Εκτός τραπεζικού συστήματος θα βρεθούν περίπου 10.000 εργαζόμενοι –ή το 20% του συνόλου των τραπεζοϋπαλλήλων –μέσα στην επόμενη τριετία. Με προγράμματα εθελουσίας εξόδου αλλά και αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης, οι τράπεζες επιδιώκουν να μειώσουν το προσωπικό τους. Ηδη έχουν τεθεί σε εφαρμογή ή ετοιμάζονται, σύμφωνα με πληροφορίες, προγράμματα εθελουσίας για περίπου 4.500 εργαζομένους στις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Εθνική, Πειραιώς, Alpha Bank και Eurobank), ενώ τραπεζικοί κύκλοι κάνουν λόγο και για δεύτερο κύμα αποχωρήσεων στο μέλλον. Παράλληλα, οι τράπεζες δεν θα πραγματοποιήσουν νέες προσλήψεις ούτως ώστε το προσωπικό τους να μειωθεί περαιτέρω και λόγω των συνταξιοδοτήσεων.

Κοινός τόπος στα προγράμματα που ετοιμάζουν οι τράπεζες είναι η πλήρης αποζημίωση του προσωπικού αλλά και μια σειρά από οικονομικά κίνητρα, ανάλογα με την προϋπηρεσία των εργαζομένων, τα χρόνια που απομένουν μέχρι τη συνταξιοδότηση αλλά και με βάση κοινωνικά κριτήρια.

ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ. Οπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, στόχος είναι να μην υπάρξουν μαζικές απολύσεις, αλλά παράλληλα να μειωθεί σημαντικά το λειτουργικό κόστος των τραπεζών με μείωση του προσωπικού, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται υψηλό, εφάπαξ κόστος.

Οι αλλαγές που έφεραν οι συγχωνεύσεις αλλά και η μείωση των εργασιών τους έχουν οδηγήσει τις τράπεζες στο ψαλίδισμα του προσωπικού, κίνηση που επιβάλλεται και από την τρόικα, προκειμένου να εγκρίνει τα επιχειρηματικά πλάνα που θα κατατεθούν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, βασική μεταβλητή που θα κρίνει την αποδοχή των επιχειρηματικών πλάνων των τραπεζών είναι το λειτουργικό κόστος, το οποίο εξαρτάται τόσο από τη μισθοδοσία του προσωπικού όσο και από τον αριθμό των καταστημάτων τους.

Οι συνέργειες που θα προκύψουν από το μπαράζ των συγχωνεύσεων των προηγούμενων μηνών εξαρτώνται άμεσα από τη μείωση του λειτουργικού κόστους, κάτι που έχουν ξεκαθαρίσει στις τράπεζες τόσο η τρόικα όσο και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

ΕΚΑΝΕ ΤΗΝ ΑΡΧΗ. Ηδη τον χορό των εθελουσίων εξόδων άνοιξε η Τράπεζα Πειραιώς, ενώ μέσα στο φθινόπωρο αναμένεται να ανακοινωθούν αντίστοιχα προγράμματα από τις Εθνική, Alpha Bank και Eurobank. Επίσης, πρόσφατα ολοκληρώθηκε η εθελουσία έξοδος στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 615 άτομα.

Αναλυτικότερα, στην περίπτωση της Πειραιώς, η τράπεζα ανακοίνωσε πρόγραμμα εθελοθσίας εξόδου για 1.800 έως 2.000 εργαζομένους, οι οποίοι και αποτελούν ποσοστό 10% του νέου ομίλου που έχει προκύψει μετά το μπαράζ των συγχωνεύσεων που πραγματοποίησε. Το πρόγραμμα ισχύει έως τις 2 Σεπτεμβρίου και θα αφορά σχεδόν το σύνολο του νέου ομίλου, ενώ το ύψος των κινήτρων προς τους εργαζομένους ανέρχεται σε περίπου 100 εκατ. ευρώ.

Αντίστοιχα προγράμματα ετοιμάζουν και οι υπόλοιπες τράπεζες και αναμένεται να τα θέσουν σε εφαρμογή από το φθινόπωρο, έχοντας πάρει τη σύμφωνη γνώμη τόσο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας όσο και της τρόικας. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για εθελουσία έξοδο της τάξης των 1.200 περίπου εργαζομένων από την Εθνική Τράπεζα, περίπου 300 εργαζομένων στη Eurobank (χωρίς να υπολογίζονται το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και η Proton Bank) και επιπλέον 300 περίπου εργαζομένων στον όμιλο της Alpha Bank.

Και στις τρεις αυτές περιπτώσεις το μοντέλο θα είναι παραπλήσιο με αυτό της Πειραιώς. Θα δοθούν δηλαδή πλήρεις αποζημιώσεις στους εργαζομένους, ενώ θα υπάρξουν και επιπλέον οικονομικά κίνητρα, τα οποία θα εξαρτηθούν από την προϋπηρεσία και κάποια κοινωνικά κριτήρια. Επιπλέον, ανάλογα με το καθεστώς και τη σύμβαση εργασίας του κάθε εργαζομένου ενδέχεται να υπάρξουν διαφοροποιήσεις ακόμα και στον ίδιο όμιλο.

Αν τελικά ισχύσει το σενάριο αυτό, το συνολικό κόστος για τις τράπεζες από το πρώτο αυτό κύμα εθελουσίας υπολογίζεται ότι θα ανέλθει σε περίπου 300 εκατ. ευρώ.

«Ψαλίδι» και στα καταστήματα

Πέρα από τους εργαζομένους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ήδη ξεκινήσει διαδικασίες μείωσης των υποκαταστημάτων τους, φιλοδοξώντας να κλείσουν ή να συγχωνεύσουν τουλάχιστον 350 από τα συνολικά 3.450 που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα. Και πάλι πρόκειται για το πρώτο κύμα, καθώς θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι να ολοκληρωθεί η λειτουργική ενοποίηση των τραπεζών, ύστερα από την οποία θα προκύψουν οι πραγματικές ανάγκες ως προς το δίκτυο των υποκαταστημάτων.

Οπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, «όσο διαρκεί η ύφεση και οι εκταμιεύσεις νέων δανείων έχουν πέσει στο ναδίρ, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να έχουμε τόσο μεγάλο δίκτυο καταστημάτων». Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, μετά το μπαράζ των συγχωνεύσεων, υπάρχουν τράπεζες με δύο ή και τρία υποκαταστήματα σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων το ένα από το άλλο, τα οποία νομοτελειακά θα κλείσουν ή θα συγχωνευθούν.