη.

Ποιος αποφασίζει από ποιον θα προμηθευθεί ο ΟΚΑΝΑ τα υποκατάστατα;

Μεθαδόνη σας είπα, παίρνουμε από τον ΙΦΕΤ, τα άλλα υποκατάστατα εγώ θέλω να τα παίρνουμε και πρέπει να τα παίρνουμε έπειτα από διεθνή δημόσιο διαγωνισμό.

Αυτή είναι και η πηγή της κόντρας σας με

την υφυπουργό Υγείας, την κυρία Μακρή;

Μπορείτε να με ρωτήσετε ό,τι θέλετε αλλά μην το αποκαλείτε «κόντρα». Εγώ δεν κοντράρομαι με κανέναν, απλώς υπερασπίζομαι το δημόσιο συμφέρον.

Σας ζητήθηκε από την πολιτική ηγεσία

του υπουργείου Υγείας να προχωρήσετε

στην προμήθεια ενός συγκεκριμένου υποκατάστατου;

Ναι, μου ζητήθηκε εγγράφως από την υφυπουργό κυρία Μακρή να συνεχίσω την προμήθεια γενόσημης βουπρενορφίνης από την Rafarm, ενώ από τον Αύγουστο έχει κυκλοφορήσει και δεύτερο γενόσημο, σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών, και ο ΟΚΑΝΑ έχει την άποψη ότι έπρεπε να ακολουθηθεί διαγωνιστική διαδικασία.

Και τελικά τι θα γίνει; Θα υπάρξει διαγωνισμός;

Ηδη έχει γίνει καταγγελία της ισχύουσας σύμβασης προκειμένου να ξεκινήσουν διαγωνιστικές διαδικασίες, όπως επιτάσσουν ο νόμος και η λογική.

Η υφυπουργός πάντως λέει ότι το υπουργείο Υγείας δεν μπορεί να βρει πού πήγαν 7 εκατ. ευρώ, τα οποία είχαν δοθεί στον ΟΚΑΝΑ για τα κέντρα πρόληψης. «Λείπουν» ή δεν «λείπουν» 7 εκατομμύρια;

Δεν λείπουν. Ο ΟΚΑΝΑ υπογράφει τριετείς συμβάσεις με καθένα από τα 73 κέντρα πρόληψης και τα πληρώνει βάσει απολογιστικών στοιχείων. Αρκετά κέντρα δεν έχουν στείλει απολογισμούς για 2-3 χρόνια, άρα εκτός από τη μισθοδοσία δεν μπορούμε να τους αποδώσουμε άλλα έξοδα. Περιμένουμε πρώτα τα σχετικά παραστατικά. Πάντως η διερεύνηση των οικονομικών στοιχείων για τα κέντρα πρόληψης συνεχίζεται, δεδομένου ότι η υφυπουργός ζήτησε στοιχεία από τον Ιανουάριο του 2009. Δηλαδή ζήτησε στοιχεία που αφορούν και την προηγούμενη διοίκηση, τα οποία βέβαια μόλις συγκεντρωθούν θα της διαβιβασθούν.

Ναι, αλλά πείτε μου, εσείς δέχεστε ότι υπάρχει μαύρη τρύπα στον ΟΚΑΝΑ;

Στη δική μου διοίκηση δεν υπάρχει τρύπα, ούτε μαύρη ούτε άσπρη. Από τότε που ανέλαβα, τον Μάρτιο του 2010, είναι όλα δημόσια, όλα αναρτώνται δηλαδή στην ιστοσελίδα του ΟΚΑΝΑ. Και τα κέντρα πρόληψης απέκτησαν δικό τους κωδικό χρηματοδότησης, αποτέλεσμα επίμονων αιτημάτων μου στην κυρία Γεννηματά, που ήταν τότε στο υπουργείο Υγείας.

Και αυτές οι μαύρες τρύπες που γράφτηκε ότι έχει εντοπίσει ο κ. Ρακιντζής;

Αυτά αφορούν τα παλαιότερα χρόνια πριν αναλάβω. Είναι μια μαύρη τρύπα περίπου 37 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση του κ. Ρακιντζή.

Τελευταία Νέα