Παράθυρο για νομοθετικές αλλαγές στη δυνατότητα σύναψης συμφώνου συμβίωσης και για ομόφυλα ζευγάρια ανοίγει χθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου κάνοντας δεκτές ελληνικές προσφυγές, μεταξύ των οποίων του Γρηγόρη Βαλλιανάτου και του συντρόφου του, έκρινε ουσιαστικά ότι είναι αντίθετος με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης, που ισχύει στη χώρα μας από το 2008, αλλά προβλέπεται μόνο για ζευγάρια διαφορετικού φύλου που δεν επιθυμούν να τελέσουν γάμο.

Με την «ετυμηγορία» τους οι ευρωπαίοι δικαστές έδωσαν ένα διαφορετικό στίγμα κρίνοντας ότι η κόκκινη γραμμή που έχει χαράξει ο έλληνας νομοθέτης για τα ομόφυλα ζευγάρια που επιθυμούν να νομιμοποιήσουν τη σχέση τους, ισοδυναμεί με παραβίαση συγκεκριμένων διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης που προστατεύει τα ατομικά δικαιώματα. Συγκεκριμένα αποφάνθηκαν ότι με το επίμαχο νομοθέτημα παραβιάζεται το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), που απαγορεύει τις διακρίσεις, και το άρθρο 8, που κατοχυρώνει τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής.

Στο σκεπτικό της απόφασης επισημαίνεται ότι από τις 19 χώρες που έχουν εισαγάγει στο εθνικό τους δίκαιο νομοθετικές μορφές ένωσης ζευγαριών, μόνο η Λιθουανία και η Ελλάδα έχουν αποκλείσει από αυτή τη νομική προστασία τα ζευγάρια ίδιου φύλου απαγορεύοντας τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης για τους ομόφυλους.

«Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ήρθε με την καταδικαστική του απόφαση να υπενθυμίσει στη χώρα μας ότι δεν μπορεί να είναι ουραγός στην προάσπιση των ατομικών δικαιωμάτων», επισημαίνει ο δικηγόρος και ειδικός γραμματέας της Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων, Βασίλης Χειρδάρης, ο οποίος έχει ασχοληθεί με θέματα ευρωπαϊκού δικαίου.

Τι σημαίνει στην πράξη η απόφαση αυτή για τη χώρα μας; Σύμφωνα με τον κ. Χειρδάρη, «κατ’ αρχήν η απόφαση ισχύει μόνο για τους προσφεύγοντες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και ως άμεση συνέπεια έχει γι’ αυτούς την είσπραξη της επιδικασθείσας χρηματικής ικανοποίησης λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστησαν και των δικαστικών εξόδων». Εξηγεί μάλιστα ότι σε καμία περίπτωση «δεν αποτελεί τίτλο εκτελεστό, τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι προσφεύγοντες και να τον επικαλεστούν για να συνάψουν σύμφωνο συμβίωσης», ενώ «σε δεύτερο επίπεδο αποτελεί μια σαφή οδηγία για άμεση νομοθετική ρύθμιση για την αποκατάσταση της ανισότητας εις βάρος των ομοφύλων και μια απειλή για μελλοντικές καταδίκες στο Δικαστήριο του Στρασβούργου».

ΗΘΙΚΗ ΒΛΑΒΗ. Το Δικαστήριο υποχρεώνει την Ελλάδα να πληρώσει σε καθένα από τα προσφεύγοντα πρόσωπα ως αποζημίωση για την ηθική βλάβη το ποσό των 5.000 ευρώ. «Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) και η ΜΚΟ Σύνθεση – Ενημέρωση, Ευαισθητοποίηση, Ερευνα για το HIV/AIDS εκφράζουν την ικανοποίησή τους, γιατί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με απόφαση της Ολομέλειάς του (17μελής σύνθεση), δικαίωσε τη θέση τους σε ένα ζήτημα αρχής: είναι ανεπίτρεπτη κάθε διάκριση εις βάρος ομόφυλων ζευγαριών ως προς το δικαίωμά τους να επιλέγουν τον σύντροφό τους και να διαμορφώνουν από κοινού την οικογενειακή τους ζωή».

Τις προαναφερόμενες οργανώσεις και τα ομόφυλα ζευγάρια που είχαν προσφύγει στο Στρασβούργο εκπροσώπησαν ενώπιον του Δικαστηρίου η γαλλίδα δικηγόρος Καρολίν Μεκαρί, ο καθηγητής Νομικής Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, ο διδάκτωρ Νομικής Βαγγέλης Μάλλιος και ο εκπρόσωπος του ΕΠΣΕ Παναγιώτης Δημητράς.