Ολοι έχουμε την εικόνα του. Ολοι έχουμε περάσει από εδώ. Ολοι έχουμε κάνει στάση. Υπήρξε πέρασμα για γενιές και γενιές. Και στις 25 Ιουλίου έκλεισαν ακριβώς 120 χρόνια από τα εγκαίνιά του. Κάθε καλοκαίρι –και τις άλλες εποχές –εκατοντάδες τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο θαυμάζουν πάνω από τη γέφυρα της Διώρυγας της Κορίνθου το αξιοθέατο. Κάτω, από τα καταστρώματα των πλοίων και των γιοτ που διασχίζουν τη Διώρυγα, οι ταξιδιώτες χαιρετούν. Στις ακτές του καναλιού, ερασιτέχνες ψαράδες, περιμένοντας να «τσιμπήσει», παρακολουθούν τα βαπόρια που περνούν. Κάθε τόσο, η βυθιζόμενη γέφυρα –είτε από την πλευρά της Ισθμίας στο Καλαμάκι είτε από την πλευρά της Ποσειδωνίας αντίστοιχα –εξαφανίζεται στον βυθό της θάλασσας, το κόκκινο φανάρι ανάβει: περνάει καράβι. Αν είναι μεγάλο, μία πιλοτίνα αναλαμβάνει να το συνοδεύσει ώς την μπούκα. Εκεί, σε λίγο, ακούγεται ο ήχος των κάβων που λύνονται και πέφτουν στο νερό. Τότε, το πλοίο, ξανοίγεται στο πέλαγος. Σήμερα, που το έργο δεν χρησιμοποιείται τόσο πολύ πλέον για τις μετακινήσεις μοιάζει να κρατά βουβή τη δική του αφήγηση που πάντως είναι αρκετά συναρπαστική. Και αυτό επειδή υπήρξε αρχικά η έμπνευση ενός ανθρώπου που είχε αντίστοιχα μελετήσει τη δυνατότητα δημιουργίας μιας διώρυγας στον Παναμά, υπήρξε κολοσσιαίο για την εποχή του, αντανακλά τις πολιτικές αντιθέσεις της εποχής, ενώ ακόμη και τα εγκαίνιά του ήταν ένα μεγάλο κοσμικό γεγονός για την Ελλάδα στο τέλος του 19ου αιώνα.

Η πρώτη ιδέα. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Μοριά (1828-1833), ένα μέλος της επιστημονικής αποστολής που την συνόδευε, ο Pierre Theodore Virlet d’Aoust, αρχαιολόγος και γεωλόγος, ο οποίος είχε ταξιδέψει στην Αμερική για να μελετήσει τη δυνατότητα κατασκευής μιας διώρυγας στην περιοχή του Παναμά, παρουσίασε μια μελέτη στον Ιωάννη Καποδίστρια για τον Ισθμό της Κορίνθου, όμως το υψηλό κόστος ήταν αποτρεπτικό.

«Τέλος της δεκαετίας του 1860, υπήρξε μία συγκυρία δεδομένων, σαν τις ακτίνες ενός κύκλου οι οποίες καταλήγουν σε ένα κέντρο: την πραγματοποίηση αυτού του τεχνικού εγχειρήματος.

Τρεις πίνακες χαράζουν, σχετικά με το θέμα μας, μία σχηματική ιστορική μετόπη των μεγάλων σταθμών του 19ου αιώνα: 1833 – Η άφιξη του Οθωνα στο Ναύπλιο του Peter von Hess· 1863 – Η άφιξη του Γεωργίου Α’ στον Πειραιά του Ανδρέα Κριεζή· 1893 – Τα εγκαίνια της Διώρυγας της Κορίνθου του Κωνσταντίνου Βολανάκη», σημειώνει η Ιωάννα Κωνσταντουλάκη-Χάντζου, καθηγήτρια Συγκριτικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών.