Ηταν δικαιολογημένη η απόφαση της Αντζελίνα Ζολί να υποβληθεί σε προληπτική μαστεκτομή λόγω του αυξημένου κινδύνου να νοσήσει από καρκίνο; Οι έλληνες ειδικοί απαντούν ναι, υπογραμμίζουν ωστόσο ότι δεν υπάρχουν κανόνες και πως πρόκειται για προσωπική απόφαση κάθε γυναίκας που θα διαπιστώσει ότι διατρέχει ανάλογο κίνδυνο. Αλλωστε, οι γιατροί επιμένουν ότι οφείλουν μεν να συμβουλεύουν τις ασθενείς τους, όχι όμως να τις χειραγωγούν.

Χωρίς δεύτερη σκέψη υποστηρίζει ο ακαδημαϊκός, καθηγητής Επιδημιολογίας και Πρόληψης του Καρκίνου στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Δημήτρης Τριχόπουλος την αναμφίβολα δύσκολη επιλογή της διάσημης ηθοποιού. Οπως επισημαίνει, η σταρ διέτρεχε υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου δεδομένου ότι είναι φορέας μεταλλάξεων στο γονίδιο BRCΑ1, ενός από τα δύο γονίδια που έχει βρεθεί ότι συμβάλλουν στην εμφάνιση του καρκίνου του μαστού.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ. Ο ακαδημαϊκός διευκρινίζει ότι ενώ ο κίνδυνος προσβολής από καρκίνο του μαστού στον γενικό πληθυσμό είναι περίπου 10%, στην περίπτωση που υπάρχει μετάλλαξη των ένοχων γονιδίων BRCΑ1 και BRCΑ2 εκτοξεύεται πάνω από 80%. Σημειώνει, πάντως, πως οι απόψεις των ειδικών διίστανται σε ό,τι αφορά την κλίμακα κινδύνου, αφού η πιο μετριοπαθής σχολή ρίχνει τις πιθανότητες στο 50% – 60%.

«Σε κάθε περίπτωση, είναι γεγονός ότι εάν μία γυναίκα υψηλού κινδύνου υποβληθεί σε προληπτική μαστεκτομή, τότε οι πιθανότητες να νοσήσει μειώνονται δραματικά», λέει ο κ. Τριχόπουλος, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η απόφαση αυτή είναι προσωπική υπόθεση. «Αλλωστε, δεν είναι βέβαιο ότι ο καρκίνος θα εμφανιστεί εντέλει, παρ’ όλο που τα ένοχα γονίδια είναι επιτακτικά –έχει δηλαδή φανεί πως «διατάζουν» τον οργανισμό να δημιουργήσει καρκίνο του μαστού. Συνεπώς, υπάρχουν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες», προσθέτει ο ακαδημαϊκός. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 65% των καρκίνων του μαστού δεν έχει γενετική εξήγηση, συμβαίνει δηλαδή τυχαία και το υπόλοιπο 35% ενέχει μια γενετική συνιστώσα. Και ενώ στα γονίδια BRCΑ1 και BRCΑ2 αποδίδεται μόλις το 5%-10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού, οι φορείς των συγκεκριμένων μεταλλάξεων διατρέχουν πολύ μεγάλο κίνδυνο να νοσήσουν. Παράλληλα, αυξάνονται και οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου στις ωοθήκες.

Οι ειδικοί, πάντως, τονίζουν ότι δεν εντοπίζονται οι μεταλλάξεις αυτές σε όλες τις γυναίκες με βεβαρημένη κληρονομικότητα. Η ηλικία νόσησης της μητέρας (όσο πιο νεαρή αρρώστησε τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για την κόρη) αλλά και ο αριθμός των συγγενών που εμφάνισαν καρκίνο του μαστού είναι δύο σημαντικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Αρα, οι γονιδιακές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε και η Ζολί επιβάλλεται να γίνονται μόνον εάν οι γυναίκες πληρούν τις σοβαρές αυτές προϋποθέσεις.

«Και πάλι, όμως, ο γιατρός δεν προτείνει αλλά συστήνει, καθώς οι γυναίκες είναι αυτές που θα επιλέξουν ανάλογα με τις δυνατότητες που διαθέτει η επιστήμη», υπογραμμίζει ο καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας και πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιωάννης Μεσσήνης. Μάλιστα, σημειώνει, είναι λίγες οι γυναίκες που επιλέγουν να υποβληθούν σε γονιδιακές εξετάσεις στη χώρα μας και ακόμη λιγότερες αυτές που υποβάλλονται σε προληπτική μαστεκτομή ή σε θεραπεία με αντιοιστρογόνα. Ο κ. Μεσσήνης υπενθυμίζει τον σημαντικό ρόλο των προληπτικών εξετάσεων τονίζοντας ότι σώζουν ζωές.

Ο ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ. «Μια γυναίκα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου πρέπει να υποβάλλεται σε τακτικό έλεγχο –μαστογραφία και ψηλάφηση –από την ηλικία των 35 ετών ή και ακόμη νωρίτερα» εξηγεί, προσθέτοντας ότι σε ό,τι αφορά τον καρκίνο των ωοθηκών δεν υπάρχει εξειδικευμένη εξέταση. «Ομως το τακτικό κολπικό υπερηχογράφημα μπορεί να εντοπίσει ενδεχόμενες αλλοιώσεις σε αρχικό στάδιο, ενώ σημαντική ένδειξη αποτελούν και οι καρκινικοί δείκτες. Εάν λοιπόν μέσω της πρόληψης ο καρκίνος διαγνωστεί έγκαιρα, τότε η ίαση είναι πιθανή σε αρκετές περιπτώσεις» επισημαίνει ο κ. Μεσσήνης.