Μιλούσαμε πάντα τα μεσάνυχτα. Μεσάνυχτα στην Ελλάδα, απόγευμα στη Βοστώνη. Το όνομά του το είχα ακούσει πολλές φορές στο παρελθόν συνοδευμένο από πολλά επιφωνήματα. Διευθυντής Ψηφιακής Μάθησης σε ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Δεν είναι και λίγο. Και τα ελληνικά του τέλεια. Αλλωστε, πανεπιστήμιο εδώ τελείωσε. Και Λύκειο στο Κολωνάκι. Στο Πειραματικό τής Σκουφά. «Αυτό που τελείωσαν ο Σημίτης και ο Παπανδρέου, μέχρι τη Β’ Λυκείου νομίζω», μου λέει αλλά δεν μπορώ να διακρίνω το ύφος του. Οι αδυναμίες των τηλεφωνικών συνομιλιών. Στην Αμερική έχει διδάξει στο ΙΜΤ, μετά στο δημόσιο του Maryland και τα τελευταία χρόνια στη Βοστώνη. Boston University. Και το Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου θα είναι στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ομιλητής στο TEDxAcademy, που φέτος θα έχει θέμα του την «ανακάλυψη». Την τελευταία φορά που μιλήσαμε, στα ελληνικά κανάλια μάλωναν για τις επισκέψεις των πολιτικών αρχηγών στα σχολεία. «Εκανε καλά ο Τσίπρας και ο Κουτσούμπας που ζήτησαν από τους μαθητές να βγουν στους δρόμους»; Στη Βοστώνη δεν είχαν φθάσει τα νέα και ο Χρύσανθος Δελλαρόκας με άκουγε άφωνος. «Δεν νομίζω ότι είναι σωστό να ανακατεύει κανείς τους μαθητές στις διαφορές των μεγάλων», μου είπε ύστερα από παύση. Ηταν φανερό ότι δεν είχε διάθεση να κάνουμε μια πολιτική συζήτηση.

Στο βιογραφικό σας διαβάζω ότι είστε παντρεμένος με Αμερικανίδα.

Και έχουμε έναν γιο πέντε χρονών, ο οποίος μιλάει ωραιότατα ελληνικά.

Τα καλοκαίρια να φανταστώ έρχεστε στην Ελλάδα;

Ναι στη Νάξο. Η οικογένειά μου κατάγεται από το Κάστρο της Νάξου.

Την καθολική συνοικία του Κάστρου;

Ναι, είμαι καθολικός.

Θρησκευόμενος;

Οχι ιδιαίτερα. Αλλά δεν έχω και κακή σχέση με τη θρησκεία.

Θρησκευτικά όμως δεν θα κάνατε στο σχολείο. Εξαιρεθήκατε φαντάζομαι…

Καλό ήταν αυτό. Οταν ήμουν στο Λύκειο εκμεταλλευόμουν τον χρόνο για να παίζω με το κομπιούτερ του σχολείου.

Είχατε κομπιούτερ το ’80 στο σχολείο;

Ημασταν το πρώτο σχολείο στην Ελλάδα που πήρε κομπιούτερ. Υπήρχε ένας πρωτοπόρος μαθηματικός, ο κ. Καλομιτσίνης θυμάμαι, που το 1981 κατάφερε να φέρει έναν TRS 80. Με είχε συναρπάσει το ότι μπορούσα να λύνω προβλήματα γρηγορότερα από το ανθρώπινο μυαλό και όταν μπήκα στο Πολυτεχνείο ήδη ήξερα προγραμματισμό σε αρκετές γλώσσες, ήμουν δηλαδή πιο μπροστά από τους άλλους.

Ο γιος σας που είναι πέντε χρονών έχει ήδη επαφή με τους υπολογιστές;

Φυσικά, όπως όλα τα παιδιά σήμερα. Του αρέσουν τα tablets, οι ψηφιακές κάμερες, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Και όταν έχει καμιά απορία, λέω γελώντας να ρωτήσουμε την google να δούμε τι θα μας πει.

Οταν όμως έχεις όλες τις απαντήσεις μπροστά σου, 30 εκατοστά από το χέρι σου, η χαρά της αναζήτησης χάνεται.

Αυτό το θέμα που θέτετε με απασχολεί όλο και πιο συχνά. Οταν ήμουν παιδί, μου άρεσαν πολύ τα αμερικανικά κόμικς. Για να τα βρω έπρεπε να πάω στην τράπεζα, να βγάλω ένα τσεκ σε δολάρια, να το στείλω στην Αμερική και να περιμένω έναν μήνα, δύο μήνες μέχρι να μου έρθουν τα κόμικς με το ταχυδρομείο. Σήμερα μόλις μου έρθει η όρεξη να διαβάσω ένα κόμικς, πληκτρολογώ το όνομά του και σε λίγα δευτερόλεπτα το έχω μπροστά μου. Εχετε δίκιο πάντως, η λαχτάρα που έχεις για κάτι μικραίνει όταν όλα γίνονται τόσο εύκολο.

Και «στον δρόμο προς το κόμικς» δεν θα δεις ούτε την τραπεζικό ούτε τον υπάλληλο του ΕΛΤΑ… (γέλια)

Μπορείς όμως αντί να κάνεις μια απλή αναζήτηση να μπεις στα κοινωνικά δίκτυα. Σίγουρα θα υπάρχει μια κοινότητα που θα την ενδιαφέρουν τα ίδια κόμικς.

Και γιατί να μην έχεις φίλους να το συζητάς μαζί τους;

Μα πόσους φίλους να έχεις; Οταν είχαμε ενδιαφέρον για μοτοσικλέτες ή για το ψαροτούφεκο υπήρχαν δύο, τρεις φίλοι με την ίδια λόξα, τώρα μπορείς να βρεις χιλιάδες φίλους με τα ίδια χόμπι. Οι υπολογιστές δεν θα πρέπει να λέγονται «υπολογιστές». Το σημαντικό πλέον δεν είναι ότι «υπολογίζουν» αλλά ότι «συνδέουν». Τους χρησιμοποιούμε για να βρίσκουμε τους «άλλους», οι οποίοι ενδεχομένως έχουν και τις απαντήσεις στις ερωτήσεις μας.

Αλλοι λένε ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ψηλά και άλλοι ότι είναι χαμηλά στη διεθνή κατάταξη. Ποια είναι η δική σας αξιολόγηση;

Αν τα ελληνικά πανεπιστήμια ήταν οργανωμένα κατά τα πρότυπα του εξωτερικού θα ήταν πολύ ψηλότερα στην παγκόσμια κατάταξη. Σε πολλά ελληνικά πανεπιστήμια υπάρχουν θύλακοι αριστείας με εξαιρετικούς επιστήμονες που παράγουν έργο υψηλής ποιότητας.

Αυτές τις ημέρες βέβαια τα περισσότερα πανεπιστήμια είναι κλειστά, όπως και τα σχολεία. Οι καθηγητές κατεβαίνουν σε απεργία με την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Το έχω μάθει. Είναι θλιβερό να κλείνουν τα σχολεία τους οι ίδιοι οι δάσκαλοί τους. Δίνουμε και λανθασμένα πρότυπα στους μαθητές για το πώς θα πρέπει να λύνονται οι διαφορές.

Ναι αλλά από την άλλη υπάρχουν περικοπές που ακούγονται παράλογες…

Η χώρα όμως έχει χρεοκοπήσει και δυστυχώς όλοι πρέπει να δεχθούν περικοπές. Δεν είναι ευχάριστο, αλλά δεν γίνεται αλλιώς. Από τους καθηγητές θα περίμενα περισσότερη αυταπάρνηση.

Ξέρετε τι θα σας πουν; Οτι μιλάτε εκ του ασφαλούς.

Στην Αμερική, πάντως, στην κρίση του 2008 έγιναν παντού μειώσεις μισθών. Ημουν τότε καθηγητής στο δημόσιο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ και κόπηκε και ο δικός μου μισθός. Σε κανέναν δεν άρεσε αυτό αλλά όλοι το δεχτήκαμε χωρίς να κάνουμε απεργία ή κατάληψη.

Μικρά κράτη μπορούν να έχουν μεγάλα πανεπιστήμια;

Φυσικά μπορούν και πολλά έχουν. Ελβετία (ETH, EPFL), Ισραήλ (Tel Aviv University, Technion), Δανία (Copenhagen Business School), Ολλανδία (Erasmus University, Πανεπιστήμιο του Eindhoven), Βέλγιο (Πανεπιστήμιο Leuven), Ιρλανδία (Trinity College Dublin).

Τα καλύτερα πανεπιστήμια είναι αυτά που έχουν τους καλύτερους καθηγητές;

Πονηρή ερώτηση. Το Harvard κάνει καλή δουλειά στη διδασκαλία, αλλά ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι λειτουργεί σαν μαγνήτης για τους εξυπνότερους και ικανότερους ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Αρα όταν βλέπεις τους αποφοίτους ενός αμερικανικού πανεπιστημίου είναι δύσκολο να πεις αν αυτό οφείλεται στο πόσοι καλοί διδάσκουν ή στο πόσοι καλοί το επιλέγουν.

Η εντύπωση που έχουμε είναι ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Αμερική καθορίζεται κυρίως από την αγορά εργασίας.

Αντιθέτως ένα από τα προβλήματα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι ότι έχει αποκοπεί από την αγορά εργασίας. Κατά κάποιον τρόπο «ζούμε στον κόσμο μας» ενώ το έργο μας είναι να προετοιμάζουμε τους νέους ανθρώπους να βρουν δουλειές και να πετύχουν στη ζωή τους. Η άποψή μου είναι ότι τα πανεπιστήμια θα πρέπει να κάνουν λιγότερες διαλέξεις και πιο πολλά εμπειρικά μαθήματα. Αυτό που στην Αμερική ονομάζουμε experience learning.

Να μαθαίνουμε κάνοντας, όπως δίδασκε ο Αριστοτέλης…

Εχεις ας πούμε το μάθημα των υπολογιστικών συστημάτων. Αντί να κάνεις θεωρία, πας σε μια εταιρεία η οποία έχει ένα πραγματικό πρόβλημα και σε τέσσερις, έξι μήνες τής λύνεις το πρόβλημα. Αν βέβαια χρειαστείς περαιτέρω γνώση σε ένα ζήτημα, γυρνάς στο πανεπιστήμιο, ρωτάς, μαθαίνεις, μετά όμως επιστρέφεις στην εταιρεία και εφαρμόζεις τη λύση που έμαθες. Αντιστοίχως αυτοί που θέλουν να σταδιοδρομήσουν στον χώρο της πολιτικής να πάνε να δουλέψουν σε μια φιλανθρωπική οργάνωση. Και αυτοί που θέλουν να γίνουν μηχανικοί θα κάνουν μια κατασκευή. Το πανεπιστήμιο πάντως των μεγάλων αμφιθεάτρων και των διαλέξεων θα γίνει σύντομα ένα κομμάτι του παρελθόντος.

Και πού θα μαθαίνουν οι φοιτητές αν όχι στα αμφιθέατρα;

Από τους δασκάλους τους πάλι. Πώς όμως; Ο Σωκράτης, για να ξεκινήσουμε από πολύ παλιά, ήταν ένας καθοδηγητής. Ενας δάσκαλος που βοηθούσε τους νέους να βάλουν στόχους και να τους πετύχουν. Αυτό που θα ήθελα να κάνω και εγώ δηλαδή. Οι καθηγητές όμως σήμερα έχουν διαλέξεις σε αμφιθέατρα 500 φοιτητών. Είναι περισσότερο ερμηνευτές, ηθοποιοί θα έλεγα, παρά καθοδηγητές.

Να γυρίσουμε λοιπόν πίσω; Στην αξία της προσωπικής επαφής…

Μπορούμε να κάνουμε το εξής. Να αντικαταστήσουμε τις διαλέξεις στα παραδοσιακά αμφιθέατρα με τα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα. Πολύς κόσμος στην Αμερική τα επιλέγει πλέον. Εάν αυτά τα μαθήματα γενικευθούν, ο πανεπιστημιακός δάσκαλος θα αποδεσμευθεί από το αμφιθέατρο και θα ξαναγίνει μέντορας. Θα δουλεύει με μικρές ομάδες φοιτητών, όχι για να τους δώσει τη γενική γνώση, την οποία άλλωστε μπορούν να βρουν και στο Διαδίκτυο, αλλά για να τους καθοδηγήσει στα μονοπάτια της ζωής.
Είναι εύκολο να χαθείς στις λεωφόρους του Ιντερνετ

Ακούγεστε πιο συναισθηματικός από όσο προδιαθέτει ο τίτλος «Διευθυντής Ψηφιακής Μάθησης».

Γιατί σας παραξενεύει; Το Ιντερνετ ανοίγει πια πολλούς δρόμους. Μονόδρομους, παράδρομους και λεωφόρους, και είναι πολύ εύκολο να χαθεί κανείς. Και ο ρόλος του δασκάλου είναι να σου πει για τον χαρακτήρα σου, ο καλύτερος δρόμος είναι «αυτός» και όχι ο «άλλος»». Να σε μάθει να διαλέγεις τη γνώση μέσα στη γνώση. Γιατί «όλοι» σήμερα μπορεί να τα μάθουν «όλα». Ποιος όμως έχει αυτοπεποίθηση, ποιος μπορεί να παίρνει ρίσκα και να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες; Θέλουμε περιέργεια, συνδυαστική σκέψη, πάθος και τσαγανό.

Εχουν ακόμη αξία αυτές οι παλιές αρετές;

Αυτές οι δεξιότητες γίνονται όλο και πιο σημαντικές, όσο ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο περίπλοκος. Αλλά δεν διδάσκονται μέσω Διαδικτύου. Είναι πράγματα τα οποία τα αποκτά κανείς δοκιμάζοντας, με έναν δάσκαλο-μέντορα στο πλευρό του. Τα πανεπιστήμια ακολουθούν ακόμη ένα μοντέλο φτιαγμένο από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης. Δίνουν σταθερές γνώσεις για να ικανοποιήσουν και οι κοινωνίες τις σταθερές τους ανάγκες. Οι άνθρωποι σταδιοδρομούσαν με αυτές τις γνώσεις όλη τους τη ζωή. Σήμερα όμως οι γνώσεις χάνουν γρήγορα την αξία τους, πολλά επαγγέλματα αυτοματοποιούνται ή μετακινούνται σε χώρες με χαμηλά κόστη εργασίας, οπότε ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει καριέρα τρεις και τέσσερις φορές, στη ζωή του. Για να συνεχίσουμε να καινοτομούμε λοιπόν πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο.

Ναι, η γνώση κατακτήθηκε. Πρέπει να ξαναδουλέψουμε το ένστικτο του ανθρώπου. Να ασκήσουμε το κριτήριό του…

Ακριβώς. Δείτε τι έχει συμβεί με εσάς. Τον παλιό καιρό ο δημοσιογράφος κατείχε το μονοπώλιο της ενημέρωσης. Εσείς μόνο ξέρατε τα γεγονότα. Τώρα τα γεγονότα υπάρχουν παντού και οι πιο πετυχημένες ιστοσελίδες δεν είναι εκείνες που παραθέτουν τα γεγονότα αλλά αυτές που τα αξιολογούν και τα ερμηνεύουν.

Να υποθέσω ότι είστε παντού; Facebook, twitter…

Οχι τόσο πολύ. Είμαι στο facebook, στο twitter έχω έναν λογαριασμό, αλλά δεν τον χρησιμοποιώ… Αν αποφασίσεις να είσαι παρών σε όλα τα νέα «Μέσα» και γράφεις παντού, τελικά δεν θα κάνεις τίποτε άλλο.

Τελευταία Νέα